Multipl miyelom, plazma hücrelerini etkileyen ve beyaz kan hücresinde ortaya çıkan bir kanserdir. Plazma hücrelerinin anormal olarak artmasından kaynaklı meydana gelen bir hastalıktır. Vücudun pek çok farklı bölgesini etkileyebilen bir hastalıktır. Nedeni tam olarak belli olmayan bu hastalığın tedavisi, hastalığın durumuna bağlı olarak uzman doktorlar tarafından yapılmaktadır.
Hastalık, kemik iliğinde anormal bir plazma hücresinin gelişmesi ve hızla çoğalması ile ortaya çıkmaktadır. Kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülen hastalığın risk faktörlerinden bir diğeri ise yaşın ilerlemesi yani yaşlılıktır.
Multipl Miyelom Belirtileri Nelerdir?
Erken evrelerde miyelom herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Genellikle sadece rutin bir kan veya idrar testinden sonra şüphelenilir veya teşhis edilir. Ortaya çıkan semptomlar kişiden kişiye farklılık gösterebilirken, multipl miyelom belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Genellikle sırtta, kaburgalarda veya kalçalarda kalıcı bir kemik ağrısı
- Anemiden (kansızlık) kaynaklı yorgunluk, halsizlik ve nefes darlığı
- Aşırı susama hissi
- Mide ağrısı
- Sık idrara çıkma
- Kabızlık
- Bilinç kaybı veya kafa karışıklığı
- Kilo kaybı
- Bulanık görme, baş ağrısı ve baş dönmesi
- Tekrar eden enfeksiyonlar
- Kemiklerde güçsüzleşme ve kırıklar
Multipl Miyelomun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Multipl miyeloma neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak miyelomun kemik iliğinde anormal bir plazma hücresiyle başladığı bilinmektedir. Kanser hücreleri normal hücreler gibi döngüye girmedikleri için birikerek sağlıklı hücrelerin üretimini bozabilirler.
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de bazı kişiler risk altında olabilir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte hastalığa yakalanma riski artmaktadır. Genellikle 60 yaş ve üzerindeki bireylerde görülen bu hastalık, nadir de olsa 35 yaş ve altında da görülebilir. Multipl miyelom risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
Yaş: Yaşlanma ile birlikte multipl miyelom riski artar ve vakalar genellikle 60’lı yaşların ortalarında teşhis edilir.
Cinsiyet: Nedeni tam olarak bilinmese de erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülmektedir.
Irk: Kanser riski siyah ırklarda diğerlerine göre daha fazladır. Ancak bu durumun neden olduğu tam olarak bilinmemektedir.
Ailede Multipl Miyelom Öyküsü: Aile bireylerinden birinde bu hastalığın olması, hastalığa yakalanma riskini artırır.
Multipl Miyelom Nasıl Teşhis Edilir?
Multipl miyelomun teşhis edilmesi zor olabilir, çünkü erken evrelerde genellikle çok az semptom gösteren veya hiç semptom göstermeyen nadir bir kanser türüdür. Bazı durumlarda farklı bir rahatsızlık için kan testi yapıldığında uzman doktor tarafından belirlenebilir. Ayrıca hastanın şikayetlerine bağlı olarak da miyelomdan şüphelenilebilir. Tanı yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:
Kan Testleri: Kan testleri ile birlikte miyelom hücreleri tarafından üretilen M proteinleri belirlenebilir. Ayrıca, böbrek işlevselliği, kan sayımı, kalsiyum düzeyi ve ürik asit düzeyini belirlemek için bazı ipuçları verebilir.
İdrar Testleri: İdrar testleri sonucunda idrarda M proteinlerinin varlığı belirlenebilir.
Kemik İliği İncelenmesi: Laboratuvar testleri için hastadan kemik iliği örneği alınarak biyopsi yapılabilir.
Görüntüleme Testleri: Multipl miyelom ile bağlantılı kemik sorunlarını belirlemek için görüntüleme tekniklerinden faydalanılabilir. Testler; MRI, BT, X ışını ya da pozitron emisyon tomografisini içerebilir.
Yapılan tetkikler sonucu hastalığın tespiti halinde, hastalığın ilerleme durumuna ve aşamasına bakılır. Yapılan incelemeler doğrultusunda hastalığın hangi aşamada olduğu belirlenir. Sonrasında hastalığın durumuna ve evresine bağlı olarak uzman doktor tarafından tedavi planlaması yapılır.
Multipl Miyelom Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Multipl miyelom tedavisi, hastanın ağrılarını hafifletmek, semptomları kontrol etmek, komplikasyonları azaltmak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmak için yapılmaktır. Hastalığın ilerleme göstermediği durumlarda tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Tedavide uygulanan yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Hedefe Yönelik Tedavi: Hastaya damar yoluyla veya hap olarak verilen ilaçlarla miyelom hücrelerindeki proteinleri yok ederek kanser hücrelerinin ölmesi sağlanır.
Kemoterapi: Kemoterapi tedavisi ile kanser hücrelerini ortadan kaldırma hedeflenir ve bazı ilaçlar kullanılır.
Kortikosteroidler: Vücuttaki iltihaplanmayı azaltmak için uygulanan bir yöntemdir.
Radyasyon Tedavisi: Kanser hücrelerini ortadan kaldırmak için uygulanan bir yöntemdir. Bu uygulamada güçlü enerji ışınlarından faydalanılır.
Kemik İliği Nakli: Hastalıklı olan kemik iliği sağlıklı kemik iliğiyle değiştirilir.