Vitiligo Nedir? Neden Olur?

Vitiligo, deride yer yer beyaz lekelerin meydana gelmesine sebep olan bir cilt hastalığıdır. Halk arasında ala hastalığı veya alaca hastalığı olarak da bilinir. Her yaşta görülebilen ve bulaşıcı olmayan bu hastalık, vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Belirtiler genellikle 20 yaş öncesinde ortaya çıkar. Cilt üzerinde gelişen renk kaybı zamanla büyüme gösterebilir. Tedavide genellikle ciltte ortaya çıkan renk kaybının geri kazandırılması üzerine çalışılır.

Hastalık yaşamı tehdit edici ya da bulaşıcı değildir. Ancak görünüş nedeniyle kişileri olumsuz yönde etkileyebilirken, stres ve anksiyete kaynağı olabilir. Hastalığın komplikasyonları arasında kişilerin ciltte renk kaybı yaşaması sonucu sosyal ya da psikolojik sorunlar yaşaması yer alır.

Vitiligo Neden Olur?

Vitiligo nedenleri tam olarak bilinemese de hastalığın ortaya çıkma ihtimalini artıran bazı durumlar olduğu bilinir. Otoimmün mekanizma, hastalığın gelişmesinde rol alan önemli faktörlerden biridir. Bu mekanizma, bağışıklık sisteminin vücudun kendi hücrelerini risk olarak görmesi ve bu hücrelere saldırması olarak açıklanabilir. 
Melanosit cilde renk sağlayan pigment üretiminden sorumludur. Bağışıklık sisteminin bu hücrelere saldırması sonucu pigment üretimi olumsuz yönde etkilenir ve bu durum hastalığa neden olur. Bunların yanı sıra hastalığın gelişmesinde etken olduğu düşünülen diğer faktörler şu şekildedir:

• Genetik faktörler
• Stres
• Şiddetli güneş yanığı
• Cilt travmaları
• Kimyasala maruz kalma

Vitiligo Belirtileri Nelerdir?

Vitiligo belirtileri arasında yer alan en önemli semptom, deride düzensiz olarak görülen renk kaybıdır. Ciltte beyaz ya da açık renkte lekeler halinde görülür. Çoğunlukla ilk olarak eller, yüz ve vücudun güneşe daha fazla maruz kalan açık bölgelerinde görülür. 
Ciltteki renk kaybı dışında ortaya çıkan farklı semptomlar arasında; saç, kirpikler, kaşlar, sakal veya saçın daha hızlı beyazlaması ya da grileşmesi, ağız ve burun içi mukoza zarı dokusunda renk kaybı, göz retinasında renk kaybı ya da renk değişikliği görülür.
Hastalık her yaşta ortaya çıkabilir. Ancak belirtiler genellikle 20 yaş öncesi görülür. Renk kaybı, hastalığın türüne ve durumuna bağlı olarak vücudun herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilir ve farklı genişliklerde olabilir. 
En yaygın görülen tür ise Genelleştirilmiş vitiligo olarak adlandırılır. Bu türde, renksiz lekeler çoğunlukla vücudun karşılıklı bölümlerinde simetrik ve benzer şekilde görülür. Ayrıca vücudun birden fazla yerinde ortaya çıkabilir. Hastalığın nasıl bir gelişme ve büyüme göstereceği bilinmemektedir. 
Bazı vakalarda görülen lekeler tedavi başlamadan kendi kendine büyümeyi ve ilerlemeyi durdurur. Bunun yanında sık olarak karşılaşılan bir durum ise pigment kaybının sürekli artması ve derinin büyük bir kısmının bu durumdan etkilenmesidir. 
Hastalığın belirtileri ortaya çıkmaya başladığında vakit kaybetmenden bir doktora görünmek önemlidir. Hastalığın bilindiği üzere tam iyileşme gösteren bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak uygulanan doğru tedavi ile renk kaybı yavaşlatılabilir, durdurulabilir ve cilt rengi biraz da olsa geri kazandırılabilir.

