Buerger Hastalığı Nedir?

Buerger hastalığı, kollarda ve bacaklarda bulunan atardamarlarda ve toplardamarlarda gelişen ve nadir görülen bir hastalıktır. Sigara kullanımına bağlı gelişen ve genellikle erkeklerde görülen bir tür periferik arter hastalığıdır. Hastalığın gelişmesi sonucunda enfeksiyon kan dolaşımını etkileyerek damarların tıkanmasına neden olur. Erken teşhis hastalığın tedavi sürecinde önemlidir ve iyileşme oranını artırır. Tedavinin yapılmaması ve sigara kullanımının devam etmesi enfeksiyonun yayılmasına ve kişinin ilerleyen dönemlerde uzuv kaybı yaşamasına neden olabilir.

Tıpta thromboangiitis obliterans olarak da adlandırılırken, halk arasında budama hastalığı olarak da bilinir. Hastalığın gelişme göstermesi halinde kan damalarında iltihaplanma, şişme ve kan pıhtılaşması sonucu damar tıkanıklıkları yaşanır. İlerleyen durumlarda ciddi komplikasyonlar görülebilirken, cilt dokularında hasar oluşabilir ve bu durum kangrene kadar ilerleyebilir. İlk olarak ellerde ve ayaklarda meydana gelen hastalık, sonrasında kol, bacak ve farklı geniş alanlara yayılabilir.

Buerger Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler genellikle çoğu vakada aynı görülmektedir. Çoğunlukla ilk belirti olarak, el ve ayaklardan kollara ve bacaklara doğru ilerleyen ağrılardır. İlk olarak hafif seyreden ağrılar hastalığın ilerlemesi sonucunda şiddetlenebilir. Ağrılar kişinin yürüme sırasında topallamasına neden olabilirken, dinlenme esnasında daha da yoğunlaşabilir.
Vakaların stresli olduğu durumlarda ya da üşüme gibi bir durum olduğunda ağrılar katlanılmaz bir hal alabilir. Bunların yanı sıra el ve ayaklarda bazı değişiklikler ortaya çıkar. Genellikle görülen Buerger hastalığı belirtileri şu şekildedir:

• El ve ayaklarda karıncalanma veya uyuşma
• Cildin soluk, kırmızımsı veya mavi renkte görünümü
• Ciltte incelme ve parlaklaşma
• Saçlarda seyrelme veya dökülme
• Soğuğa maruz kalınması sonrasında el ve ayaklarda solgunlaşma
• El ve ayaklarda ağrılı ve açık yaralar

Buerger Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Buerger hastalığı nedenleri tam olarak belli olmasa da tütün ve sigara kullanımı sonucu hastalığın tetiklendiği bilinir. Ancak tütünün hangi komplikasyonlarının buna sebep verdiği bilimsel yönden bilinmemektedir. 
En yaygın fikir ve görüşlerden biri, tütün içerisinde yer alan kimyasalların, kan damarlarının iç yüzeyinde hasara yol açması sonucu enfeksiyon ve kanda pıhtılaşma görülmesidir. 
Tıbbi yönden bazı açıklamalardan biri ise hastalığın genetik faktörlerden kaynaklanabileceği düşüncesidir. Ayrıca bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine saldırması ve otoimmün tepkilerden ötürü kaynaklandığı görüşü de yaygındır.
Tütün kullanmanın yanı sıra tütünün farklı formları ve pasif içicilik de hastalığı tetikleyebilen neden arasındadır. Günlük yarım paketten fazla sigara içen kişilerde görülme riski daha fazladır. Kadınlara oranla erkeklerde çok daha fazla görülür. Bu durumun nedeni ise erkeklerin kadınlara oranla daha çok sigara içmesidir. 

Buerger Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?

