Probiyotik Nedir? Probiyotik Faydaları Nelerdir?

Probiyotik nedir, bağışıklık sisteminin ve sindirim sisteminin güçlenmesine yönelik faydası olan, özellikle bağırsak sağlığına olumlu yönde etkisi olan iyi huylu ve canlı bakterilerdir. Antibiyotik teriminin karşıtı olarak kullanılan probiyotik Yunancada “yaşam için, canlı” anlamını taşımaktadır. Probiyotik faydaları, bağırsaklarda yer alan iyi huylu bakterilerin artmasını sağlamakla beraber güçlü bir bağışıklık sistemi oluştururlar. Yani insan sağlığı için gerekli, önemli bakteriler olmaktadırlar. Probiyotikler belli gıdaların tüketilmesi dışında, aynı zamanda eczanelerden takviye ilaç olarak alınıp tüketilebilir.

Probiyotik Nedir?

Probiyotikler sağlık için faydalı olan iyi bakteriler olarak tanımlanır. Mide-bağırsak arasındaki doğal flora dengesinin korunmasını sağlarlar. Aynı zamanda gıdalardan alınan vitamin ve minerallerin emiliminin artırılmasını sağlayarak sindirim sürecine destek olurlar. Probiyotik tüketilmemesi durumunda flora dengesinin bozulması ile bağışıklık hastalıkları, bağırsak kanseri ya da iltihaplı bağırsak hastalıkları, diyabet ya da obezite gibi hastalıkların gelişmesi muhtemeldir. Bu faydası kanıtlanmış iyi bakterilerin sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde, bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesinde, alerji oluşumunun önlenmesinde ve aynı zamanda kadınlarda genital ve idrar yolu enfeksiyonları tedavisinde etkili olurlar.

Probiyotikler Neden Önemlidir?

İnsan vücudunda sindirim sistemi ve boşaltım sistemi için bağırsaklar önemli yer tutarlar. İnsan bağırsağında ortalama 100 trilyona yakın canlı bakteri bulunur. Bu duruma bağırsak florası adı verilir. Bağırsak florasında yararlı ve zararlı bakteriler dengeli şekilde yer alırlar. Sindirim sisteminde bulunan belli sayıda ve yararlı etkilere sahip canlı bakterilere probiyotik denmektedir. Probiyotiklerin asıl görevi patojen ve zararlı olan bakterilerin vücuttaki sayılarını azaltmak, bağışıklık sisteminin iyileşmesi ve güçlenmesini sağlamak ve bağırsaktaki fonksiyonların işlevsel çalışabilmesini sağlamak gibi etkileri bulunmaktadır.

Probiyotik Faydaları Nelerdir?

Probiyotik faydaları, probiyotiklerin sindirim sistemine ve bağışıklık sistemine faydası oldukça fazladır. Probiyotiklerin faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Enfeksiyonları Önler: Bağırsaklarda olduğu gibi vajinada da dengeli bir ekosistem bulunmaktadır. Bu ekosistem dengesinin bozulması idrar yolu enfeksiyonları oluşumuna sebebiyet verebilir. Aynı zamanda vajinal mantar gibi sık rastlanan kadın genital rahatsızlıklarının önlenmesinde ve tedavisinde destekleyicidir. Bununla beraber probiyotikler ameliyatlar sonrasında görülebilen enfeksiyon oluşumu riskini de azaltır. Bu sebeple ameliyat öncesi ya da sonrasında hastalara yoğurt gibi probiyotik içerikli gıdalar tüketilmesi önerilir. •Bağışıklığı Güçlendirir: Bağırsaklar ve bağışıklık sistemi arasında güçlü bir bağlantı bulunur. Probiyotikler bağırsaklarda yer alan zararlı bakterilerin azalmasını sağlayarak, dış etkenlere ve zararlı bakterilere yönelik savunmayı artıracak iyi bakterileri artırır. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ve vücudun hastalıklardan korunmasına yardımcı olur. Vücutta enfeksiyon oluşumu riskini azaltır.
• Kanseri Önler: Bağırsak florasının dengesini korumaya yardımcı olan probiyotiklerin, kanser riskini azaltmaya yönelik etkisi olduğu araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır.
• Alerjilerden Korur: Çocuklarda bağırsak flora dengesi hijyenik olmayan yaşam koşulları, prematüre veya sezaryen doğum gibi nedenlerle düzenli değildir ve bu yüzden otoimmün sistemin çocuklarda gelişimi gecikir. Probiyotikler bağırsaklardaki koruyucu görevi olan mukoza bariyerinin güçlenmesini sağlayarak bağırsağın geçirgenlik özelliğini azaltır, alerjen maddelerin de kana karışmasını önlerler. Hamilelik dönemi ya da emzirme döneminde annenin probiyotik tüketmesi çocuğun sağlığı açısından önemlidir.
• Kilo Vermeye Yardımcı Olur: Bağırsaklardaki bakteri dengesi vücut ağırlığı üzerinde değişiklik yaratabilir. Probiyotikli gıdalar açlık düzeyini sınırlayarak kilo vermeye yardımcı olur.
• Kalbi Korur: Araştırmalara göre probiyotikler kolesterolü dengeleyerek kalp sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahip olmuştur.

