Yüz felci, sinir yıpranmasına bağlı şekilde yüz mimik kasları üzerinde hareket kaybı gelişimi olarak ifade edilir. Yüz bölgesinin bir ya da iki bölgesinde meydana gelebilir ve tıp biliminde fasiyal paralizi şeklinde isimlendirilir. Yüz felci belirtileri içinde yüz mimik kaslarına gelmekte olan fasiyal sinirde iltihaplanma, travmatik beyin yaralanması, felç ve baş-boyun tümörleri bulunmaktadır. Yüz felci geçiren kişilerde yüzdeki kaslar sarkık ya da zayıf olabilir.
Yüz mimik kaslarının olduğu bölgeye beyinden sinyal getiren olan fasiyal sinir liflerinin türlü sebeplerle zarara uğraması sonucu yüz bölgesinde hareket kaybının gelişmesi durumu yüz felci olarak adlandırılır. Yüz felci birden meydana gelebileceği gibi belli bir vakit dilimi içerisinde kademeli olarak da gelişebilir.
Kişi yüz felci yaşadığı zaman yüzünde bir hissizlik, kayma, tükürüğünü ağzın içerisinde tutmakta zorlanma, gözün yaşarması- kuruması gibi durumlar meydana gelir. Bu durum iki- üç gün içerisinde daha fazla kötü bir hal alabilir. İyileşme evresi sinir tahribatının durumuna göre değişiklik gösterir.
Yüz Felci Neden Olur?
Yüz felci; genel olarak birden, bazı zamanlarda da birkaç güne yayılım gösteren yüzün bir bölgesindeki mimik kaslarının kontrolünü sağlayan sinirin zedelenmesi (şişlik ve iltihaplanması) sonucunda kuvvetsizliğin gelişmesi durumudur. Birçok durumda, güçsüzlük geçicidir ve haftalar içerisinde önemli seviyede iyileşir. Güçsüzlük, etkilenmekte olan yüz yarısının sarkık görünmesine yol açar. Gülündüğü zaman ağız sağlam kısma doğru kayar ve o kısımdaki gözün kapatılması zorlaşır.
Yüz felci denildiği zaman belirtilen bell paralizisidir. Bu durumun net sebebi olmasa da,genel olarak viral bir enfeksiyonun etki ettiği düşünülmektedir. Bell paralizissi ile bağlantısı bulunan virüsler vardır. Bu virüsleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Herpes simplex
- Herpes zoster
- Epstein-Barr
- Ytomegalovirus infections
- Adenovirus
- Kızamık
- Kabakulak
- İnfluenza B
- Coxsackivirüsü
Bell paralizinde, yüz bölgesinde mimik kaslarını uyarmakta olan sinir, kulağın etrafından yüz bölgesinin mimik kaslarına gelmeden evvel geçmiş olduğu dar kısmında sıkışır ve iltihaplanıp şişer. Bu durumdan sonra benzer kısımdaki yüzün mimik kaslarında felç gelişim gösterir. Öteki yüz felci sebepleri; kafa travması, beyin damar rahatsızlıkları baş ve boyun tümörü, yüzdeki sinirde travmaya bağlı zedelenmeler nedenler arasında gösterilebilir.
Yüz Felci Belirtileri Nelerdir?
Yüz felcinin türlü şekilde semptomları bulunmaktadır ve bunlar bir sebebe bağlı biçimde bireyden bireye farklılık gösterir. Yüz felci belirtileri şu şekildedir;
Etkilenen bölgede, tek taraflı yüzün mimik kaslarında kuvvet kaybetme
- Yeme-içme zorluğu
- Konuşmada zorluk
- Etkilenen kısımdaki yüz kaslarının seyirmesi
- Gözyaşı ve tükürük salgısının azalması ve gözler ve ağızda kuruluk
- Tat duyusunun farklılaşması
- Kulağın içinde veya arka kısmında ağrı hissetme
- Çene eklemi ve etrafında ağrı hissetme
- Etkilenen kısımdaki kulakta seslere fazla hassasiyet
- Baş bölgesinde ağrı
Öteki yüz felçleri de bell paralizisinde meydana gelen benzer semptomları gösterirler. Fakat buna ilave olarak türlü nörolojik bulgular bu duruma eşlik edebilir. Bunlar şu şekildedir;
- Şuurun bozulması
- Aynı bölge kol ve bacak kısmında kuvvet kaybı
- Kolların ve bacaklarım uyuşması
- Baş dönmesi
- Denge problemi
- Görme problemleri
- Epilepsi nöbetleri
Yüz Felci Teşhisi Nasıl Konulur?
Yüz felci teşhisi için uzman hasta olan kişinin kaşları kaldırma, gözlerin kırpılması, tebessüm, kaş çatma gibi yüz mimikleri uygulamasını isteyip kasın hareketlerini inceler. Detaylı teşhis için elektromiyografi (kasların ve kasların kontrolünü yapan sinirlerin durumunun tespitini yapan test), MRG ve BT gibi görüntülemeler ve sıvı kan testi uygulanabilir. Testler yardımı ile yüz felcinin neden olduğu durum belirlenebilir.
Yüz Felci Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi edilsin ya da edilmesin birçok bireyde bell paralizisi tamamı ile iyileşir. Bell paralizisinin tedavisinin uygulanması için yaygın şekilde tercih edilen ilaçlar şu şekildedir;
Metil prednizon etken maddeli kortizonlar: Kuvvetli ödem gideren ajanlar olarak belirtilir. Yüzdeki sinirin şişip sıkışmış olduğu kemik kanalında ödem kaybolur ve rahatlar. Kortikosteroidlere, belirtilerin kendini göstermesinden sonraki birkaç gün içerisinde başlandığında en iyi neticeye ulaşılabilir.
Antiviral ilaçlar: Antivirallerin üstlendiği roller kanıtlanmamıştır. Kortikosteroidlere ilave edilen antiviral ajanlar, yararlıdır, fakat bu durum netlik kazanmamıştır. Bununla beraber, bu duruma rağmen, önemli yüz felci yaşayan bireylerde bazen valasiklovir ya da asiklovir, prednizon ile kombine durumlarında uygulanır.
Felçli olan kaslarda kısalma yaşanabilir ve kalıcı kasın yoğun kısalması ile eklemin normal olmayan bir şekle gelmesine yol açabilir. Fizik tedavi bu durumlarda sinir iyileşmesinde katkı sağlar. Enderde olsa kalıcı sinir yıpranmasını tamir etmek için cerrahi işlem önerilebilir. Akupunktur, biofeedback gibi diğer tedavi şekilleri de yapılabilir.
Öteki sebeplere bağlı yüz felci tedavisi için meydana gelen nedene yönelik tedavi uygulanır. Damar tıkanıklığı için kan sulandırıcı ilaçlar, sinir travma hasarı için cerrahi, beyin tümörü mevcutsa tümör ameliyat ile alınır.