Anal fissür, anüs çevresindeki deri ve mukoza tabakasında meydana gelen küçük bir yırtılma veya makat çatlağı olarak tanımlanır. Bu durum genellikle dışkılama sırasında yaşanan zorlanma, kabızlık, ishal veya anüs bölgesine travma gibi nedenlerle ortaya çıkar. Anal fissür, bireyde ağrı, kanama ve kaşıntı gibi belirtilere sebep olabilir. Yırtılma genellikle anüs içerisindeki kan damarlarının etkilenmesi sonucunda kanama ile birlikte görülür.
Tedavi genellikle beslenme düzeni değişiklikleri, lifli gıdaların artırılması, yeterli su içme alışkanlığı edinme ve bazen de topikal kremler veya ilaçlarla sağlanabilir. Ayrıca, bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Anal fissürün yönetimi, bireyin semptomlarına, sağlık durumuna ve altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu nedenle, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile anal fissürün semptomları kontrol altına alınabilir ve iyileşme sağlanabilir.
Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?
Anal fissür (makat çatlağı), anüs çevresindeki yırtılma veya çatlak nedeniyle çeşitli belirtilere yol açabilir. Bu belirtiler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Genellikle dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya neden olabilir. Ağrı, genellikle birkaç dakika ile bir saat arasında devam eder.
- Anüs bölgesindeki yırtılma nedeniyle kanama olabilir. Dışkılama sırasında ya da sonrasında tuvalet kağıdında kan veya tuvalette kan görülebilir.
- Çevre dokuların tahriş olmasına neden olarak kaşıntı ve yanma hissine sebep olabilir.
- Fissür nedeniyle anüs çevresindeki kaslar kasılabilir ve gerilebilir, bu da ağrıya katkıda bulunabilir.
- Bazı durumlarda, anal fissür, dışkılama ile ilişkili olabilecek irratabl bağırsak sendromu (IBS) belirtilerine neden olabilir.
Anal Fissür Nedenleri Nelerdir?
Anal fissür, genellikle şiddetli kabızlık veya aşırı zorlanma sonucu dışkılama sırasında ortaya çıkar. Ayrıca, anüs bölgesine uzun süreli temas, agresif temizlik veya sert tuvalet kağıdı kullanımı gibi faktörler de çatlak oluşumuna katkıda bulunabilir. İshal veya sık sık yumuşak dışkılama, anüs bölgesine fazla baskı yaparak fissür riskini artırabilir.
Daha önce anal fistül geçiren bireylerde tekrarlayan durumlar görülebilir. İrritabl bağırsak sendromu (IBS), dışkılama alışkanlıklarını etkileyerek fissür riskini artırabilir. Ayrıca, Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi bağırsak hastalıkları, anüs çevresinde dokularda iltihaplanmaya neden olarak fissür oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Anal Fissür Tanısı Nasıl Konulur?
Anal fissür tanısı genellikle sağlık profesyoneli tarafından yapılan bir fiziksel muayene ve hasta öyküsü alımıyla konulur. Muayene, anüs bölgesindeki çatlakları belirlemek amacıyla ağrısız bir şekilde gerçekleştirilir. Hasta öyküsü alınarak semptomlar, dışkılama alışkanlıkları ve geçmişteki durumlar değerlendirilir.
Dijital rektal muayene ile içerideki dokular incelenir ve çatlağın konumu belirlenir. Gerekirse, kolonoskopi veya sigmoidoskopi gibi görüntüleme testleri uygulanarak bağırsak iç yüzeyi detaylı bir şekilde incelenir. Tanı konulduktan sonra, tedavi planı hastanın durumuna uygun olarak belirlenir.
Anal Fissür Tedavisi Nasıl Yapılır?
Anal fissür veya makat çatlağı tedavisi, genellikle semptomların şiddetine, çatlağın konumuna ve altında yatan nedenlere bağlı olarak belirlenir. Tedavi seçenekleri arasında lifli beslenme ve bol su içme alışkanlıkları, gaita yumuşatıcılar, topikal kremler ve merhemler, anal hijyen, sitz banyoları, botulinum toksin enjeksiyonları ve cerrahi müdahale bulunmaktadır.
Lifli beslenme ve su içme, gaitanın yumuşamasını sağlayarak anal bölgeye uygulanan baskıyı azaltabilir. Topikal kremler ve merhemler ağrı ve iltihabı azaltabilir, gaita yumuşatıcılar ise çatlağın iyileşmesine yardımcı olabilir. Sitz banyoları ve anal hijyen önlemleri, anal bölgenin rahatlamasına ve temiz kalmasına katkıda bulunabilir.
Botulinum toksin enjeksiyonları ve cerrahi müdahale, duruma bağlı olarak düşünülebilecek diğer tedavi seçenekleridir. Herhangi bir tedaviye başlamadan önce, bir sağlık profesyoneliyle görüşmek önemlidir.