Bibliyoterapi Nedir? Nasıl Yapılır?

Bibliyoterapi, Eski Yunan’da bir kütüphanede, kapı girişinin üzerinde yazılı olan ‘’İnsan ruhunun iyileştirildiği yer’’ olarak özetlenmiştir. Kitaplar yolu ile uygulanan bir terapi biçimi olan bibliyoterapi, doğru zamanda, doğru kişi ile, doğru kitabı biraraya getirmek olarak da açıklanabilir. Kitaplardan ruhsal danışma aşamasında faydalanmak oldukça eski bir zamana dayanmaktadır. Terapi aşamasında hasta olan kişinin bireysel problemleri ile bağlantılı bir hikayeye ait eseri, psikolog hasta olan kişiye evde okuması için ödev verir. Bir sonraki seansta da hasta olan kişinin hikayede farkına vardığı, karakterin mücadele etme biçimleri tartışılır. Böylece hasta bu problemleri yaşamış olan ilk ve tek kişi olmadığını ve çeşitli çözüm yollarının bulunduğun fark eder.

Kitaplar çok eski zamandır kişilerin yaşadığı problemleri çözmek için kullanılmaktadır.  Endişe, depresyon, korku gibi önemli problemleri veya gündelik sorunları insan zihin ve bedeni fark edemeyebilir. Bu terapi yöntemi; bireyin yaşamış olduğu olumsuz problemleri çözmesine katkı sağlamak için kitapları, şiirleri ve öyküleri kullanmayı amaçlıyor. Bu tedavinin asıl hedefi kitaplardan yardım alarak bireye kendini anlatmak, problemlerini görmesini sağlamak ve bu problemlerin ortadan kaldırılmasına fayda sağlamaktır.

Bibliyoterapi Nasıl Uygulanır?

Psikolojik Danışmanlar ilk olarak hangi konu üzerinde yoğunlaşmak istediklerini belirlerler. Daha sonra bir hikayenin özetini ya da önemli olan bir kısmını okuyarak çalışmalarını sürdürürler. Bu uygulanan çalışmada yaygın olarak bütün insanlığı ilgilendiren hikayeler seçilir. Burada önemli olan asıl nokta, bireyin yaşadığı sorunları konu edinen, benzerlik gösteren olayları içeren, kişilerin reaksiyon gösterebilecekleri hikayelerin tercih edilmesidir. Ardından ise kişilerden beklenilen, okunan hikayeler ile alakalı yaşadığı şeyleri paylaşmalarının yolunu açmaktır. Buna göre bibliyoterapi 3 kısımdan oluşur ve buna göre uygulanır;
Özdeşleşme ve yansıtma: Okul kitap ve öyküde bulunan karakterler ile içselleştirilir.
Arınma: Bu aşamada hasta okumuş olduğu hikayeler üzerinden hislerinden kurtulur. 
Bütünleşme ve iç görü: Son aşamada hikayeyi okuyan kişi, danışman yardımı ile birlikte bir içgörüye sahip olur.

Bibliyoterapinin Faydaları Nelerdir?

Bibliyoterapi yöntemleri, sürekli etkileşim içinde olmayı gerektirir. Bu süreçte kişi birden fazla kişi ve olay ile başa çıkabilmeyi öğrenirken; his, hareketler ve bilişsel açıdan kendisine yardım ederek kendisini dönüştürmeyi başarabilmektedir. Bundan dolayı bibliyoterapinin faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz;

• Yapılan incelemelere göre, kitap okumak stresi %66 oranında azaltmıştır.
• Bibliyoterapi anksiyete tedavisinde faydalıdır.
• Kişinin kendisine benzer deneyimleri, duyguları yaşayan birinin hikayesini okuması daha az yalnız hissetmesini sağlar. 
• Gerçek yaşam insanların karşısına her zaman iyi bir rol model sunmaz ancak kitaplar bunu sağlar. 
• Okumak endişeyi düşürebilir ve kişiyi sakinleştirici etkisi söz konusudur.
• Kitaplar sorunlara yeni bir pencereden bakmaya yardımcı olur.
• Bibliyoterapi ve kitapların her yaş grubunda iyi etkileri söz konusudur.
• Kitaplar duyguları dışa vurabilecek ve paylaşabilecek kelimeleri ve dili ortaya çıkarabilir.
• Okumak, empati yeteneğini geliştirir. Farklı bakış açıları kazandırır.
• Başka kişilerin hikayelerini okuyor olmak, kendi yaşam öykülerimizi kavramamıza katkı sağlar. 

Ayrıca yapılan incelemeler, bibliyoterapinin; anksiyete, kaygı, korku, yeme problemleri ve daha birçok psikolojik sorunların tedavisinde faydalı olabileceğini göstermektedir. Özetle, ‘Biblioterapi Çalışmaları’ kişilerin sorunlarını çözüme ulaştırma yolunda etkilidir. Bunun ile birlikte olumsuz olmayan bir benlik duygusu gelişmesine ve etkili davranış farklılığına zemin hazırlar.

Bibliyoterapi Uygulamalarında Kitap Seçimi Nasıl Olmalıdır?

Biyoterapi yöntemi hastalar üzerinde kullanılmak istenildiği zaman uzman kişilerin ve eğitim verenlerin kitap tercih ederken göz ardı etmemeleri gereken bazı kurallar mevcuttur; 

• İlk olarak kişinin veya kişilerin ilgi alanları ve problemleri belirlenmelidir. 
• Kitap okuyacak olan kişilerin okuma seviyeleri saptanmalıdır.
• Kişinin yaşamış olduğu olumsuz olaylara uygun olan hikayeleri konu edinen kitaplar tercih edilmelidir.
• Kitap ile okuyan kişinin, ilgi seviyesi, problemi eşleştirilmelidir.
• Seçilen kitap, kişinin anlama ve algı seviyesine denk düşmelidir. Anlama güçlüğü saptanan kitaplar kişiyi hikayeden uzaklaştırır. 
• Kitabın kapak kısmından içeriğinde olan yazı boyutuna kadar her türlü detay dikkatle seçilmelidir. 
• Kitap edebi bir eser olmalıdır. Burada asıl amaçlanan, bir problem çözülmeye çalışılırken, bir taraftan okuyan kişinin edebi seviyesini geliştirip, kitap tercih ederken belirlenen ölçütleri de anlamasıdır.

Bazı durumlarda bibliyoterapide otobiyografi, bilgi veren kitaplar veya filmler, belgeseller önerilmektedir. Bibliyoterapi yönteminde kitaplardan faydalanmak insanların problemlerini çözmede oldukça etkilidir, çünkü insan karşısındaki kişiyi hikayesi ile tanır ve kendisi ile özdeşleştirerek bağ kurar.