Baharın gelmesi ile beraber alerjik rahatsızlıkların yaşanma sıklığında büyük bir artış gözlemlenir. Bu durumun sebebi havada yayılmakta olan ağaçlar, çiçekler ve çimenlerin meydana getirdikleri polenlerdir. Bireyin alerjik bir bünyesi varsa, bedene girmekte olan polenler bazı maddelerin salınımına yol açar. Bu durumda gözler ve burun zarlarındaki kılcal damarların genişlemesine dokularda şişmeye neden olur. Sonrasındaysa bahar alerjisi bulguları görülür. Bahar alerjisine halk arasında saman nezlesi olarak da adlandırılır.
Alerji olağanda zarar vermeyen maddelere karşı bedenin vermiş olduğu yoğun bir yanıttır. Bu abartılı yanıt bazen bütün bedende, bazen vücudun bir bölümünde yaşanabilir. Alerjik hastaların immün sistemleri bazı maddeler karşısında oldukça hassastır. Bu maddeler ile karşılaşıldığı zaman immün sistem kontrol edilemez ve kaşınma, kızarıklık, şişlik, spazm, gözlerin yaşarması, burunda akıntı gibi alerjik yakınmalar meydana gelir. Alerjiyi başlatmakta olan madde alerjen olarak adlandırılır. Polenler, küf, hayvanların tüyü, ev içerisindeki toz, ilaçlar ve besinler yaygın olarak görülen alerjenleri içerir.
Bahar Alerjisi Nedenleri Nelerdir?
Alerji çok yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Kalıtımsal yatkınlık ve çevresel etkenler meydana gelmesinde oldukça etkilidir. İmmün sistem olağan olarak bedenimizi bakteri, virüs gibi mikroplara ve zararlı maddelere karşı korumaktadır. Fakat olağanda zarar vermeyen maddelere karşı immün sistem yoğun tepkiler vermeye başlarsa bu durum alerji olarak adlandırılır. Alerjik rinitin meydana gelmesine yol açan etkenler şu şekildedir;
- Ailede alerji ya da atopi hikayesinin olması
- Sosyoekonomik seviyenin yüksek olması
- Siyah ırk
- Havanın kirli olması
- Ailede ilk çocuk olma
- Ev içerisinde hayvan bakılması
- Ev içerisinde sigara içilmesi
Bahar Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Bahar alerjisi; alerjik nezle, göz alerjisi ve astıma yol açabileceğinden dolayı bu rahatsızlıkların semptomlarının bahar aylarında görülmesi ile kendini belli eder. Bahar alerjisi belirtileri şu şekildedir;
- Burunda tıkanıklık
- Sık sık hapşırma
- Sulu burun akıntısı
- Burun ve gözlerin kaşınması
- Sinüslerde baskı, yüz bölgesinde ağrı
- Gözaltlarında şişlik ve renk değişimi
- Koku ve tat duyusunun azalması
- Hasta olan çocuklarda devamlı elleri buruna sürme ve kaşıma durumu
- Halsizlik
- Algılama problemi
- Uykuda düzensizlik
- Damağın ve gırtlağın kaşınması
- Öksürme ve baş ağrısı şeklindedir.
Haftada 4 günden az veya 4 haftadan daha süren alerjik rinit belirtilerinin gözlemlenmesi aralıklı alerjik rinit şeklindedir. Alerjik rinit her yaş gurubunda görülebilir, bunun ile beraber en yaygın başlangıç yaşı çocukluk zamanından erişkin döneme geçildiği seneler olarak görülür.
Bahar Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?
Burnun akması, tıkanması ve hapşurma yakınmalarıyla gelen kişilerde ayrıntılı hikaye alımı teşhisin ana unsurunu oluşturur. Bulguların haftada kaç gün meydana geldiği ve ne kadar zamandır sürdüğü öğrenilir. Soğuk algınlığı durumunda bulgular ortamla değişiklik göstermez. Uzman, hastanın burnunu kontrol ettiğinde burunda ödem gözlemlenir. Alerjik kişilerin göz altlarında mavi mor halkalar meydana gelir.
