Kronik bir rahatsızlık olan Multipl Skleroz (MS), net olarak tespit edilemeyen, gizemli bir hastalıktır. MS, kişinin bağışıklık sisteminde oluşan bozukluklar sonucunda, beyin ve omurilikte fazla plak oluşumuyla ortaya çıkmaktadır. Yapılan araştırmalara göre bu hastalık, dünyada yaklaşık 3 milyon, Türkiye'de ise 70 bin kişiyi etkilemektedir. Bu bilinçli ilerlemek, vaktinde tanı ve tedaviyle beraber MS hastalarının uzun ve rahat bir yaşama devam etmeleri sağlanabilmektedir.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Belirtileri Nelerdir?
MS (Multiple Skleroz), beyin ve omurilikte, fazla plak oluşmasıyla meydana gelen bir hastalıktır. Fazla plak oluşumunun nedeni ise kişilerin bağışıklık sisteminde oluşan bozukluklardır.
MS belirtileri genellikle kaslarda oluşan problemlerle kendisini belli etmektedir. Bu hastalık ataklar halinde gelişir. Hastalık sürecinde uygun tedavi ve düzenli takip gerektirir. Ortalama 20 ile 40 yaşlarında ortaya çıkan bu rahatsızlık ülkemizde 40 bin kişiyi, dünya üzerinde ise yaklaşık olarak 2,5 milyon kişiyi etkiliyor.
Bu hastalığın etkileri kişiden kişiye değişmektedir. Bazı Skleroz (MS) hastaları hafif semptomlar gösterir ve tedaviye ihtiyaç duymazken, bazıları ise günlük yaşamlarını sürdürmekte bile zorlanabilirler. Nörolojik bir rahatsızlıktır ve birçok yöntem kullanılarak tedavi edilmektedir
MS hastalığı 20 ile 40 yaş arasındaki insanlarda görülmekle birlikte ortalama başlangıç yaşı 34’tür. Ancak bazı durumlarda çocukları ve gençleri de etkilemektedir. Yapılan incelemeler MS’li kişilerin % 2 ile 5’inin 18 yaşından önce hastalığın semptomlarını gösterdiklerini de ortaya çıkarmıştır.
Hastalığın ilk belirtileri kısa bir sürede meydana gelir; ateşlenmeler ve düzelmelerle ilerler. İlk zamanlarında tam bir düzelme görülürken, az kişi de hiç düzelme olmayabilir ve durum daha kötüleşebilir.
MS semptomları kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde farklı hastalıklar arka arkaya görülebilir, ardından ya tam ya da kısmi iyileşme olabilir. Semptomlar, etki altında olan sinir sistemi kısmına göre değişmektedir.
Bun belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Yorgunluk
- Hissizlik
- Uyuşukluk
- Dengede bozukluk
- Görme problemi
- Konuşmada bozukluk
- Vücutta titreme
- İdrar kaçırma
Bazı belirtilerin bir kaçı bir arada gözlemlenebilir. Bu belirtilere ek olarak ailevi genetik problemler enfeksiyonlar da söz konusu olabilir.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nedenleri Nelerdir?
Bu hastalığının neden olduğu hala kesin olarak bilinmektedir. Ancak birçok faktörün hastalığın ortaya çıkma riskini arttırdığını gösteren kanıtlar vardır. Bu riskleri şu şekilde sıralayabiliriz;
MS ve Enfeksiyonlar: Bu hastalığının belirtileri kişiye özeldir. Yeni benzer semptomları gösteren aynı hastaları bulmak mümkün değildir. Bazı bilim adamları virüs enfeksiyonlarının neden olduğunu öne sürmekle birlikte MS ve enfeksiyonlar arasında bir ilişki şu ana kadar ortaya çıkmamıştır.
Ancak MS hastalığının ortaya çıkması riski arttıran bazı virütik hastalıklarda bulunmaktadır. Epstein Barr ve Human Hermes Virüsü 6 (HHV-6) gibi bazı virütik enfeksiyonlara yakalanan kişilerde MS riski artmaktadır.
MS’de Ailevi ve Genetik Etkiler: Araştırmalar MS hastalığının kalıtsal bir hastalık olmadığını ortaya koymaktadır. Ancak ailesinde ya da yakın akrabalarında MS olan kişilerin riskinin yüksek olduğunu gösteren araştırmalarda bulunuyor.
Çevre ve MS İlişkisi: Çevresel faktörlerin ve iklimin bu hastalığın riskini arttırdığına inanılmaktadır. Mesela Kuzey Avrupa, Kanada, Kuzey ABD ve Yeni Zelanda gibi iklime sahip ülkelerde yaşayan insanların hastalığa yakalanma riski yüksektir.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Türleri Nelerdir?
Atak ve İyileşme ile Giden MS: Bu hastalıkta Skleroz görülen kişiler atak ve iyileşmelerle birbirini takip eden süreçler yaşarlar. Atak sıklığı tahmin edilemez. Yılda 2 veya 3 kez olabildiği gibi 15 -20 yıl sonra atak geçiren hastalara bile rastlanmıştır.
Birincil İlerleyici MS: Hastalık kendini göstermeden başlar ve yılar içerisinde kötüleşir. İlerleme hızı değişken olmakla birlikte yavaş seyreder. Bu tip hastalar MS’li hastaların az bir yüzdesini oluşturur.
Yenileyici İlerleyici MS: Bu tip MS hastaları da başta hastalık belirtileri görülmez, arada ataklar görülür.
İkincil İlerleyici MS: Atak ve iyileşme ile giden MS hastalarının belirli bir kısmı ilerleyici tip MS olurlar.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Tanısı Nasıl Koyulur?
Multiple Skleroz (MS) hastalığının tanısının konması kolay değildir. Çünkü bu hastalığın teşhis edecek herhangi bir özel test daha geliştirilmemiştir. Ancak MRI, beyin omurilik sıvısının incelenmesi, görsel ve işitse sinirlerin incelenmesi, kol veya bacaklardaki duyusal sinirlerin incelenmesi ve ortaya çıkan semptomlara bağlı olarak teşhis konulabilir.
Sinir sisteminde çok fazla sertleşmiş ve doku oluşması nedeniyle ortaya çıkan bir sinir sistemi hastalığıdır. Bu hastalık, sinirlerin üzerindeki koruyucu kılıf olan miyelin tabakasına saldırır. Bu da sinirlerde kalıcı hasara veya sinirlerin bozulmasına neden olur. Hastalıkla ortaya çıkan miyelin hasarı sinirlerin görevlerini yapmasını engeller.
Hastalığının coğrafi dağılımı üzerine birçok araştırma yapılmıştır. En fazla ortaya çıktığı ülkeler Avrupa, Güney, Kanada, Kuzey Amerika, Güney Avustralya ve Yeni Zelanda’dır. En düşük riskli alanlar ise Meksika, Asya, Afrika ve Güney Amerika’dır. Bu bağlamda haslığın enlem ve boylamla ilişkisi çarpıcıdır.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nasıl Tedavi Edilir?
Bu hastalığın tam bir tedavisi mevcut değildir. MS atağını veya bu atakların etkisini düşürmeye yönelik tedavi yöntemleri uygulanır. Devamlı bu atakları yaşayan bireyler atakları %30-40 seviyesinde engelleyen koruyan yöntemler uygulanmaktadır bu koruyan yöntemler, ataktan sonra kötü durumu ortadan kaldırabilir.