Buerger hastalığını tek başına belirleyebilecek bir test yoktur. Ancak, hastalık özellikle sigara kullanan kişilerde gelişme gösterdiğinden tanı sürecinde hastanın sigara kullanıp kullanmadığı ve ne kadar süreyle kullandığı önemlidir. 
Buerger hastalığı tanısı için ilk önce hastanın tıbbi öyküsü detaylı olarak öğrenilir ve doktor tarafından hastaya fiziki muayene yapılır. Muayene sırasında ellerde ve ayaklardaki soluk görünüm, soğukluk ve nabız durumu hastalığı belirlemede önemli bulgulardır.
Ayrıca sigara kullanan kişilerde bu hastalığa benzer farklı rahatsızlıklar görülebileceğinden, diğer hastalıkların ekarte edilmesi için doktor bazı testlerin yapılmasını isteyebilir. Bu gibi durumlarda en sık tercih edilen testlerden biri kan testleridir. Kan testleri ile belli maddelerin kan içerisindeki düzeyleri izlenir ve hastalık ile benzer semptomlar taşıyan farklı hastalıklar dışlanır. 
Kan testlerinin yanı sıra kan akışının kontrolünün sağlanabilmesi için “Allen Testi” adı verilen bir dizi test uygulanabilir. Bu uygulamada hasta yumruğunu sıkar ve ellerdeki kan akışını sağlayan damarlara baskı uygulanır. Sonrasında hasta yumruğunu açar ve damarlara uygulanan baskı sonlandırılır. El renginin hangi süre ile normale döndüğü bu hastalığa tanı konmasında yardımcı olur.
Uzman, atardamarların durumunu gözlemlemek için bazı görüntüleme tekniklerinden faydalanabilir. Anjiyografi, MRI ya da BT gibi görüntüleme teknikleri, damarların incelenmesi ve herhangi bir anormal durumun olup olmadığını belirlemek için fayda sağlar.
Yapılan testler hastalığın erken dönemlerinde tanı konulmasında fayda sağlar. Erken dönemlerde teşhis edilen hastalığın iyileşme ihtimali daha yüksektir.

Buerger Hastalığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hastalığın tedavisini yüzde yüz sağlayacak kesin bir yöntem olmasa da bu hastalığın erken teşhis edilmesi, sigara, tütün ve benzeri formlarının bırakılması ve uzak durulması hastalığın ilerlemesini durdurur. Günde birkaç sigara içmek bile bu hastalığın ilerlemesine neden olur. Bu nedenle sigara kullanımını sonlandırmak ve sigara içilen ortamlardan uzak durmak gerekir.
Araştırmalar sonucu bu hastalığı taşıyan kişilerin hemen hemen hepsinin tütün ürünleri kullandığı gözlemlenmiştir. Bu sebeple hastalığa önlem alabilmenin ya da tedavi yapılmasının en önemli noktası tütün ürünlerinin kullanımı bırakmaktır. Tedavi geciktirildiğinde ve sigara kullanımına devam edildiğinde enfeksiyon artabilir ve yayılabilir. Bu durumda da bir uzvun tamamının veya bir kısmının alınması (amputasyon) gerekebilir. Tedavi yöntemleri arasında yer alır. 
Bunun yanı sıra Buerger hastalığı tedavisi için farklı yaklaşımlar da bulunur. Ancak bu yaklaşımlar sigarayı bırakmaktan daha az etki sağlarken şu şekilde sıralanabilir:

• Kan damarlarını genişletmek, kan akışını iyileştirmek ve kan pıhtılaşmasının ortadan kalkmasını sağlayan bazı ilaçlar
• Kan akışının artması için kolların ve bacakların aralıklı olarak sıkıştırılması
• Enfeksiyon veya kangren gibi durumlarda amputasyon

Amputasyon yapılmadığı zamanlarda ağrılar katlanılmaz bir hal alabilir ve enfeksiyon farklı bölgelere yayılabilir. Bu durumda ilerleyen dönemlerde daha büyük uzuv kaybı ortaya çıkabilir. Hastalığın ilerlemesini durduran ve görülme riskini ortadan kaldıran en iyi önlem tütün formlarının kullanımının durdurulmasıdır. Sigara kullanan kişiler büyük risk altındadır. 
Hastalık belirtileri görüldüğü durumlarda vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalı ve tedavi olunmalıdır. Hastalığın erken teşhis edilmesi durumunda iyileşme oranı daha yüksektir.