Pankreas midenin arkasında bulunan ve sindirime yardımcı olan bir organdır. Akut pankreatit, pankreasın kısa bir süre içinde iltihaplandığı bir durumdur. Bu durum çoğu insanda hafif seyreder ve yaklaşık bir hafta içinde düzelir. Ancak bazı kişilerde şiddetli olabilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi altta yatan nedene ve hastalığın tipine göre gastroenteroloji uzmanları (gastroenterolog) tarafından yapılır.
Akut ve kronik olarak iki tip pankreatit vardır. Akut pankreatit, pankreasın uzun yıllar boyunca iltihaplanma nedeniyle kalıcı olarak hasar gördüğü kronik pankreatitten farklı bir durumdur.
Akut Pankreatit Belirtileri Nelerdir?
Akut pankreatitin ana semptomu, karnın merkezinde aniden gelişen şiddetli bir ağrıdır. Bu ağrı giderek daha da kötüleşebilir ve sırta ilerleyebilir. Bunların yanı sıra akut pankreatitin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Karın bölgesinde hassasiyet veya şişlik,
- Hızlı nabız ve hızlı nefes alma,
- Mide bulantısı ve kusma,
- İshal,
- Ateş.
Akut Pankreatitin Nedenleri Nelerdir?
Akut pankreatite genellikle safra taşları veya çok fazla alkol tüketimi neden olurken, bazı durumlarda neden ortaya çıktığı belirlenemez. Safra taşları, safra kesesinde oluşan küçük taşlardır. Bu taşlar, safra kesesinden çıkarak pankreasın açılmasını engellediklerinde akut pankreatiti tetikleyebilirler. Bunların yanı sıra diğer nedenler şunlardır:
- Trigliserid yüksekliği,
- Kandaki yüksek kalsiyum seviyesi,
- İlaç yan etkisi,
- Bağışıklık sisteminin pankreasa zarar vermesi (otoimmün pankreatit).
Akut Pankreatit Nasıl Teşhis Edilir?
Akut pankreatit tanısı için ilk olarak hastanın tıbbi öyküsü detaylı olarak dinlenir ve kişiye fiziki muayene yapılır. Ardından kan örneği alınarak pankreas, karaciğer ve böbrek fonksiyonları ile ilgili testler yapılır. Bilgisayarlı Tomografi ve/veya MR incelemesi yapılır. Pankreas kanalı ve safra kanalı kanalında iltihaplanma ve tıkanıklık olup olmadığını belirlemek için endoskopik ultrason düşünülebilir. Tüm bu sonuçlara göre akut pankreatit teşhis edilebilir ve tedavi planlaması yapılabilir.
Akut Pankreatit Nasıl Tedavi Edilir?
Akut pankreatit tedavisi durumun şiddetine bağlı olarak planlanır. Hafif seyreden vakalarda komplikasyon riski düşüktür ve semptomlar genellikle bir hafta içinde düzelebilir. Tedavide amaç, pankreasın kendi kendini iyileştirirken vücut fonksiyonlarını sürdürmek ve semptomları hafifletmektir. Orta veya şiddetli ağrıların yaşanması halinde ağrı kesiciler önerilebilir.
Dehidrasyon sıklıkla pankreatite eşlik eder, semptomları ve komplikasyonları kötüleştirebilir. Sıvı kaybını önlemek için kişiye ilk 24-48 saat boyunca damar yoluyla sıvı takviyesi yapılabilir. Ayrıca uzman, kişinin gastrointestinal sisteminin birkaç gün dinlenmesi için bağırsak istirahati önerebilir. Bu nedenle kişinin durumu düzelene kadar ağızdan herhangi bir yiyecek veya içecek almaması gerekmektedir.
