K ve D vitamini yağda çözülen vitaminlerdir ve içlerinde bir tür “ortaklaşa görev” ilişkisi bulunur. D vitamini beden işlevlerinin devam etmesi için vücutta hem vitamin hem hormon olarak görev yapmaktadır, bu vitamin D2 ve D3 olarak temelde iki forma sahiptir. Bedendeki kullanım biçimleri de değişiklik gösterir. K vitamini ise kanın pıhtılaşmasında önemli bir görev üstlenir. K1, K2 olmak üzere 2 türü bulunmaktadır, yeşil yapraklı sebzelerde, mayalanan baklagiller ve turşuda, yumurtanın sarısında, peynir gibi bazı hayvansal gıdalarda bulunmaktadır.
K ve D Vitaminini Nereden ve Nasıl Elde Edilir?
K ve D vitamininin birden fazla değişik formu bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;
Vitamin K1: Yaygın türü vitamin K formu olarak karşımıza çıkar. Sebzelerde, bilhassa maydanoz, ıspanak ve marulda bulunmaktadır.
Vitamin K2: Hayvansal besinler ve mayalanmış yani fermante dilmiş gıdalarda bulunmaktadır. K2 vitamini aslında gıda takviyesi olarak K ve D vitamini ile birlikte formlar vardır. K2 vitamini, K vitamininin alt çeşididir ve bedendeki fonksiyonu kalsiyumu depolamaktır.
MK-4: Karaciğer, yağ, yumurtanın sarısı ve peynir çeşitleri içeren gibi hayvansal besinlerde bulunur.
MK-7: Bakteriyel fermante ile oluşmaktadır. Turşu gibi mayalanmış besinlerde bulunmaktadır. Bağırsak bakterilerince üretimi sağlanmaktadır.
K vitamini yağda çözünür bu vitamini yağ ile almak, emilmesinin daha iyi olmasına olanak tanır. Yeşil yapraklı bitkileri yağ ile beraber yemek ya da K vitamini katkısını yağ özü fazla bir yemekle beraber tüketmek emilimi arttırmaya yardımcı olur. Peynir, yumurtanın sarısı ve et ürünleri gibi K vitamini yönünden güçlü pek çok besin yağdan zengindir.
Bazı ilaçlarla etkileşim sağlayabilir. K vitamini katkıları uzmana başvurmadan kullanılmamalıdır. Kan pıhtılaşmasını engelleyen ilaçlar kullanılıyorsa etkileşim olacağından dolayı K vitamini yönünden güçlü besinlerin yüksek miktarda tüketilmemesi gerekir.
D vitamini ise vücut işlevlerinin devam etmesinin sağlamak açısından önemlidir. Bedende hem vitamin hem hormon olarak görev yapmaktadır. Temelde D2 ve D3 olmak üzere iki forma sahiptir.
D2 vitamini: Az besin olarak D vitamini içermektedir. Bazı üreticiler, bu ürünleri bitkilerden gelen D2 ile yapay bir şekilde güçlendirmektedir. D2 vitamini içeren gıdalar; mantarlar, diyet ek gıdaları ve kuvvetlendirilmiş besinler şeklindedir.
D3 vitamini: Hayvansal kaynakları barındıran onlardan alınan ve aynı zamanda kişilerin bedeninde de sentezlenmiş olan türlerdir.
D vitamininin gıdalar yolu ile tüketimi çok sınırlıdır ancak en iyi kaynak kullanımı içinde yağ içeren balıklar ve yumurtanın sarısı sayılmaktadır. Günlük olarak D vitamini gereksinimin yaklaşık olarak %19’u gıdalar ile karşılanmaktadır, geri kalan bölümü güneş enerjisi ile bedenimizde sentezlenmektedir. Bundan dolayı güneşten yeteri kadar fayda sağlamayan bireylerde D vitamini yoksunluğu genellikle görülmektedir.
D ve K Vitamini Nasıl Yarar Sağlar?
K vitamini eksikliği yaşayan kişilerin yüksek oranda D vitamini alması, kan damarlarında kireçlenme ve kalp rahatsızlığını tetikleyebilir. D vitaminin yoğun alınması, kandaki kalsiyum seviyesinin aşırı artmasına sebep olmaktadır. Fazla D vitamini seviyelerinin semptomlarından biri, kanda kalsiyum seviyelerinin yoğun yükselişidir.
Hiperkalsemi damarların kireçlenmesine sebep olmaktadır. Hiperkalsemide kalsiyum ve fosfor seviyeleri aşırı miktarda yükselerek kalsiyum fosfat kandaki damarlarda birikir. Damarların kireçlenmesi kalp rahatsızlığına neden olan sebepler arasındadır.
K vitamini eksikliği ise damar kireçlenmesi ile bağlantılıdır. Yapılan çalışmalarda eksik K vitamini seviyeleri ile damarların kireçlenme tehlikesinde yükseliş arasında bağlantı görülmüştür. Yüksek oranda K vitamini desteklenmesi hayvanlarda damarların kireçlenme durumunu engellemektedir. Kalsifikayon tehlikesi olan sıçanlarda uygulanan bir çalışma, aşırı doz K2 vitamini damar kireçlenmesini engellediği görülmüştür.
K vitamini yardımı kişilerde damarlarda kireçlenmeyi engellemektedir. Yoğun K vitamini desteği kalp rahatsızlığı tehlikesini düşürür. Bulgulara bakıldığı zaman D vitamini artışı damar kireçlenmesi yapabildiği gibi, K vitamini takviyesi ise bu durumu engellemeye yardımcı olmaktadır. Aşırı D vitamini seviyelerinin K vitamini eksikliğine sebep olabileceği belirtilmişse de bu durum netlik kazanmamıştır.
D ve K Vitamininin Birlikte Kullanımı
D ve K vitamini bedende birbirlerini tamamlayarak ortak bir çalışma yürütürler. D vitamini kandaki kalsiyum miktarını dengeleyip kas ve kemiklere dağılımına yardımcı olur. Yoğun oranda D vitamini tüketimi sonrası kalsiyum doku ve organlarda birikip çeşitli sorunlara neden olabilmektedir. K vitamini ise bazı proteinlerin içeriğine katkı sağlar ve bunlar sayesinde normal olmayan kalsiyum birikimini engeller ve gerekli kısımlara taşınması sağlanır.
Kısaca, D vitamini aşırı oranda ya da uzun zamanlı tüketiliyorsa K vitamini ile birlikte kullanmak bedendeki fonksiyonlarını daha iyi belli etmeleri bakımından faydalı olabilir.