Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Çinko eksikliği, vücutta enfeksiyon oluşmasına, bağırsak işlevlerinin bozulmasına, anemi ve otoimmün hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle çinko, vücut için gerekli olan ve dışarıdan alınması gereken bir takviyedir. Ayrıca pek çok besinde bulunan bir mineral çeşididir. Çinko eksikliği belirtileri arasında en sık görülen semptomlar; saç dökülmesi, ishal, soğuk algınlığı ve enfeksiyon gibi durumlar yer alır. Takviyelerin ve besinlerin yeterli düzeyde alınması durumunda tedavi edilebilen bir durumdur.

Vücut tarafından üretilemeyen mineralin besinlerle birlikte gerekli miktarda alınamaması halinde kişide birtakım belirtiler, hastalıklar ve rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Kırmızı et, yulaf, fındık ve kuruyemiş gibi birçok besinlerde bulunur. Bu besinlerle birlikte günlük ihtiyaç genellikle karşılanır. Ancak bazı durumlarda takviyelere de ihtiyaç duyulabilir. 

Çinko Eksikliği Nedir?

Sağlıklı bir kişinin günlük alması gereken çinko ihtiyacı yaklaşık 15 ila 20 mg arasındadır. Hamilelik dönemleri ve emzirme dönemlerinde, hastalıklarda, büyüme ve gelişme dönemlerinde ve cinsiyet gibi faktörlerde bu miktarda değişiklik görülebilir. 
Bireyin hasta olması, sağlıksız ve dengesiz beslenmesi veya herhangi bir nedene bağlı olarak mineralin vücutta depolanamaması durumlarında görülebilir. Belirti ve şikayet durumları hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir. Bu nedenle bu durum sık görülen sağlık problemleri arasında yer alır. 
Mineralin vücutta pek çok görevi vardır. Bunlar arasında; bağışıklık sistemini desteklemesi, yaraların ve fiziksel travmaların iyileşmesine katkı sağlaması, koku ve tat gibi duyu işlevlerinin görevini yerine getirmesi gibi durumlar yer alır.
Ayrıca, cinsel işleve katkı sağlar, üreme fonksiyonlarını korur, tırnakları ve saç köklerini güçlendirir, büyüme dönemlerinde çocukların gelişiminde katkı sağlar.
Eksikliğin yaşandığı durumlarda vücuttaki görevini yerine getiremeyen mineral birçok problemin ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu nedenle gerekli olan mineral düzeyinin alınabilmesi için besinlere ve takviyelere ihtiyaç duyulabilir. Eksikliği durumunda da pek çok belirtiyle kendini belli eder.

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Çinko seviyesinin eksik olması durumlarında yaşanan ve ortaya çıkan belirti ve semptomlar kişiden kişiye farklılaşabilir. Vücuttaki işlevini yerine getiremediği zamanlarda kişinin sağlığı bozulabilir ve vücutta birtakım değişikliklere neden olabilir.
Yaygın olarak görülen çinko eksikliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Tırnak sağlığında bozulmalar, kırılgan bir tırnak yapısı ve uzamanın yavaşlaması
• Saç dökülmesi
• Mide problemleri ve ishal
• Ağız çevresinde ve vücudun farklı bölümlerinde deri dökülmesi
• Yaraların geç iyileşmesi
• Cilt problemleri ve cildin farklı kısımlarında yaralar
• Hızlı kilo kaybı
• Tat ve koku duyularında problemler ve azalmalar
• Konsantrasyon sorunları
• Uykuya meyilli olma
• Büyüme ve gelişme dönemlerinde yavaşlama
• Cinsel işlev bozuklukları ve kısırlık

Bunların yanı sıra bazı durumlarda herhangi bir belirti durumu olmayabilir. Özellikle ilk zamanlarda eksikliğinin neden olduğu durumlar fark edilemeyebilir. Ancak bu durum ilerleyen dönemlerde semptomların şiddeti ve sayısı artması halinde fark edilir. Belirtilerin ve şikayetlerin yaşanması halinde doktora başvurmalı ve gerekli kontroller yaptırılmalıdır. 

Çinko Eksikliği Neden Olur?

