Tokofobi veya doğum korkusu, şiddetli bir doğum korkusudur. Birincil ve ikinci olarak iki türü bulunmaktadır. Birincil tokofobi, hiç doğum yapmamış ancak bunun düşüncesinden aşırı derecede korkan kadınları etkiler. Bu olumsuz duygular bazen çocukluk dönemine kadar uzanan geçmiş deneyimlerle bağlantılıdır. İkincil tokofobi, doğum yapmış kadınlarda görülür ve bir tür travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olarak kabul edilir. Birincil tokofobiden daha yaygındır ve travmatik bir doğum deneyiminin sonucudur.
Doğum korkusu fobisi, kadın bireylerin doğum yapacağı dönemlerde ya da hamilelik dönemlerinde yaşadığı korkulara denir yaşanan korkuya verilen isimdir. Doğum yapmaktan, bebeğin zarar göreceğini düşünmekten ya da doğumun zor geçeceğinden oldukça endişe duyulabilir. Yapılan araştırmalar, bu fobinin tüm kadınların %2,5 ila %14'ünü etkilediğini gösteriyor, ancak kesin sayıyı belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerektiği düşünülmektedir.
Tokofobi (Doğum Korkusu) Belirtileri Nelerdir?
Doğum korkusundan etkilenen kadınların farklı ruh sağlığı problemlerine sahip olma ihtimali daha yüksektir ve bu kişilerde depresyona da çok sık rastlanır. Bu durumlar düşünceleri ve davranışları da ele geçirebilir ve bu da hem anneyi hem de bebeği olumsuz yönde etkileyebilecek yüksek düzeyde stres ve kaygıya yol açabilir.
Hem depresyonu hem de doğum yapma fobisi olan kadınlar, bir doğum yapmak zorunda kaldıklarında, genellikle hayatlarını kaybedeceklerine dair düşünceler yaşarlar. Bu şekilde tekrarlayan düşünceler, cinsel ilişkiden kaçınmak gibi belirli davranışları da tetikleyebilir. Cinsel ilişkiye girseler bile, hamileliği önleyici birtakım doğum kontrol hapları kullanarak, hamileliği geciktirmeye veya ondan kaçınmaya çalışabilirler.
Bu durum bazen, gerçekten bebek sahibi olmak isteyen kadınlarda da görülebilir. Doğum yapma korkusu, hamilelik süresince yaşanan heyecanın bir kısmını alıp götürebilir veya kişinin eşinden, ailesinden ve arkadaşlarından kopuk hissetmesine neden olabilir. Kişiler bu konu üzerine konuşmak istemediğinden hamile olduğunu başka kişilerde saklamaya çalışabilir. Ayrıca doğum gerçekleştiğinden bebekle anne arasındaki bağın koptuğu da hissedilebilir.
Doğum yapma korkusu ve fobisi olan kadınlar hamileliğini sonlandırmak için bazı yollara başvurabilir. Ayrıca bu fobiye sahip olan birçok kişi, normal doğum yerine sezaryen doğum isteyebilir.
Doğum korkusu belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Endişe ve sürekli kaygı durumu
- Uykusuzluk ve uyku bozuklukları
- Depresyon
- Yeme bozuklukları
- Doğum öncesi depresyon
- Doğum sonrası depresyon geliştirme riski daha yüksektir
Tokofobi (Doğum Korkusu) Neden Olur?
Doğum yapma fobisi pek çok araştırmaya konu olmuştur. Bu konu üzerine yapılan araştırmalar, kişilerin farklı doğum tecrübelerini dinleyerek, bunları örnek alması ve aynı durumu yaşayabileceği düşüncesine girerek bu fobiye sahip olduğu yönündedir. Tokofobi nedenleri şu şekildedir:
- Aileden veya arkadaşlardan travmatik doğum hikayeleri duymak
- Ailede tokofobi öyküsü olması
- Hamilelik sırasında stres veya kaygı duygularıyla baş etmeyi zorlaştıran hormonal değişiklikler
- Yaş (genç kadınlar genellikle daha fazla etkilenir)
- Geçmişte yaşanan farklı travmalar
Geçmiş dönemlerde yaşanan jinekolojik problemler, tokofobiyi tetikleyerek bu durumun gelişmesine neden olabilir. Ayrıca uzmanların temasından çekinme veya rahatsız olma düşüncesine sahip olabilir.
Tokofobi (Doğum Korkusu) Tedavisi
Doğum yapmaktan korkan kişilerin bu durumu uzman kişilerle konuşması ve tedavi planlamasının yapılması gerekir. Doğum korkusu teşhisinde uzmanlar tarafından yapılan pek çok anket bulunmaktadır. Uzmanlar bu durumu tespit ettiklerinde, kişi hamile veya hamile olmasa da bir tedavi planı tasarlayarak yardımcı olur.
Hekim ile konuşurken doğum ile ilgili olan korkular anlatılmalıdır. Bu durum üzerine pek çok tavsiye ve öneriler verilerek kişinin ruh sağlığını iyileştirmek üzere ruh sağlığı uzmanına yönlendirme yapılabilir. Tokofobi tedavisi üzerine bazı etkili terapiler de bulunmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) bu fobi üzerine yapılan çok etkili bir tedavidir. Uzman kişi ile konuşarak yaşanan kaygıların hangi durumlardan kaynaklandığını belirlemeye ve bu durumları çözüme kavuşturmaya çalışır. Daha sonra hamilelik ve doğum yapma konusunda yaşanan endişelerin ortadan kalkması için ihtiyaç duyulan beceriler üzerine çalışılır ve iyileştirilmesi sağlanır.
Ayrıca kişide depresyon kaybı veya farklı psikolojik problemler olması ve bunların tedavisi için uzman tarafından ilaç önerisi yapılabilir. Fobi, travma sonrası stres bozukluğundan gelişme gösteriyorsa bazı uzmanlar, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme, (EMDR) önerebilir. Bu tedavi yöntemi, belirli anılara bağlı duyguların gücünü zayıflatmak için göz hareketlerini kullanan bir tür terapidir.