Taşikardi veya kalp çarpıntısı, kalp atışlarının normalden daha hızlı bir şekilde gerçekleştiği bir kalp ritim bozukluğudur. Kalp atış hızı kişinin yaşına, fiziksel durumuna ve aktivite seviyesine bağlı olarak değişebilir, ancak kalp çarpıntısı durumunda kalp atış hızı belirgin bir şekilde yükselir. Genellikle dakikada 100 atımdan fazla olması kalp çarpıntısı olarak kabul edilir. Bu durum özellikle kalp yetmezliği, inme veya kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tedavi, altta yatan nedenlere, rahatsızlığın ciddiyetine ve türüne bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Sağlıklı bir yetişkin bireyin kalp atışı dakikada 60 ila 100 arasındadır. Ancak taşikardi durumunda kalp, genellikle dakikada 100'den fazla kez atar. Bu durum, kalp elektriksel sistemindeki anormallikler, metabolik durumlar, hormonal değişiklikler veya diğer sağlık sorunları nedeniyle ortaya çıkabilir.
Taşikardi Türleri Nelerdir?
Taşikardinin birçok farklı türü olabilir ve bunlar kalp atış hızını etkileyen farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Taşikardi türleri şu şekilde sıralanabilir:
Supraventriküler Taşikardi (SVT): Atriyumlar veya atrioventriküler (AV) nod gibi kalp odacıklarının üst kısmındaki bölgelerden kaynaklanan hızlı kalp atışlarıdır. Bu tür taşikardiler arasında atriyal fibrilasyon ve atriyal flutter gibi alt türler bulunur.
Ventriküler Taşikardi: Kalp ventriküllerinden kaynaklanan anormal hızlı kalp atışlarıdır. Ventriküler taşikardi ciddi bir durum olabilir ve aniden kalp durmasına (ventriküler fibrilasyon) yol açabileceği için dikkat edilmesi gerekir.
Atriyal Fibrilasyon: Atriyumların düzensiz ve hızlı bir şekilde titreştiği bir taşikardi türüdür. Kalp ritmi bozulur ve kan pıhtılarının oluşma riski artar.
Atriyal Flutter: Atriyumların daha düzenli ancak hızlı bir şekilde titreştiği bir taşikardi türüdür. Atriyal fibrilasyondan farklı olarak, daha düzenli bir kalp ritmi vardır.
Ventriküler Fibrilasyon: Kalbin elektriksel aktivitesinin tamamen bozulduğu ve düzensiz ventriküler kasılmaların meydana geldiği ciddi bir taşikardi türüdür. Bu durum hızlı bir tıbbi müdahale gerektirir, çünkü hayati risk taşır.
Taşikardi Nedenleri Nelerdir?
Kalp çarpıntısı, kalp atış hızının normalden daha hızlı olması durumunu ifade eder ve çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Taşikardi nedenleri arasında olabilecek durumlar şunlardır:
- Sigara kullanımı,
- Ağır fiziksel aktiviteler,
- Stres ve anksiyete,
- Kalp hastalıkları,
- Genetik yatkınlık,
- Tiroid sorunları,
- Aşırı alkol tüketimi,
- Elektrolit dengesizliği,
- Bazı ilaçların yan etkisi ve madde kullanımı.
Taşikardi Belirtileri Nelerdir?
Taşikardi belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve türüne bağlı olarak değişebilir. Çeşitli semptomlarla ortaya çıkabilen taşikardinin bazı belirtileri şu şekildedir:
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı,
- Çarpıntı,
- Nefes darlığı,
- Baş dönmesi veya bayılma hissi,
- Göğüste ani ağrı veya rahatsızlık,
- Yorgunluk ve normalden çabuk yorulma,
- Göz kararması,
- Çene ve boyun ağrısı.
Taşikardi Tanısı
Taşikardi tanısı, uzman tarafından yapılan fizik muayene, semptomların değerlendirilmesi ve hastanın tıbbi öyküsünün yanı sıra birtakım testlerden yararlanılarak konulur. Taşikardi teşhisinde izlenen adımlar ise şöyledir:
Semptomların İncelenmesi: Kalp çarpıntısı şüphesi olan bir hastanın, yaşadığı semptomları detaylı bir şekilde anlatması önemlidir.
Fizik Muayene: Uzman, hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmek için fizik muayene yapar.
Elektrokardiyogram (EKG) Testi: EKG, kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden bir testtir. Elektrotlarla cilt yüzeyine bağlanarak kalp ritmi değerlendirilir. EKG sonuçları, kalp atış hızını ve ritmini gösterir.
Holter Monitörizasyonu: Bu test sırasında hasta, birkaç gün boyunca taşınabilir EKG cihazını taşır. Bu sayede uzman, günlük aktiviteler sırasında oluşan kalp ritmi değişikliklerini inceleyebilir.
Stres Testi: Hastanın fiziksel aktivite sırasında kalp atış hızı ve ritmi değerlendirilir. Bu test, taşikardi belirtilerinin egzersizle tetiklenip tetiklenmediğini göstermeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda kalp sağlığını ve dayanıklılığını değerlendirmek için kullanılır.
Elektrofizyolojik İnceleme: Kalp ritim bozukluklarının kaynağını belirlemek için kullanılır. İnce bir tüp, kalbe yönlendirilir ve elektriksel aktivite incelenir.
Diğer Görüntüleme Testleri: Gerekli görülürse, ekokardiyografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme testleri de kullanılabilir. Bu testler, kalp yapısını ve işlevini daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Taşikardi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Taşikardi tedavisi, hastanın durumuna, rahatsızlığın türüne ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak bu rahatsızlığın tedavisi aşağıdaki gibi yöntemleri içerebilir:
Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Kalp çarpıntısına yol açan altta yatan sağlık sorunları tedavi edilmelidir. Örneğin, tiroid sorunları, anemi, elektrolit dengesizlikleri gibi durumlar düzeltilmelidir.
İlaç Tedavisi: Uzman, kalp atış hızını düzenlemek için beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri veya antiaritmik ilaçlar gibi ilaçları önerebilir.
Elektrofizyolojik İnceleme ve Ablasyon: Bazı durumlarda, elektrofizyolojik inceleme ve ablasyon adı verilen işlem uygulanabilir. Bu işlemde, anormal elektriksel iletim noktalarını hedef alarak düzensiz kalp ritmini düzelten enerji uygulanır.
Elektrokonversiyon: Ciddi vakalarda, düzensiz kalp ritmini düzeltmek için elektrik enerjisi kullanılarak normal ritme dönmek için elektrokonversiyon denenebilir.
Kalp Pili İmplantasyonu: Bazı durumlarda oluşabilen düzensiz kalp ritmi, kalp pili implantasyonu ile düzeltilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek taşikardi riskini azaltabilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, stresten kaçınmak ve düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek önemlidir.