Vitiligo Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Cildiye uzmanı tarafından hastaya yapılan fiziki muayene sırasında hastaya Vitiligo tanısı konabilir. Muayene sırasında kişinin cildindeki beyaz lekeler hastalığı teşhisi için en önemli belirtilerdir. 
Kesin bir tanıya ulaşabilmek için Wood ışığı olarak adlandırılan bir ışık ile inceleme yapılır. Işık yardımıyla muayene sırasında lekelerin görünürlüğü artar ve gün ışığında görülmeyen cilt değişiklikleri ve küçük lekeler tespit edilebilir.
Bazı vakalarda doktor tarafından gerekli görülmesi halinde deriden biyopsi örneği alınarak patolojik inceleme gibi farklı tanı testlerinden fayda sağlanabilir. Hastalık durumunun bağışıklık sisteminden kaynaklı olup olmadığının belirlenmesi için bazı kan testleri de istenebilir.
Yapılan muayene, testler ve bazı tetkikleri sonucunda hastalığın tanısı konulan kişiler, doktor tarafından verilen öneriler doğrultusunda dikkatli olmalıdır. Ayrıca hastalığın teşhis edilmesi ile birlikte tedavi süreci planlanır.

Vitiligo Nasıl Geçer?

Derideki renk değişikliklerini ve kaybını azaltmak ve normal cilt rengine getirebilmek için pek çok tedavi yöntemi vardır. Ancak tedavi sürecinden elde edilecek sonuçlar öncesinde ön görülemez ve bu sonuçlar kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ayrıca kullanılan bazı yöntemlerin hastalar üzerinde ciddi yan etkileri olabilir.
Tedavi yöntemleri sonucu ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabileceği için ilk aşamada genellikle bronzlaşmaya yarayan ürünler veya makyaj uygulamaları doktor tarafından önerilebilir. Ancak ilaç tedavisi, ameliyat ya da terapi gibi tedavi yöntemlerinin tercih edilmesi halinde, bu yöntemlerin ne kadar etki sağlayacağı belli olmaz ve uzun zaman alabilir.
Vakalar için uygun olan yöntemin bulunması için birçok yaklaşım ve bu yaklaşımların birlikte kullanımı denenebilir. Tedavinin olumlu ilerlemesi sonucu hastalık tekrarlayabilir. Bu nedenle bu hastalığa sahip olan kişiler, güneş ışınlarına maruz kalmamalı ve bu duruma karşı önlem almalıdır. 

Vitiligo Nasıl Tedavi Edilir?

Vitiligo tedavisi, ilk olarak ciltte ortaya çıkan renk kaybının önlenmesi ve deri rengine normal görünümü kazandırmaktır. Hastalığın altta yatan nedenleri tespit edilmeye çalışılır ve bu faktörlerin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapılır. 
Hastalığın otoimmün mekanizmadan kaynaklı gelişme göstermesi tespit edildiğinde uzman doktor, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar önerebilir. Doktor tarafından gerekli görülmesi halinde hastaya ışık tedavisi uygulanabilir.
Fototerapi ve excimer lazer tedavisi olarak da bilinen ışık tedavisi, ciltteki leke gelişimini ve meydana gelen lekelerin ortadan kalkmasına yönelik bir uygulamadır. Bazı vakalara antioksidan takviyeleri de önerilebilir.
Doktor önerisi üzerine tedavide bazı kremlerden faydalanmak da mümkündür. Takromilus ve pimekrolimus içeren ya da kortizon içeren kremler hastalığın durumuna bağlı olarak gelişen lekelerin ortadan kalkması ve oluşumunu önlemek amacıyla kullanılabilir. 
Ancak bu kremlerin uzun süre kullanımı sonucu cilt yapısında bozulmalar ve farklılaşmalar olabileceğinden kesinlikle doktor kontrolünde kullanılması gerekir. Bazı vakalarda beyaz lekeler vücudun tümüne yayılım gösterebilir ve boyutları çok büyük olabilir. Bu gibi hastalara uygulanan farklı bir tedavi yöntemi de depigmentasyondur.
Depigmentasyon tedavisinde tüm cilt üzerindeki pigmentler ortadan kaldırılarak vücudun tamamının beyaz renkte olması sağlanır. Monobenzileter adlı kimyasalla yapılan bu yöntemde pigment kaybı kalıcıdır ve tedavi yaklaşık bir yıl devam eder. Hastaların bu süreçte güneşe maruz kalmaması ve yüksek koruma faktörlü güneş kremi kullanmaları gerekir. Doktor tarafından önerilen kremler kullanılmalıdır.
Hastalık sonucu ortaya çıkan renk kaybı ve lekeler, kişilerde mutsuzluğa, öz güven kaybına, stres ve depresyon gibi psikolojik problemlere yol açabilir. Bu nedenle vakaların psikolojik yönden de değerlendirmelerinin yapılması ve herhangi bir psikolojik rahatsızlığın belirlenmesi halinde tedaviyle birlikte ek olarak psikolojik destek almaları da sağlanmalıdır.