Kontakt Dermatit Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kontakt dermatit, bir maddeye direkt olarak ya da dolaylı yoldan temas sonrası ortaya çıkan kaşıntılı bir cilt döküntüsüdür. Çoğunlukla parfüm, kozmetik kimyasallar ya da bazı bitkilerdeki maddelerden dolayı gelişebilir. Semptomlar alerjen maddeye maruz kalınması ya da temas edilmesinden kısa bir süre sonra meydana gelebilir. Tedavisi, cildiye uzmanları tarafından planlanarak yapılmaktadır.

Bu duruma yol açan maddenin belirlenmesi ve kaçınılması durumunda belirtiler iyileşme gösterebilir. Bu durum bir tür egzama olarak da adlandırılabilir. Cildin tahriş olmasına ve kaşıntılı bir durum yaşanmasına neden olur. Bulaşıcı bir özelliği olmasa da kişiyi görünüm bakımından rahatsız edebilir. 

Kontakt Dermatit Türleri Nelerdir?

Kontakt dermatitin iki ana türü bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: 

Alerjik Kontakt Dermatit

Vücudun bir madde karşı hassasiyetin olduğu ve bu maddeye verdiği tepki olarak adlandırılır. Bu durum, genellikle maddeye olan ilk temastan sonra görülmez. Vücut ilk önce bu maddeyi tanımlar ve aynı maddeye tekrar temas edilmesi sonucu tepki verir. Vücut bu durumla baş edebilmek için antikorlar üretir. Alerjik kontakt dermatite neden olan maddelerden bazıları şu şekildedir:

• Bozuk para, takı, piercing gibi nikel içeren maddeler
• Kozmetik maddeler
• Kimyasal kokular
• Temizlik malzemeleri
• Bazı bitkiler

İrritan Kontakt Dermatit

Tahriş edici kontakt dermatit en yaygın türdür. Bu alerjik olmayan cilt reaksiyonu, tahriş edici bir maddenin cildin dış tabakasına zarar vermesiyle oluşur. Yaygın tahriş edici maddelerden bazıları şunlardır:

• Asitli ve alkali sıvılar
• Vücut sıvıları
• Bazı bitkiler
• Saç boyaları
• Antibakteriyel ve antiseptik çözeltiler
• Sabunlar ve deterjanlar
• Plastik ya da lateks eldivenler

Kontakt Dermatit Risk Faktörleri Nelerdir?

Kontakt dermatit, bazı meslek gruplarında çalışan bireylerde ya da çeşitli hobileri bulunan bireylerde daha çok görülebilir. Risk faktörleri arasında yer alan durumlardan bazıları şunlardır:

• Tarım işçileri
• İnşaat işçileri
• Aşçılar ve gıda sektörü işçileri
• Kuaför, berber ve güzellik uzmanları
• Çiçekçiler
• Sağlık çalışanları
• Makinistler
• Mekanik işçiler
• Dalgıçlar veya yüzücüler

Kontakt Dermatit Belirtileri ve Teşhisi

Yaygın görülen belirtileri arasında ciltte kızarıklık ve kaşınma yer alır. Kızarma ve kaşınma, temas edilen bölgede, çevresinde ya da vücudun herhangi bir yerinde meydana gelebilir. Semptomlar ise temas sonrası belirli bir süre sonra ortaya çıkabilir. Kontakt dermatit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ciltte; kaşınma, kızarma, kuruma ve kabarma
• Cildin tahriş olması ve döküntü
• Kabuklanma ya da sızıntılı kabarcıklar
• Güneşe karşı hassasiyet
• Ciltte şişlik, yanma veya hassasiyet

Belirtilerin yaşanması ve şikayetlerin ortaya çıkması halinde kişi, bir dermatoloji uzmanına başvurmalıdır. Uzman, ilk olarak hastanın yaşadığı şikayetleri dinler ve fiziki bir cilt muayenesi yapar. Teşhisin tam olarak belirlenmesi için kişiye alerji testi yapılabilir. Yapılan incelemeler sonrasında kontakt dermatit tanısı konabilir.  

Kontakt Dermatit Tedavisi

Kontakt dermatitin tedavisi, genellikle alerjiye sebep olan durumun tespit edilmesi ve ondan kaçınılması ile başlayabilir. Semptomlar, vücudun tepki vermesine neden olan madde ile temasın durmasından yaklaşık olarak 2 ila 4 hafta içinde kaybolur. Bu adımlar belirtileri ve semptomları hafifletmediği durumlarda doktor önerisi ile tıbbi tedavi başlayabilir. 

Tedavide verilebilecek ilaçlar arasında; cilt tabakasını güçlendirmeye yönelik hücre yenileyici kremler, steroid kremler, merhemler ve antialerjik ilaçlar yer alabilir. Ayrıca şiddetli vakalarda bağışıklık sistemi baskılayıcı (immünosüpresif) ilaçlar verilebilir.

Hastalığın durumu kişiden kişiye farklılık gösterebileceği için belirtilerin ortaya çıkması halinde mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. 

Kontakt Dermatit Tedavisinde Doğal Yöntemler

Tedavi sürecinde tıbbi yöntemler kadar evde yapılabilecek olan bazı bakım uygulamaları da bulunmaktadır. Hafif semptom ve belirtiler için evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:

• Alerjiye yol açan madde ile temastan kaçınmak
• Alerjen maddeye temas sonrası cildi sabun ve su ile bolca yıkamak
• Kabartı oluşan bölgeye soğuk kompres uygulamak
• Uzman tarafından önerilen nemlendiricileri kullanarak cilt tabakasının yenilenmesini sağlamak
• Ilık ya da soğuk su kullanarak duş almak