Karaciğer yetmezliği, karaciğerin hasar görmesi sonucunda fonksiyonlarını yerine getiremeyecek duruma gelmesi ile birlikte ortaya çıkan durumdur. Hepatitlerin, şeker hastalığının ve toksinler gibi bazı zehirli maddelerin uzun süre tedavisinin yapılmadığı durumlarda da meydana gelebilir. Kişide halsizlik, zayıflık ve dışkıda kan gibi belirtiler görülebilirken, tedavinin erken ve hızlı yapılması önem taşır. Kişiler hastanede gözetim altında tutulabilir.
Genellikle karaciğer kanseri ya da sirozda, karaciğerin işlevini gerçekleştiremediği durumlardan kaynaklanabilir. Hayati tehlikenin olduğu durumlardır. Yaygın olarak karşılaşılan bu durumun akut ve kronik olarak 2 tipi bulunmaktadır. Aniden gelişen hastalığa akut, zaman içerisinde ilerleyen ve uzun süreli gelişen hastalığa ise kronik denir.
Karaciğer Yetmezliği Belirtileri
Karaciğer yetmezliği belirtileri, karaciğerin fonksiyonlarının bir bölümünü ya da tamamını kaybetmesiyle görülür. Semptomlar hastalığın durumuna ve kronik veya akut olmasına göre farklılık gösterebilir. Genellikle görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Bulantı ve kusma
- Ciltte kaşıntılar
- İştah ve kilo kaybı
- Karın ağrıları ve şişlik
- Sarılık
- Bilinç kaybı
- Dışkıda kan
- Algı bozukluğu ve kendini ifade edememe
- İdrarda koyu renk
Karaciğer Yetmezliği Neden Olur?
Hastalığın pek çok nedeni bulunmaktadır. Bunlar arasında; Hepatit B ve C, sirozlar, uzun süreli aşırı alkol tüketimi, damar tıkanıklığı, beslenme bozuklukları, safra hastalıkları, kalıtsal hastalıklar, metabolik hastalıklar, uzun süre kullanılan toksik ilaçlar, zehirli mantarların tüketilmesi, Wilson hastalığı, toksin birikimi, virüsler ve karaciğer yağlanması gibi nedenlere bağlı olarak görülebilir.
Ayrıca bu hastalığa karşı korunmak için alınması gereken birtakım önemlerde bulunmaktadır. Birtakım hastalıkların, ilaçların ve yapılan yanlış beslenmelerin önüne geçerek bu durum engellenebilir.
Hepatit aşısı olarak hepatit olma ihtimalini ve viral hastalıktan korunabilirsiniz. Hepatitler kan ve salgı yoluyla bulaşan hastalıklardır. Bu neden kişisel ürünler sadece sizin kullandığınız ürünler olmalıdır.
Toksik ilaç kullanımı sonucu bu hastalığın oluşma ihtimali bulunurken ilaçların dozu doktor kontrolünde ve prospektüsünde yazılı olan öneriye göre dikkatli alınmalıdır.
Alkol tüketen kişilerin alkolü bırakması ve tüketmemesi önemlidir. Bırakmada zorlanan kişiler ise çok fazla ve aşırı tüketime kaçmaması gerekmektedir. Aşırı alkol tüketen kişiler risk faktörüdür.
Bazı mantarların zehirli olabileceği unutulmamalıdır. Uzman değilseniz ve yanınızda uzman bir kişi yoksa bilmediğiniz mantar türlerini tüketmemelisiniz. Yaban mantarı gibi hem zehirli hem de zehirsiz türleri ayırt etmek zordur. Bu neden bu tür mantarlardan uzak durulmalıdır.
Aşırı kilolu olan ve obezite sınıfında yer alan kişilerde pek çok hastalık riski bulunduğu gibi karaciğer hastalıkları da görülebilir. Alkol tüketmese bile bu kişilerin karaciğeri kiloya oranla yağlanabilir. Bu nedenle sağlıklı beslenmeli ve dengeli kiloya özen gösterilmelidir.
Karaciğer Yetmezliği Tanısı
Karaciğerin fonksiyonlarını incelemek için birtakım biyokimyasal testler yapılmaktadır. Bu testler uzman doktorlar tarafından yapılarak hastalığın teşhisi ve tanısı belirlenir.
Karaciğer yetmezliği tanısı konulması ve teşhis edilmesi bakımından doktorun gerekli gördüğü durumlarda kişiye ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), ya da MR gibi görüntüleme teknikleri ile karaciğer incelemesi yapılabilir.
Bu görüntüleme yöntemleri ile organın işlevsel durumu kontrol edilir. Ayrıca bazı vakalarda tanı belirlenmesi için biyopsi uygulaması da yapılabilir.
Karaciğer Yetmezliği Tedavisi
Hastalığın kanıtlanmış kesin bir tedavisi bulunmazken, tedavi süreci genellikle hastalığa neden olan durumların belirlenmesi ve etkilerinin azaltılması yönünde ilerler. Örneğin; hepatitlerin neden olduğu hastalığın tedavisinde antiviral ilaçlar verilir.
Bazı vakalarda ise durum tersine dönebilir ve iyileşme sağlanabilir. Bu vakalarda ilaç tedavileri ve yaşam tarzında değişiklikler önemlidir.
Ağır ve ilerleyen vakalarda ise organ yapısı bakımından geriye dönüşü olmayan bir hasar alır. Bu durumlarda kişiye uygun olan organ bulunarak nakil işlemi gerçekleştirilir.
Ancak nakil öncesi ayrıntılı bir araştırma süreci vardır. Bu araştırma ve inceleme bireyin ailesindeki hastalık geçmişine, organdaki hasarın durumuna ve nakil durumuna engel olacak bir durumun olup olmadığına bakılır.
Vakalarda yaşanan ölüm nedenlerinden en sık karşılaşılan etken ise enfeksiyonlardır. Nakil sonrası bakımın iyi yapılmaması bu süreci tehlikeye sokar ve iltihaplanmaya neden olabilir. Bu gibi durumların önüne geçilebilmesi bakımından öncesi ve sonrası süreçlerde destek tedavilerin uygulanması önemlidir.
Destek tedavi ise; ilaç tedavileri, sıvı oranının dengelenmesi, kanda pıhtılaşma riskini önlemek ve kişiye uygun olan beslenme düzenini sağlamak gibi durumları kapsar.