‘’Bağırsak florası nedir? Nasıl düzelir?’’ gibi soruların cevabından önce kişinin nasıl beslendiğinin farkında olması gerekir. Bazı mikroorganizmalar kişilerin sağlığına zarar verirken bir kısmı sindirim süreci için fayda sağlar ve hatta sağlıklı bir beden için gereklidir. Genellikle, zengin ve türlü bir bağırsak popülasyonu sağlıklı sayılabilir ve bağırsak florası, bağırsak içinde olan bu popülasyonların oluşturmuş olduğu topluluk olarak adlandırılır. Bağırsaklar ile alakalı her geçen gün daha fazla araştırma yapılmaktadır ve bağırsak sağlığı, insanların genel sağlığı için oldukça önemlidir. Bundan dolayı birçok rahatsızlığın sebebi bağırsak florasının bozulması ile bağlantılı olabilir, çünkü sağlıklı bağırsak aynı zamanda kuvvetli bir bağışıklık sistemi anlamı taşımaktadır.
Bağırsak florası, bağırsak içinde lif gibi sindirilmeyen formların fermantasyonu için gereken miktarı sağlayan yararlı ve zararlı bütün bakterileri içeren topluluk olarak açıklanabilir. Bağırsakta bulunan bakterilerin seviyeleri türlü etkenlere bağlı şekilde değişmektedir. Değişikliklerin düzeylerine göre zarar veren mikroorganizmaların sayısı çoğalırsa sağlık problemlerine yol açabilir. Yarar sağlayan ve zarar veren bağırsak florası çeşitliliğine etki eden durumlar; annenin bağırsak florası, doğum, anne sütü tüketmek, antibiyotik kullanmak ve beslenme şekli gibi etkenleri içermektedir.
Sağlıklı çalışmayan bağırsaklar; bitkinlik, akne, sivilce gibi cilt sorunları, kilo farklılıkları ve besin alerjisi gibi pek çok probleme neden olmaktadır. Kişilerin, günlük yaşamda atacağı bazı kolay adımları; mide, ruhsal durum ve genel sağlık üzerinde oldukça pozitif etkiler oluşturulabilir.
Bağırsak Sağlığı Neden Önemlidir?
Bağırsakların içinde bağırsak florası ismi verilen ve sayılamayacak kadar bakteriden oluşan bir yapı vardır, bu yapı içerisinde yararlı ve zararlı mikroorganizmalar birlikte bulunmaktadır. Hareket etmeme, sağlıklı beslenmeme, stres gibi sebepler mikroorganizmalar içindeki dengeyi bozar, yararlı bakterilerin eksilmesine, zarar veren bakterilerin de artmasına yol açar. Böylelikle, bağışıklık sistemi zayıflar ve birçok rahatsızlığın meydana gelmesine neden olur.
Bağırsaklarda 100-150 trilyon tane bakteri yaşamaktadır. Bizimle beraber yaşayan bu bakterilerden bir bölümü iyi, bir bölümü de kötü bakteri şeklinde nitelendirilir ve bütün hepsi bir uyum içindedir. Bu uyumun zarar görmesi, bağırsak sağlığının bozulması demektir. Bakterilerin dünyasına “mikrobiyota” ismi verilmektedir. Sağlıklı bir mikrobiyota beden fonksiyonunun iyi bir şekilde yaşamını sürdürmesi için önemlidir. Antibiyotik ve gereksiz ilaç tüketimi, hareketsiz kalmak, obezite, sağlıklı beslenmeme, sigara tüketimi, alkol kullanımı, stres ve uyku problemleri bağırsak sağlığını kötü yönde etkilemektedir. Bilhassa antibiyotik ilaçlar, zarar veren bakterileri yok ederken bağırsakta bulunan sağlıklı bakterileri de yok eder. Böylelikle bağışıklık sitemi güçsüzleşir ve rahatsızlıklara yakalanma riski de çoğalır.