Küçük çocukların burnunu sürekli yukarı kaldırılmasıyla burun sırtında buruşma yaşanır bu durum ''alerjik selam'' olarak adlandırılır. Alerjik rinite genel olarak eşlik edebilen farklı rahatsızlıklar orta kulakta sıvının birikmesi, sinüzit ve uyku bozukluğudur. Bundan dolayı alerjik rinit yakınmasıyla gelen hasta kişilerde detaylı kulak burun boğaz kontrolünün gerçekleştirilmesi ve gerektiği zaman bu rahatsızlıkların da araştırılması oldukça önemlidir.
Fizik kontrol bulguları ve detaylı bir öykü alınmasıyla genel olarak alerjik rinit teşhisi konulabilmektedir. Fakat rinit teşhisini netleştirmek ya da ayıran tanı koyabilmek için bazı laboratuar testlerine ihtiyaç duyulabilir.
Alerji Testleri Nelerdir?
- Deri testi
- Ürtiker görülürse pozitif olarak değerlendirilir.
- Serum IgE düzeyi
- Burundan sürüntü alma işlemi
- Sıvı kanda euzinofil düzeyi şeklinde sıralanabilir.
Bahar Alerjisi Tedavisi
Tedavide alerjenlerden etkilenmeme ile birlikte burundan kortizon içerikli spreyler ve antialerjik ilaçlar tavsiye edilir. Bağışıklığı kuvvetlendirmek için sağlıklı beslenmek gerekir. Bunun ile birlikte dinlenilmeli ve bol miktarda su tüketilmelidir. Bunların yanında tüketilmesi gereken bazı vitaminler vardır. Bunlar; A, B, C ve E vitaminli besinlerdir. Alerjenlerden uzak durulmalı ve korunması sağlanmalıdır. Bazı hasta kişilerde immünoterapi yani aşı uygulaması yapılmaktadır. Bu kişiler genel olarak alerjisi ilaçlar ile kontrol edilemeyen ya da ilaç yan etkilerinden rahatsızlık duyanlardır.
Bahar Alerjisinden Nasıl Korunulur?
Alerjik rinitten korunmak için ilk olarak hangi polenin alerji oluşturduğunu bilmek gerekmektedir. Bundan dolayı alerji testi uygulanmalıdır. Polenler coğrafi alanlara göre değişiklik gösterebilir. Sabah vaktinden öğlene kadar polenler en yoğun seviyededir. Yağmurun yağmasının ardından ve akşam vakitlerinde polen yoğunluğu düşer. Bundan dolayı polen alerjisinden korunma yolları şu şekildedir;
- Sabah vakitlerinde, kuru ve rüzgarlı havalarda dışarı çıkmamaya özen gösterilmeli
- Polen zamanında spor ve egzersiz için açık alanlar tercih edilmemeli
- Siperli şapka tercih edilmeli
- Göz nezlesi mevcutsa güneş gözlüğü kullanılmalı
- Eve gelindiğinde giysiler değiştirilmeli
- Uzun kollu elbise ve pantolon tercih edilmeli
- Eve gelindiği zaman duş alınmalı ve bol suyla kişiler yüzünü yıkamalı
- Çok yoğun bulgular varsa ev ve araç için polen filtresi tercih edilmeli
- Polen zamanında çamaşırları evde kurutmaya özen gösterilmeli
- Polenlerin yoğun olduğu zamanlarda kapı, pencere açılmamalı
- Uzman tarafından reçete edilmekte olan ilaçları düzenli kullanılmalı
- Doktor kontrolleri ihmal edilmemeli
- Çimlerin biçildiği yerlerden uzak durulmalı
- Polenlerin fazla geliştiği zamanlarda maske kullanılmalı
- Sigara içilmemeli ve içilen ortamlardan uzak durulmalı