Kısırlık, en az bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonrası gebeliğin başarısız olması olarak tanımlanır. Kadınların yaklaşık yüzde 40’ında görülen yumurtlamanın olmaması kısırlığın yaygın nedenleri arasında yer alabilir. Bu duruma yol açan faktörlerin belirlenmesi bazı vakalarda zor olabilirken, tedavisi altta yatan nedenlere bağlı olarak pek çok farklı yöntemle yapılabilir.
Kadınlarda adet döngüsü ve yumurtlamadaki değişiklikler kısırlıkla ilgili bir hastalığın belirtisi olabilir. Kadınlarda kısırlık; yaş, fiziksel problemler, hormonal bozukluklar, çevresel faktörler veya yaşam tarzı gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
Kadınlarda Kısırlık Nedir?
Kadın kısırlığı, hamile kalamama ve başarılı bir hamilelik geçirememe durumudur. Tipik olarak, en az bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonrası gebeliğin başarısız olması sonucu teşhis edilir. Kısırlık için hormonal sorunları düzelten ilaçlar, fiziksel sorunlar için cerrahi ve tüp bebek tedavisi (IVF) dahil olmak üzere pek çok tedavi seçeneği vardır. Kısırlığın nedeninin kadın partnerden kaynaklandığı tespit edildiğinde kadın kısırlığı ya da “kadın faktörlü” kısırlık olarak kabul edilir.
Kadınlarda Kısırlık Belirtileri Nelerdir?
Kadınlarda kısırlığın ilk belirtisi bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonrası gebeliğin gerçekleşmemesidir. Kadınlarda kısırlık birçok nedenden kaynaklı görülebilir. Bu sebeple semptomlar da kısırlığın nedenine bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Hamileliğin gerçekleşmemesi bazı vakalarda tek belirti olabilirken, bazı kişilerde adet düzensizliği veya hiç olmayan bir adet döngüsü, aşırı tüylenme, cinsel isteksizlik gibi sorunlar da kısırlık belirtileri arasında yer alabilir. Bunların yanı sıra kadınlarda kısırlık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Hamile Kalamamak: En az bir yıl süreyle düzenli ve korunmasız ilişkiye rağmen hamileliğin gerçekleşmemesi kısırlığın ilk semptomudur. 35 yaş ve üzerindeki kadın bireylerde 6 ay boyunca hamileliğin olmaması durumunda kısırlıktan şüphelenilebilir.
Adet Düzensizliği: Adet düzensizliği, yumurtlama düzensizliklerinin de göstergesi olabilir. Bu döngü kişiden kişiye farklılık gösterebilirken, 35 günden uzun ya da 21 günden kısa sürdüğü durumlarda bir sorunun varlığına işaret edebilir.
Cinsel İlişki Sırasında Ağrı: Cinsel ilişki esnasında ağrı yaşanması, doğurganlığı olumsuz yönde etkileyebilecek altta yatan bir sağlık sorununun işareti olabilir.
Cinsel İsteksizlik: Cinsel dürtü ya da isteksizlik kısırlığın belirtileri arasında yer alabilir.
Adet Dönemlerinin Ağrılı ve Uzun Geçmesi: Adet dönemlerinde yaşanan kramp ve ağrıların şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Şiddetli ağrı ve kanama durumlarının çok uzun sürmesi semptomlar arasında yer alabilir.
Hormon Değişiklikleri: Çene, göğüs ve sırt bölgelerinde aşırı tüylenme görülmesi hormonal bozukluğun nedenleri arasında bulunurken, bu durum kısırlık semptomları olarak da kabul edilir.
Obezite: Aşırı kiloya sahip kadınların gebe kalma ihtimali, kilo sorunu olmayan kişilere göre daha düşüktür. Bu nedenle semptomlar arasında obezite ve kilo problemleri de yer alabilir.
Kadınlarda Kısırlık Nedenleri Nelerdir?
Kısırlık hem erkek hem de kadınları etkileyebilen bir sağlık problemidir. Bu durum, birçok farkı nedene bağlı olarak görülebilir. Kadınlarda kısırlık nedenleri şunlardır:
Yumurtlama Bozuklukları: Kadınlarda kısırlığın en önemli nedenlerindendir. Bu duruma hormonal bozukluk, genetik faktör, stres, tümör ya da kist gibi durumlar neden olabilir.
Yaş: 35 yaş ve üzerindeki kadınlarda yumurta sayısında azalma görülür.
Fallop Tüplerinde Tıkanıklık: Rahim ve yumurtalık arasındaki ilişkiyi sağlayan kanalda yaşanan tıkanıklık durumlarında yumurta hücresi rahime ulaşamaz ve gebelik durumu gerçeklemez.
Polikistik Over Sendromu (PCOS): Kadınlarda kısırlığın en önemli nedenleri arasındadır. Bu durumun nedeni tam olarak bilinmese de en önemli risk faktörü genetik yatkınlıktır. Bu sendroma sahip olan kişilerde sık olarak yumurtlama bozuklukları görülür.
Kadınlarda Kısırlığın Risk Faktörleri
Risk faktörleri arasında birçok farklı etken yer alabilirken, kadınlarda kısırlığa yol açabilecek etkenler şu şekildedir:
- Sigara kullanımı
- Alkol kullanımı
- Aşırı kilo (Obezite)
- Aşırı zayıflık
- Stres
- Yaş (Kadınlarda 35 yaş ve üzeri)
Kadınlarda Kısırlık Tedavisi
Kadınlarda kısırlık tedavisi, kişinin yaşına ve altta yatan nedenlere bağlı olarak yapılabilir. Tedavi sırasında bireylerin kullandığı herhangi bir zararlı alışkanlığını bırakması, sağlıklı kilo oranını koruması ve stres gibi faktörlerden kaçınması tedaviye yardımcı olan durumlardır. Tedavi, kısırlığa sebep olan etkenin belirlenmesi ile birlikte planlanır. Kadınlarda kısırlık tedavisinde uygulanan başlıca yöntemlerden bazıları şunlardır:
İlaç Tedavisi: İlaç tedavisi ile hormonal bozuklukların düzeltilmesi ve yumurtlamayı sağlamak amaçlanır. Bu tedavi sık tercih edilen yöntemler arasındadır.
Cerrahi Müdahale: Tüplerde yaşanan tıkanma ya da farklı bir sağlık problemine bağlı olarak kısırlığın görülmesi halinde uzman doktor ameliyat yöntemini önerebilir.
Aşılama Yöntemi: Aşılama tedavisi; ince bir kateter aracılığıyla erkek bireyden alınan spermin direkt olarak kadın rahmine yerleştirilmesi ilkesine dayanan bir uygulamadır. Bu kapsamda sperm, yumurtaya daha kolay ulaşmaktadır.
Tüp Bebek Tedavisi: Bu yöntem aşılama uygulamasından farklıdır. Kadın bireylerden alınan yumurta hücreleri ile birlikte erkek bireylerden alınan sperm hücresi laboratuvarda döllenme işlemine bırakılır, sonrasında kadın bireyin rahmine yerleştirme yapılır.