Bağırsak Florası Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Düzensiz flora içeren bir bağırsak, bedenin gıdaları almasını, kan şekeri düzenlemesini ve yağ depolama kapasitesini kötü yönde etkiler. Bağırsak sağlığı bozulduğu zaman bazı semptomlar oluşabilir. Bağırsak florası bozukluğu belirtileri şu şekildedir;
- Mide ve bağırsakların rahatsızlanması
- Uyku bozuklukları
- Gaz, şişlik
- Kabız olma
- İshal
Gıda intoleransı, bazı besin çeşitlerini sindirmekte zorlanmanın bir sonucudur. Bu, bağışıklık sisteminin belirlenen besinlere vermiş olduğu reaksiyonun yol açtığı sebep besin alerjisi ile benzerlik göstermez. İnce bağırsakta yoğun bakteri oluşmasının yol açtığı emilim problemleri de kilo kaybetmeye sebep olur. Fayda sağlayan bakterilerin daha az düzeyleri, bedenin bağışıklık sistemi üzerinde etkili olabilir. Sağlıklı olmayan bağırsak belirtileri içinde gıda intoleransına karakterize şişkinlik, midenin bulanması, karında ağrı olması gibi semptomlar da bulunur.
Bağırsak Florası Bozukluğu Hangi Hastalıklara Yol Açar?
Bağırsak florası bozukluğu belirtisi göstermekte olan bireyler rahatsızlıklara ve öteki sağlık problemlerine karşı daha güçsüz kalabilirler. Bağırsak florası şeklinde de isimlendirilen bağırsak mikrobiyomunda gelişen farklılıklar, bağırsaklarda meydana gelen farklı organizmalar belirli seviyelerde olmadığı zaman gerçekleşir. Farklı bir neden ise, floranın türlü mekanizmalara sahip olması ya da üretimin farklılaşmış olmasıdır. Bağışıklık sistemi fazla uyaran aldığında kendisinden olanı yabancıdan ayırmakta zorlanır. Onu hasara uğratırken kendinden olana da zarar verir. Bunlar otoimmün hastalıklar olarak adlandırılmaktadır. Bundan dolayı bağırsak florası bozukluğunda bazı hastalıklar meydana gelir, bu hastalıkları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kalp rahatsızlıkları
- Hormonal problemler
- Devamlı yorgunluk hali
- Allerjik rahatsızlıklar, KOAH
- Cilt hastalıkları
- Psikolojik hastalıklar
- Baş ve kemik ağrıları
- Obezite
- Nörolojik rahatsızlıklar
- Heiperaktivite ve dikkat eksikliği bozukluğu
- Romatizmal rahatsızlıklar
- Crohn rahatsızlığı
- Sindirim sistemi hastalıkları
Bağırsak mikrobiyomu çeşitliliği kaybettiği zaman, kişinin kronik bir rahatsızlığa yakalanma tehlikesi çoğalabilir. Bağırsak florası bozukluğu semptomları, sindirim sistemi hastalıkları öncelikli olmak üzere, daha yoğun hastalanma ve tedavi zamanlarının uzaması şeklinde de kendini belli eder.
Bağırsak Florası Bozulması Hangi Ruhsal Hastalıklara Neden Olur?
Bağırsak florası bozulması sadece fiziksel hastalıklara neden olmaz. Bu bozulma kişilerin ruhsal sağlığını da olumsuz yönde etkilemektedir. İnsanların karın bölgesi yani bağırsaklar “Duygusal Beynimiz” olarak tanımlanabilir. Hisler karında oluşmaya başlar ve karın bölgesinde etkisini gösterir.
Pek çok bağırsak rahatsızlığı Psikosomatik hastalıklar içinde incelenmektedir. Yani Modern tıp alanında bağırsaklar ve mide kişinin psikolojik durumu ile karakterize olduğunu gözlemlemiştir. Psikolojik problemler ve hisler bilhassa iç dünyaya dönük kişilerde bedeni etkisi altına almaya başlar, birey hareketlerini ve hislerini kontrol altında tutmakta zorlanır. Kronik yorgunluk, istemsiz hareketler, uyku problemleri, karın ağrısı, ciltte lekelenmeler ya da benzer döküntüler, saçların erken yaşta beyazlaması ya da dökülmesi gibi semptomlar meydana gelebilir.
