A vitaminin, insan vücudunda belirli oranlarda bulunması insan sağlığı açısından oldukça önemlidir.
A vitaminin insan vücudundaki metabolizma tarafından yeterli miktarda üretilmemesi durumunda, bu açığı besinlerle veya doktor tarafından kişiye uygun yazılan takviyeler eşliğinde alması gerekmektedir.
A vitamini sağlıklı görmeyi devam ettirebilmeyi, cilt hastalıklarını onarmayı, bağışıklık sisteminin normal işleyişini sağlamayı ve hamilelik sırasında embriyoların düzgün bir şekilde büyümesine ve gelişmesine yardımcı olmayı ve bunun gibi insan vücudunda pek çok göreve sahiptir.
A Vitamini Nedir?
A vitamini yağda çözülebilen ve bağışıklık sistemini destekleyen güçlü bir antioksidandır. A vitaminin besinlerde 2 farklı şekilde bulunduğu bilinmektedir. Bunlardan ilki önceden oluşturulmuş (premade) A vitaminidir. Aynı zamanda retinol adıyla da bilinmektedir ve aktif bir A vitamini tipidir.
Et, balık, kümes hayvanları, tam yağlı süt ve süt ürünlerini içeren hayvansal gıdaların içerisinde bulunur.
İkinci A vitamini tipi ise provitamin A vitamini olarak bilinir meyve ve sebzelerde bulunur. İkinci A vitaminin bir diğer adı ise karotenoid olarak bilinir ve bu vitamin tipi yiyeceklerin koyu renge sahip olmalarını sağlar.
Bilinen 500’den fazla karotenoid bulunmaktadır. En bilinen provitamin A tipinin adı ise beta-karoten’dir.
Vitaminlerin genel olarak vücudumuza faydası oldukça fazladır, metabolizmamızın sağlıklı bir şekilde çeşitli yollarla çalışmasını sağlar ve tükettiğimiz birçok besinin içinde bulunan organik bileşiklerdir. Kişinin sağlıklı yaşamını devam ettirebilmesi için ve pek çok hastalığın tedavi edilebilmesi için vitaminlere başvurulmaktadır.
Vitamin eksikliği görülen kişilerde cilt kuruluğu, göz kuruluğu, akne-sivilce miktarında görülen artış ve gece körlüğü gibi rahatsızlıkların görülmesine yol açar.
Vitaminin eksikliğinin zararı olduğu kadar fazla vitamin alınımının da zararları oldukça fazladır. A vitaminin fazla görüldüğü kişilerde ise saç dökülmesi, çabuk kırılan tırnaklar ve karaciğer yağlanmaları gibi sorunlara sebep olduğu bilinmektedir.
A Vitamini Faydaları Nelerdir?
Yeterli miktarda A vitamini alımının faydaları şu şekildedir;
- A vitamini diş ve diş eti sağlığına iyi gelmektedir.
- A vitamini antioksidan açısından zengin içeriğe sahiptir. Bu yüzden çeşitli kanser türlerinden korumaktadır.
- Akne ve sivilce oluşumunun önlenmesine yardımcı olmaktadır.
- Diyet yapan kişilerin listesinde yeterli miktarda A vitamini olması bağışıklık sisteminin sağlıklı kalmasına ve her zaman iyi bir şekilde çalışmasına yardımcı olmaktadır.
- Yeterli miktarda A vitamini almak kemiklerin korunmasına ve kemiklerde oluşabilecek kırık riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır.
- Cildi yenileme ve koruma özelliği bulunmaktadır.
- A vitamini görme işlevi açısından çok önemlidir. Bakar körlük ve gece körlüğü gibi görme bozukluklarını önlemektedir.
- Önerilen miktarda A vitamini tüketmek, üreme sağlığı için ve hamilelik sırasında bebeğin sağlıklı gelişimi açısından önemli rol oynamaktadır.
- A vitamini insan sağlığı açısından çeşitli konularda önemi oldukça fazladır. Başlıca önemlerinden olan bağışıklık sistemini koruması, görme yetisine yardımcı olması ve cilt sorunlarında ki göstermiş olduğu etkilerle bilinmektedir.
A Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
A vitamini eksikliği dengeli diyet ile beslenmeyen kişilerde görülmektedir. A vitamini eksikliği görülen kişilerde gece körlüğü, kuru cilt, kepeklenme, bağışıklık sisteminde zayıflama gibi sorunlar görülmektedir.
Gelişmiş ülkelerde A vitamini eksikliği nadir görülüyor olsa da, gelişmekte olan ülkelerde ise çok nadir rastlanılmaktadır.
A vitamini eksikliği genelde hamileler, emziren anneler, bebekler ve çocuklarda görülmektedir.
- A vitamini eksikliğinde cilt kurumaya başlar ve bu kurumanın beraberinde egzema gibi sorunlar ortaya çıkar.
- A vitamini eksikliğinden kaynaklı yaralar geç iyileşmeye başlar.
- Sivilce ve akne de artış görülmektedir.
- Çocuklarda A vitamini eksikliği büyüme geriliğine yol açmaktadır.
- Yeterli A vitamini almayan kişilerde kısırlık görülmektedir.
- A vitamini göz sağlığı açısından oldukça önemlidir. En önemli belirtisi ise gece körlüğüdür.
A Vitamini Fazlalığı Zararlı Mıdır?
Vitaminler doğal ve kullanımı gerekli olsa da tüketimi normal seviyenin üstüne çıktığında yan etkileriyle karşılaşabiliriz. A vitamini vücutta depolanan bir vitamin türüdür.
İhtiyaç fazlası tüketilen A vitaminin zararları ise;
- Karaciğer yağlanması
- Diş ve diş eti rahatsızlıkları
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Çift görme
- Şiddetli baş ağrıları
- Kasılmalar
- Deride soyulmalar
- Kusma
- Regl olamama
- Kuru cilt
- Sinirlilik
- Huzursuzluk
- Kalsiyum yükselmesi
- Lenf bezlerinde büyüme
- Kansızlık
- Kas ve eklemlerde yaşanan ağrılar
- Duygu durum bozuklukları olarak bilinmektedir.
A Vitamini İçeren Besinler Nelerdir?
Günümüzde tüketmiş olduğumuz birçok gıdanın içerisinde A vitamin bulunmaktadır.
İçerisinde A vitamini bulunduran bazı besinler şu şekildedir;
- Tam yağlı süt
- Tereyağı
- Yumurta sarısı
- Balkabağı
- Tatlı patates
- Lahana
- Havuç
- Ispanak
- Kuru kayısı
- Brokoli
- Kırmızı biber
- Yulaf ezmesi
- Fesleğen
- Mango
- Domates
- Kavun
- Bezelye
- Peynir
- Somondur.
Günlük A Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?
Günlük alınması gereken A vitamini ihtiyacı; erkeklerde 900 mcg, kadınlarda 700 mcg, hamilelerde 770 mcg, emziren annelerde 1300 mg, çocuk ve ergenlerde ise 300-600 mg’dır.