Parapleji (omurilik felci), alt ekstremitede kas yapısının ve duyu işlevlerinin kaybı olarak açıklanmaktadır. Fakat yalnızca kas ve duyu kaybı ile bağlı kalmayıp aynı şekilde kişinin iradesi dışında çalışmakta olan işlevlerde etkilenebilir. Kısaca, omurilik üzerinde oluşabilecek sorunların; travma, yaralanmalar, sinir dokularının hasar alması, tümör, kanama, radyasyon etkisi altında kalma veya enfeksiyonlar sonucunda hasar oluşması durumuna omurilik felci adı verilmektedir.
Omurilik felci, bacak ve ayaklardaki kas gücü ile hareketlerin bütün olarak veya belirli bir ölçüde azalması durumudur. Ayrıca, derin tendon reflekslerinde de azalma durumu veya tamamen kaybolma durumu da görülebilir. Çoğu zaman trafik kazaları, yüksekten yere düşme, derinliği az olan suya kafa üstü dalma ve yaralanmalarla ortaya çıkmaktadır.
Spastik Parapleji Nedenleri
Beyinde oluşabilecek hasara göre gelişmekte olan spastik parapleji, hareket sistemini ve zihinsel fonksiyonları etkilemektedir. Spastik parapleji nedenleri şu şekildedir;
- Beyin dokusundaki genetik bozukluklar
- Hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar
- Anne ve baba arasındaki kan uyuşmazlığı
- Hamilelikte tüketilen alkol ve sigara
- Beyin travmaları
- Yüksek ateşle geçirilen rahatsızlıklar
Parapleji (Omurilik Felci) Belirtileri Nelerdir?
Omurilik aracılığı ile yürütülen her türlü işlevin kısmen veya tamamen kaybolması sonucunda bu durum gerçekleşmektedir. Belirtiler, hasarın derecesine göre değişiklik göstermektedir. Parapleji (omurilik felci) belirtileri şu şekildedir;
- Kas gücünün azalması veya tümüyle bitmesi
- Hareket edilemeyecek duruma geçme, felç olma
- Hissizlik oluşması; ağrı, sıcaklık, temas gibi duyularda azalma ya da tümüyle kaybolması
- Tepkime ve reflekslerde yaşanılan zayıflık veya tamamen kaybolması
- Bağırsak işlevlerinin bozulması
- İdrar ve gaita boşaltım işlevlerinin zarar görmesi ve işlevini yerine getirememesi durumu oluşabilir
Parapleji (Omurilik Felci) Tanısı Nasıl Konulur?
Çoğunlukla travmalara bağlı olarak gelişen ve ciddi yaralanmalar sonucu ortaya çıkan omurilik felci bir uzman doktor tarafından muayene sonucu tespit edilmektedir. Muayene sırasında, bacak ve ayaklardaki tepkimeye ve bulgulara bağlı olarak teşhis edilmektedir. Duyu işlevlerinin kaybı ve hissetmede yaşanılan eksiklik ile tanısı konulmaktadır. İleri görüntüleme teknikleri (MRI ya da CT) omurilikte ne kadar hasar olduğunu göstererek tanı konulmasında etken bir uygulamadır.
Parapleji (Omurilik Felci) Tedavisi Nasıldır?
Omurilik büsbütün zarar görmemişse, bası altında kalmışsa veya omurgada oluşan kırık sebebiyle omurilik zararı gözlemleniyorsa, ilk olarak omurganın yapısı ve kırıkların onarılması gerekmektedir. Sonrasında ilaç tedavisi uygulanarak iyileşme süreci takip edilir.
İzlenim sonrası kişide rehabilitasyon çalışmalarına başlanmalıdır. Bu çalışmalarla kas işlevleri ve otonomik işlevleri (kişinin iradesi dışında çalışan işlevler) iyileştirilmeye çalışılır. Kişide oluşan yaralanmaların düzeyi, muhafaza edilmiş kas gücü, duyu durumu ve düzeyi, idrar ve gaita boşaltımı alınan hasarın aşamasına göre belirlenmektedir. Alt kısım kas işlevleri kısmi olarak korunan hastaların bu çalışmalarda cihaz veya yardım edici araçları kullanma durumu öncesinde belirlenmektedir.
Nörolojik rehabilitasyon çalışmaları ile kas işlevleri ve otonomik (irade dışı çalışan fonksiyonlar) işlevler iyileştirilir. Ancak hastanın yaralanma düzeyine bağlı olarak sorun alt lomber kısımlarında ise, baston ya da yürümeye destek olan aletler ile yürümesi mümkündür. Genellikle kişinin durumuna göre ve çok fazla ayrıntının incelenmesi sonucu karar verilmektedir.
Parapleji Komplikasyonları
Parapleji hastalıklarında kişilerin enfeksiyonlara karşı direnci düşer ve hasta olma ihtimalleri artmaktadır. İyileşme durumu normale oranla daha uzun sürmektedir. Septisemi ve zatürre gibi ciddi rahatsızlıklar ölümle sonuçlanabilir. Ölüm nedenleri arasında en çok görülen ise akciğer embolisidir. Bacaklarda hissizlik ve yetenek kaybı oluşması nedeniyle bacak damarlarından kalbe pıhtı atma olasılığı fazladır.
Kalp bölgesinden akciğere doğru giden atardamarda kan pıhtısı meydana gelmesi durumunda nefes alma durur ve ölüme neden olabilir. Uzun zaman hareketsiz kalan kişilerde; yatak yarası, bağırsak sorunları, tansiyon sorunları, dolaşım bozukluğu, kaslarda sertlik ve eklemlerde donmalar oluşabilir.