Bununla beraber probiyotiklerin diğer faydaları şu şekilde belirtilebilir:

• Diş çürüklerinin oluşmasını önler
• Bebeklerde kolik belirtilerinin yatışmasına fayda sağlar
• Soğuk algınlığından korunmayı sağlar
• Vücudun yararlı-zararlı bakterilerinin dengelenmesine yardımcıdır
• B vitamininin üretimini artırır
• Uyku kalitesini artırarak uykuya etki eder
• Depresyonu azaltmaya yardımcı olur
• Cilt sağlığına faydalıdır
• Ülser gibi mide rahatsızlıklarına iyi gelir
• Antibiyotiklerin neden olduğu ishal, kabızlık gibi rahatsızlıkları önler

Probiyotik ve Prebiyotik Arasındaki Fark Nedir?

Probiyotik ve prebiyotik arasındaki farklar, bağırsaklarda mikroskobik canlılar yani organizmalar bulunur. Bu canlılar mikrobiyomu yani bağırsak ekosistemini oluşturur. Sağlıklı mikrobiyom zararlı ve faydalı bakterilerin dengelenmesini sağlamakla görevlidir. Bu dengenin korunması için probiyotik adı verilen canlı bakterilerin sisteme eklenmesini sağlamak ve bu bakterilerin ihtiyacı olan besinleri yani onlara prebiyotik vermek gerekir. Probiyotikler bağırsaklardaki iyi bakterilere doğrudan katkı sağlayan organizmalardır. Prebiyotikler ise bitki lifleridir. Bağırsakta tıpkı gübre görevi görerek iyi bakterilerin gelişimini sağlarlar. Yani probiyotikler faydalı bakteriler, prebiyotikler ise bağırsak florasında yaşayan probiyotiklerin besin kaynaklarıdır.

Probiyotiklerin Zararları Nelerdir?

Probiyotikler gıdalarda bulundukları kadarıyla tüketmesi güvenlidir. Probiyotiğin kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişebileceği söz konusudur. Probiyotiklerin zararları şu şekilde sıralanabilir:

• Sindirim sorunlarına neden olabilmektedir

İçerisinde bakteri bulunan bazı takviye gıdalar içerisinde gaz bulunduğundan dolayı şişkinlik yaratabilmektedir. İçerisinde maya olan probiyotikli bazı yiyecek ve içeceklerde kabızlık ve dehidrasyon yaşanabilir. Yan etkileri göz önünde bulundurularak tüketilen gıdanın düşük miktarlarda, yavaş yavaş zamanla miktarı artırılarak tüketilmesi önerilir. Eğer gaz, şişkinlik gibi belirtiler mevcutsa ve bu belirtiler bir haftadan uzun süredir devam ediyorsa probiyotik alımını kesin ve doktorunuzla irtibata geçin.

• Baş ağrısına neden olabilir

Probiyotik bakımından zengin içerikli fermente edilmiş gıdalar içerisinde amin barındırır. Eğer amin içeren gıdalar sizde baş ağrısı yaratıyorsa takviye probiyotik almayı tercih edebilirsiniz.

• Histamin seviyelerinde artış yapabilir

Bazı probiyoktikler sindirim sisteminde histamin üretimi sağlarlar. Histamine karşı intoleransı bulunanlar probiyotik tüketirken dikkat etmelidir.

• Alerjik tepkimelere neden olabilir

Süt, kefir, soya gibi içerisinde probiyotik barındıran gıdalar bazı kişilerde tepkimelere sebep olabilir, alerji yapabilir.

• Enfeksiyon oluşabilir

Nadiren rastlansa da probiyotik bakterileri ya da mayalar kan dolaşımına sızabilir ve bazı kişilerde enfeksiyon oluşumuna sebep olabilir. Bağışıklık sistemi zayıf, ameliyat olmuş ya da ağır hasta bebeklerde ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Probiyotik İçeren Besinler Nelerdir?

Probiyotik içeren besinler nelerdir sorusunu yanıtlamak gerekirse, probiyotikli gıdalar, raf ömrü süresince içerisinde barındırdığı mikroorganizmaları muhafaza edebilen gıdalardır. Sağlık için oldukça faydalı probiyotikli gıdalar bağırsak florasını korurlar. İçerisinde probiyotik bulunan gıdalar şunlardır:
-Kefir
-Ayran
-Yoğurt
-Turşu
-Fermente edilmiş süt
-Tereyağı 
-Şarap
-Boza
-Şalgam
-Soya ürünleri
-Bira mayası
-Bebek mamaları
-Bazı meyve suları
-Kombucha