Korku, huzursuz hissetme, uyku problemleri ya da aksine fazla uyuma durumu, depresyon, apati, konsantre olmada güçlük çekme gibi nöropsikolojik hastalıklarda bağırsak disfonksiyonları asıl etken olmasa bile, katılımcı bir rol edinip tehlike durumu oluşturabilirler.
Bağırsak içindeki alan için önemli bir etken gıdaların geçiş zamanıdır. Dışkının geçiş zamanı ne kadar uzarsa o kadar fazla bozulma ve mayalanma oluşur. Sağlıklı beslenme türünde normal bir bağırsakta olağan geçiş zamanı 1 gün en fazla 36 saattir. Daha uzun geçiş zamanları tıkanmaya ve birikmelere ve zehirlenmelere yol açar. Psikolojik etkenler; isteksiz davranışlar, çevreye karşı duyarsızlık, kronik yorgunluk, başarı ve konsantrasyonda güçlük, depresyon meydana gelir.
Bağırsak Florası Nasıl Düzelir?
Yoğun olarak sorulan soruların başında “Bağırsak florası nasıl düzelir?” sorusudur. Bağırsak florasını düzenli hale getirmek, gün içinde gerçekleştirilmekte olan birçok alışkanlığı da değiştirmeyi gerektirir. Bundan dolayı bozulan bağırsak florasını düzenlemek için şunlar yapılabilir;
- Yoğun stresten uzak durulmalı
- Uykunun düzenli olmasına özen gösterilmeli
- Yoga, meditasyon gibi hem stresi yönetmeye yardım eden etkinlikler yapılmalı
- Hareketsiz kalınmamalı, egzersizler yapılmalı
- Beslenme şekli değiştirilmeli, fermente dilmiş besinler tüketilmeli
- Yoğun antibiyotik kullanımına dikkat edilmeli
- Günlük tüketilen su miktarına dikkat edilmeli
- Bağırsak sağlığı için sigara bırakılmalı veya azaltılmalı
- Bağırsak sağlığı için kafein ve alkol tüketimi azaltılmalı
Düzelmenin gerçekleşme zamanı, bireyin mikrobiyotasında gerçekleşen çeşitliliğin ne kadar eksildiği, neden azaldığı gibi etkenlere bağlı şekilde insandan insana farklılık gösterir. Genellikle bağırsaklara fayda sağlayan besinler sayesinde bağırsak florası düzenleme zamanı ilerler.
Bağırsak Florasını Düzenleyen Besinler Nelerdir?
Bağırsak mikrobiyotası ve besin alma durumu birbiri ile doğrudan bağlantılıdır. Tam tahıllı besinler, meyve ve sebze içerikli zengin bir beslenme planı, çok çeşitli bir bağırsak mikrobiyomunu desteklemektedir. Prebiyotik gıdalar, beden tarafından sindirimi sağlanmayan ve bağırsakta oluşan yararlı bakterilerin büyümesine ve sağlığına destek verir. Birçok besin, meyve, sebze ve tam tahıllı besinler doğal olarak prebiyotik lif içermektedir. Prebiyotik lif takviyeleri kısa zincirli yağ asidi üretme noktasında da katkı sağlar. Bu yağ asitleri, oldukça faydalı, kolon hücreleri için asıl gıda kaynağıdır. Prebiyotik lif bakımından zenginleştirilmiş gıdalar da insülin ve kolesterol seviyelerini azaltmada önemli rol edinebilir.
Bağırsak Florasını En Çok Neler Etkilemektedir?
Bağırsak florası anne karnından, gündelik zamanda tüketilmekte olan gıdaya kadar pek çok durumdan etkilenebilmektedir. Mikrobiyotayı etkisi altına alan durumların bazıları şu şekildedir;
- Beslenme şekli
- Patojenik mikroorganizmalara maruz kalma
- Bireyin yaş
- Antibiyotik ve farklı ilaçların kullanılması
- Sigara ve alkol tüketimi
- Hareketsiz kalmak
- Bebeklik zamanında anne sütü tüketimi
İnsan sağlığında büyük önem taşıyan bağırsak mikrobiyotası, korunması ve çeşitlendirilmesi gereken bir topluluktur. Bağırsak florası bozukluğu belirtileri durumunda bir uzmana görünmek yararlı olabilir.