Eksikliğin nedenleri arasında en çok bilinen ve karşılaşılan etken beslenmeye yönelik olan problemlerdir. Kırmızı et, beyaz et, kabuklu deniz ürünleri, yumurta, yulaf, tahıllar, kuruyemişler mineralin bulunduğu besinler arasındadır. Bu tür besinlerin gerekli miktarlarda alınmaması eksikliğe neden olur. 
Ayrıca mineralin yeterli oranlarda alınabilmesi ve vücutta depolanabilmesi için protein ihtiyacının da karşılanması gerekmektedir. Bu sebeple vücudun ihtiyacı olan proteinin gerekli miktarlarda tüketilmemesi bu duruma neden olabilir. Vegan ve vejetaryen beslenme alışkanlığını benimseyen kişilerde de bu durum görülebilir. 
Bunların yanı sıra çinko eksikliğine neden olan faktörler şu şekildedir:

• Kanser türleri
• Aşırı alkol tüketimi
• Diyabet
• Çölyak hastalığı
• Demir minerali takviyeleri
• Bağırsak hastalıkları (Crohn ve ülseratif)

Çinko Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?

Çinko eksikliği teşhisi, belirtilerin ve şikayetlerin yaşanması durumunda doktor tarafından yapılan muayene ve bazı sorularla belirlenebilir. Doktor tarafından yapılan fiziksel muayene eksikliğin belirlenmesi konusunda önemlidir. 
Muayene sırasında saçların, tırnakların ve cildin yapısı incelenerek değerlendirilir. Ayrıca tat ve koku duyularının ya da enfeksiyon hastalıkları ile ilgili birtakım sorular sorulabilir. 
Kişinin beslenme alışkanlığı, sahip olduğu hastalıklar ve kullandığı ilaçlar öğrenilir. Mineralin eksik olduğuyla ilgili bir şüphe durumunda, eksikliği belirlemek için bazı testler yapılır ve mineral seviyesi belirlenir.
Kan testi ya da saç örneği üzerinden birtakım tetkikleri yapılabilir. Testler sonucunda çıkan düzeyler yaşa bağlı olarak değerlendirilir.
Genellikle 1 aydan küçük bebeklerde 50 ila 120 mg/dL, 15 yaşa kadar olan değer 55 ila 140 mg/dL, 15 yaş sonrası için de 70 ila 155 mg/dL olarak belirtilmektedir. 
Saç için yapılan testte ise 95-285 arasındadır. Bu değerlerin altında çıkma durumunda eksiklik olduğu belirlenir. Eksikliğin tespit edilmesi halinde tedavi süreci planlanır.

Çinko Eksikliği Tedavisi Nasıldır?

Çinko eksikliği tedavisi, bu duruma neden olan faktörlere bağlı olarak yapılmaktadır. Herhangi bir diyet programına bağlı olarak veya beslenmeyle ilgili durumlarda ortaya çıkan eksiklikte kişiye mineral takviyesi alması önerilir. 
Bu takviyelerin hangi aralıklarla ve dozda alınması gerektiği doktor tarafından kişiye aktarılırken, kişinin yaşına, cinsiyetine, hastalıklarına, hamilelik dönemleri ya da emzirme dönemleri gibi durumlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Ayrıca doktor tarafından diyetisyenlere yönlendirme yapılarak gerekli vitamin ve mineral ihtiyacının hangi besinlerden alınması gerektiği de kişiye aktarılabilir. Kişiye uygun beslenme programı hazırlanarak beslenme alışkanlıklarında değişikliğe gidilebilir.
Hamilelik dönemlerinde, emzirme dönemlerinde ya da erken doğum gibi durumlarda gerekli takviyelerin alınması önemlidir. Bu gibi durumlara yönelik doktor tavsiyelerine uymak hem kişinin sağlığı hem de bebeğin gelişimi açısından önemlidir. 
Ayrıca birtakım hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan mineralin eksikliği durumlarında hali hazırda bulunan hastalığın tedavisine ek olarak kişiler doktor önerileri üzerine ilerlemelidir. Bu takviyeler doktor tavsiyesi üzerine kullanılması gereken vitamin ve minerallerdir. Kişi kendi kendine bilinçsizce kullanmamalıdır.