Tıkınırcasına yeme bozukluğu, sık görülerin yeme bozukluğu türlerinden biridir. Bu tür yeme bozukluğuna sahip olan kişiler, yeme atakları sırasında kontrolü kaybederek aralıksız yemek yiyebilirler. Hastalar, normalde tüketecekleri miktarın iki veya üç katı fazlasını 1-2 saat içerisinde tüketebilirler. Bu tür bozukluklar genellikle obezite hastalığına sahip olan obez kişilerde görülür ve bu durum kişide farklı birçok hastalığa neden olabilir.
Tıkınırcasına yeme hastalığını diğer yeme bozukluklarından ayıran özelliklerden biri, kişilerin yeme nöbetlerinden sonra kusma, egzersiz yapma veya uzun süreli aç kalma gibi davranışlarda bulunmamasıdır. Hastalar, aşırı yeme atakları sonrası suçluluk ve utanç duygusu yaşarlar. Genellikle depresyon semptomları gösteren bu bireyler yaşadıkları suçluluk ve sıkıntı durumlarından kurtulmak için tekrardan yemek yeme yolunu seçebilirler. Yemek atakları sırasında tüketilen yemekleri genellikle ailesinden ve çevresinden saklanarak tüketirler.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Belirtileri
Yeme bozukluğu belirtileri, kişiden kişiye pek çok farklı semptom ile kendini gösterebilir. Bu tür bozukluğun en sık görülen belirtisi, kişiye aniden gelen ve normalden çok daha fazla yemesine neden olan yeme ataklarıdır.
Bunun yanında kişilerde farklı semptom ve belirtiler de görülebilir. Tıkınırcasına yeme bozukluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Yeme atakları sırasında tüketilen yemekleri normale oranda çok daha hızlı ve tıkınırcasına yemek
- Yeme atakları sırasında yemek yeme davranışının engel olunamaması
- Rahatsızlanıncaya kadar yemek yeme
- Doyma hissinin ortadan kalkması
- Yeme nöbetleri sonrası suçluluk ve utanç hissi
- Suçluluk ve utanç hissi sonrası aileden, çevreden ve toplumdan uzaklaşma
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Neden Olur?
Tıkınırcasına yeme bozukluğu nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Diğer bozukluklarda da görüldüğü gibi, yeme bozukluğunun meydana gelmesinde etkili olan bazı faktörler, depresyon, stres, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir.
Nedenleri arasında görülen farklı bir unsur ise genetik faktörlerdir. Aile içerisinde bu tür bozukluğa sahip olan ya da fazla kilo ve aşırı yemek ile ilgili problemler yaşayan bireylerde görülme riski daha fazladır.
Bu duruma neden olan farklı bir etken de kişinin özgüven eksikliği yaşamasıdır. Kendine güveni olmayan kişiler, yiyeceklere yönelebilir. Özgüveni düşük olan kişilerde genellikle bireysel bir memnuniyetsizlik görülürken bu durumu aşırı tüketerek kapatmaya çalışırlar.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Komplikasyonları
Kişilerin yeme atakları sırasında engel olamadıkları ve kendilerini durduramadıkları aşırı yeme isteği sonrası ortaya çıkabilecek birçok rahatsızlık, hastalık ve komplikasyon vardır. Bu durum pek çok sağlık sorununa neden olabildiği gibi tedavi edilmediği takdirde hayati risklere yol açabilir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu komplikasyonları şu şekildedir:
- Obezite
- Kötü yaşam kalitesi
- Sosyal izolasyon
- Kalp hastalıkları
- Eklem problemleri
- Tip 2 diyabet
- Solunum Bozuklukları
- Sindirim sistemi rahatsızlıkları
- Uyku bozuklukları
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Tanısı
Tıkınırcasına yeme bozukluğu tanısı için, bir bireyin üç ay süreyle haftada en az bir kez aşırı yeme atakları geçirmesi gerekir. Bu ataklar sırasında kişi doyma hissini kaybettiğinde ve rahatsız oluncaya kadar yemek yediğinde bu tür bozukluğun olma ihtimali yüksektir.
