Hipotiroidi, tiroid bezinin normalden daha az çalışmasından kaynaklı olarak tiroid hormonunun yeterli salgılanmaması durumudur. Salgılanan bu hormonlar metabolizmayı düzenlediğinden, kana az salgılanması durumunda kişide; halsizlik ve yorgunluk, ciltte kuruluk ve dökülmeler, ilerleyen evrelerde dilde büyüme ve seste boğuklaşma görülebilir. Tiroid bezinde büyüme, yorgunluk, kilo alımı ve depresyon hipotiroidinin sık görülen semptomları arasında yer alabilir.
Kan testlerinde T3, T4 seviyeleri normal durumdayken, tiroid uyarıcı hormon (TSH) seviyesi yüksektir. Hastalığın kontrol edilemediği durumlarda kişide kilo alma başlarken, vücut ısısında düşür ve bilin bulanıklığı görülebilir. Bu semptomların bir arada ortaya çıkması halinde vakit kaybetmeden bir uzmana gidilmeli ve tiroid fonksiyonları ölçülmelidir.
Hipotiroidi Belirtileri Nelerdir?
Hipotiroidi belirtileri, hormon eksikliğinin ciddiyetine bağlı olarak farklılık gösterebilirken, ortaya çıkan semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
- Yorgunluk
- Kansızlık
- Uykusuzluk (İnsomnia)
- Ses kısıklığı
- Ciltte kuruluk
- Kas ağrıları ve kas krampları
- Soğuğa karşı hassasiyet
- Anormal kilo artışı
- Kabızlık
- Kadınlarda adet düzensizliği
- Hareketlerde ve düşüncelerde yavaşlık
- Depresyon
- Tiroid bezinde büyüme
- Hafızanın zayıflaması
- İşitme bozuklukları
- Az terleme
- Libido kaybı
Hipotiroidi Neden Olur?
Tiroid bezi yeterli hormon üretmediğinde ortaya çıkan hipotiroidinin pek çok farklı neden bulunabilir. Yaygın nedenleri arasında bulunan durumlar şu şekildedir:
Otoimmün Hastalığı: Hipotiroidinin en yayın nedeni Hashimoto hastalığı olarak adlandırılan otoimmün bir hastalıktır. Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sistemi vücudun sağlıklı dokularına saldıran antikorlar ürettiğinde ortaya çıkar. Bazı durumlarda bu antikorlar tiroid bezine karşı üretilir.
Tiroid Ameliyatı: Tiroid bezinin tamamını ya da bir kısmını çıkarmak için yapılan cerrahi müdahale, hormon üretimini azaltabilir veya tamamen durdurabilir.
Radyasyon Tedavisi: Baş ve boyun kanserlerini tedavi etmek için kullanılan radyasyon tiroid bezini etkileyebilir ve bu duruma neden olabilir.
İlaçlar: Bazı ilaçlar tiroid hormonun az salgılanmasına ve bu rahatsızlığa yol açabilir. Örnek; bazı psikiyatrik bozuklukları tedavi etmek için kullanılan lityumdur.
Doğumsal Problemler: Bazı bebekler düzgün çalışmayan tiroid bezi ile ya da tiroid bezi olmadan doğabilir. Çoğu durumda, tiroid bezinin düzgün gelişmemesinin nedeni belli değildir.
Hipofiz Bozukluğu: Nadir görülen nedenleri arasında yer alır. Hipofiz bezinin yeterli oranda tiroid uyarıcı hormon (TSH) üretmemesidir.
Gebelik: Bazı kadın bireylerde hamilelik döneminde ya da sonrasında hipotiroidizm gelişebilir. Bu durum genellikle hamilelik dönemi sırasında vücudun kendi hücrelerine karşı antikor üretmesinden kaynaklı görülür. Tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmediği durumlarda düşük, erken doğum ve gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) riski artabilir.
İyot Eksikliği: Tiroid bezinin tiroid hormonları üretmesi için mineral iyota ihtiyacı vardır. Yetersiz iyot alımı bu duruma neden olabilirken, aşırı iyot alımı ise halihazırda hastalığı bulunan kişilerde semptomları kötüleştirebilir.
Hipotiroidi Nasıl Teşhis Edilir?
Hipotiroidizm belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ve genellikle diğer sağlık sorunlarının belirtileri gibi görünürler. Bu nedenle, hipotiroidizm tanısı yalnızca semptomlara dayanmaz. Genellikle kan testlerinin sonuçlarına dayanır.
Hipotiroidi teşhisi, genellikle yapılan kan testlerinin sonuçlarına bağlı olarak belirlenebilir. Yapıla kan testi ile kandaki tiroid uyarıcı hormon (TSH) seviyesine bakılır. TSH seviyesinin yüksek T4 adlı tiroid hormonunun çok düşük olması hipotiroidi anlamına gelir.
Ancak TSH yüksek ve T4 seviyesi normal oranlarda ise, ilerleyen dönemlerde bu hastalığa sahip olması riski ortaya çıkar. Uzman doktor tarafından hastalığa tanı konulması ile birlikte tedavi planlaması yapılır ve kişiye bu süreçte düzenli olarak kan testleri ve hormon seviyesi kontrolleri yapılır.
Hipotiroidi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hipotiroidi tedavisi, genellikle kişiye tiroid hormonunu desteği verilmesi şeklinde yapılmaktadır. Bu hedefle vücuttaki T4 hormonu yeterli olmadığından dışarıdan verilen ilaç tedavisi ile bu eksiklik giderilmektedir.
İlaç tedavisi yaklaşık 2 hafta içerisinde şikayetleri düzeltir. Kullanılacak olan ilacın dozu uzman doktor tarafından belirlenir ve genellikle düşük dozlarda başlanır. Hormon seviyesi normal düzeylere gelene kadar belirli aralıklarla doz artışı yapılır.
Tiroid hormonunun normal seviyelere gelmesi ile birlikte kişi 6 ayda bir veya yılda bir olacak şekilde kontrole gitmeli ve kandaki tiroid hormonu seviyesinin normal olup olmadığını öğrenmelidir.
Hamilelik sırasında, yaşlılık döneminde, kalp hastalarında, bu durum daha sık kontrol edilmelidir. Bunun sebebi ise tiroid içeriği olan ilaçlar, kalbi daha hızlı çalıştırmaktadır. Bu nedenle ilacın doğru ve uygun bir şekilde ayarlanması gerekir.