Kişinin doktora gitmesi üzerine, uzman tarafından kişiye bazı sorular yöneltilir. Hastalığın durumunu ve şiddetini belirlemek için hastanın tıbbi öyküsü öğrenilir. Hastanın yaşadığı şikayetler ve ortaya çıkan belirtiler detaylı olarak doktora anlatılır ve sonrasında doktor tarafından kişiye fiziki muayene yapılır.
Kişide meydana gelebilecek herhangi bir hastalığın kontrolü için bazı test ve tetkikler istenebilir. Kişiye kan testi, uyku testi ve idrar testi gibi farklı testler yapılabilir. Hastalık durumuna rastlanmadığı zamanlarda bu bozukluğuna neden olan farklı etkenlere bakılabilir. Bu etkenler arasında psikolojik ve ruhsal faktörler olabileceği için kişi ruh sağlığı uzmanlarına yönlendirilebilir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Tedavisi
Tıkınırcasına yeme bozukluğu tedavisi hastalığın altında yatan nedene bağlı olarak ve tanı konulması durumunda yapılmaktadır. Tedavideki asıl maç ortaya çıkan yeme ataklarını kontrol altına alabilmek ve uzun süreli olarak engellemektir.
Tedavi sürecinde psikiyatri doktoru ile yürütülecek bir ilaç tedavisi veya altta yatan farklı psikolojik nedene bağlı olarak antidepresan kullanımı gerekli görülebilir. Bu tür ilaçlar sadece uzmanlar tarafından önerilebilir ve reçete edilebilir. Ayrıca kişinin uzman bir psikologdan veya psikiyatristten psikoterapi görmesi gerekir.
Hastalığın altında yatan neden psikolojik faktörlerden olduğu tespit edildiğinde tedavi genellikle psikoterapilerle yapılabilir. Ayrıca bu tür yeme bozukluğunun tedavisinde birçok teknik ve yöntem vardır. Bu yöntemler arasında psikoterapi ve ilaç tedavisi gibi farklı yöntemler bulunabilir.
Bu yöntemler şu şekildedir:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Kişinin bedenine ve vücuduna karşı hissettiği olumsuz duygular veya depresif haller gibi yeme ataklarını tetikleyebilecek problemlerle daha iyi başa çıkılmasına yardımcı olur. Davranış durumlarını kontrol etmede ve yeme alışkanlıklarını düzenlemede etkili bir terapi yöntemidir.
Kişilerarası Psikoterapi
Bu terapide hastanın farklı kişilerle olan ilişkileri konuşulur. Terapideki amaç, hastanın kişilerarası becerisini geliştirmektir. Aile, arkadaş ve çevre ilişkileri daha sağlıklı bir hale getirmeye çalışılır. Bu gibi nedenlerle ortaya çıkabilecek olan yeme atakları engellenmeye çalışılır.
Diyalektik Davranış Terapisi
Diyalektik davranış terapisinde, kişinin yaşadığı stresi ve duyguları nasıl kontrol edebileceği öğretilir. Stres ve duygu durumları sırasında ortaya çıkan yeme atakları ve aşırı yeme isteği azaltılmaya çalışılır.
İlaçlar
Terapiler ile birlikte uzman tavsiyesi üzerine verilebilecek olan ilaçlar arasında antidepresanlar yer alabilir. Antidepresanlar aşırı yemeyi azaltabilir. Duygusal geçişlerde ve ruh halinin değişmesi sırasında yeme ataklarının önlenmesine fayda sağlayabilir.
Bunların yanı sıra psikolojik tedavi sonrası kişi bir beslenme uzmanından destek alarak yemek alışkanlıklarında değişikliğe gidebilir.