Tiroid bezi, tiroid hormonunun salgılanmasını sağlamaktadır. Haşimato hastalığı bağışıklık sisteminin tiroid bezine zarar vermesi sonucunda bu bölgede hastalık durumunun ortaya çıkmasıdır. Hasar alan tiroid bezi işlevselliğinde sorunlar yaşayarak normalin altında hormon üreterek bu hastalık, hipotiroidi durumuna yani tiroidin eksikliğine neden olmaktadır. Bu duruma bağlı olarak da birtakım farklı komplikasyonlar gelişebilmektedir.
Boynun alt kısmında bulunan ve yapısı gereği kelebeği andıran tiroid bezi, salgıladığı tiroid hormonu ile organların işleyişi ile bağlantılı durumdadır. Bu hormonun dengesinde yaşanılan herhangi bir olumsuzluk, kalp ve diğer organları etkilemektedir.
Haşimato hastalığı bir diğer adı ile (Haşimato tiroidi), çok fazla karşılaşılan sorunlardan birisidir. Bu hastalık durumunun ortaya çıkmasına bağlı olarak vücutta bulunan birçok sistem yavaşlayabilir. Özellikle orta yaş grubunda yer alan kadınları daha çok etkileyen bu hastalık, günümüzde her grup ve cinsiyetten kişilerde görülebilmektedir.
Haşimato Belirtileri Nelerdir?
Bu hastalığa özel herhangi bir bulgu ve gözlemlenen belirti durumu yoktur. Genellikle kilo, kabızlık, seste farklılık, yorgunluk, sık üşüme, cilt problemleri ve cildin kuruması gibi belirtiler daha fazla görülmektedir. Fakat bu semptomlar pek çok sağlık sorunlarında ve rahatsızlıklarda da görülebileceği için bu hastalıkta tanı konulması pek kolay değildir. Bu durumlara ek olarak gözlemlenen haşimato belirtileri şu şekildedir:
- Regl düzensizlikleri
- Dilin büyümesi
- Depresyon
- İştahın azalması
- Sinirlilik ve gerginlik hali
- Cilt problemleri, cildin kuruması ve solması
- Gözaltlarında farklılık ve yüzün şişmesi
- Konuşma bozuklukları
- Odaklanma problemleri
- Çok fazla unutmak ve hareketlerin yavaşlaması
- Nabzın düşmesi
Bu durum daha da ilerlediğinde kişinin kanında bulunan sodyum değeri düşebilirken, cinsel problemler, emzirme dönemi dışında göğüsten süt ve akıntı gelmesi, uyku apnesi ve solunumun daralması, akciğer ve kalp zarlarında sıvı oluşması görülebilmektedir. Çoğunlukla bu hastaların kandaki kolesterol seviyeleri yüksektir.
Haşimato Hastalığı Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bu hastalık birtakım risk gruplarında daha fazla görülmekte ve bazı durumlar bu hastalığa daha çok neden olabilmektedir. Haşimato hastalığı nedenleri arasında bulunan risk faktörleri ve bazı rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Sigara kullanan kişiler
- Kadınlar ve Hamilelik dönemlerindeki kadınlar
- Aile geçmişinde bu hastalığın bulunması
- Orta yaş (her yaşta ortaya çıkabilir ancak çoğunlukla orta yaşlarda görülür)
- Bağışıklık sistemi rahatsızlıkları
- Erken menopoz
- Karaciğer hastalıkları
Bu hastalığa yakalanma tehlikesi erkeklere oranlar kadınlarda yaklaşık 7-8 katı daha fazladır. Her yaş grubunda ve cinsiyette görülebilen bu hastalık, özellikle orta yaş grubunda daha fazla görülmektedir. Özellikle hamilelikte düşük yapan kadınlar, yüksek prolaktin seviyesi olan kişiler, yüksek kolesterolü bulunanlar ve kansızlık durumlarında bu hastalığa karşı dikkatli olmaları önerilmektedir.
Haşimato Hastalığı Tanı ve Teşhisi
Hasta çoğunlukla kabızlıkla, yorgunlukla, saç dökülmesi ve yüzün şişmesi gibi şikayetlerle hastanelere başvurmaktadır. Bu gibi sorunların oluştuğu durumlarda doktor, hastadan birtakım testler istemektedir. Bu testler ile kanda bulunan tiroid hormonu seviyesi belirlenir. Bu hormonun düşük çıkmasına bağlı olarak hastaya hipotiroidi tanısı konulabilir.
Ailede veya aile geçmişinde daha önceden veya sonrasında bu hastalığın olması dururumda, kişide farklı bir otoimmün rahatsızlığının olması, daha öncesinde radyasyon terapisi görmüş olması ya da başka bir neden bağlı olarak çevresel radyasyon etkisinde kalmış olması gibi durumlarda kişi düzenli olarak bir endokrinoloğa görünmelidir.
Bu durumun yanı sıra tiroid cerrahisi geçirenler, tiroid ilaçları alan ve radyasyon tedavisi görenler (özellikle baş ve boyun bölgesinde) kesinlikle uzman bir doktora başvurmalı ve kontrollerini yaptırmalıdır.
Haşimato Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hastalığın tedavisi doktor önerisine bağlı olarak çoğunlukla ilaç yöntemi tercih edilmektedir. İlaç tedavisi ile beraber kişiye düzenli spor ve dengeli beslenme programları önerilmektedir.
Kan testi yapılan kişilerde hormon değerlerinde herhangi bir olumsuz durum yoksa dengeli yaşam ve düzenli egzersiz ile beraber hastalık takibe alınmaktadır. Bu testlerde hipotiroid bulgusuna görülürse kişiye bu hastalığa uygun ilaç tedavisi uygulanmaktadır.
Bu ilaçlar çoğunlukla açlık duruma göre kullanılır. Kişinin aç karnına aldığı haplar tiroid bezini taklit eden sentetik hormonlardır. Bağışıklık sisteminin vücuda zarar vermesine engel olamadıkları için kişi, ömür boyu bu ilaçları kullanmak zorunda kalabilir.
İlaçların yaklaşık 2 ay kullanımından sonra kişiye tekrar kan testi yapılır ve hastalığın durumu gözlemlenir. Sonrasında ise hastalığın ve hastanın durumuna göre ilaçların dozları belirlenir.
Bu ilaçlar doktor tavsiyesi ile birlikte kullanılmaktadır. Kişi, doktorun önermediği hiçbir durumu yapmamalı ve ilaçları uzman doktorun önerdiği gibi kullanmalıdır.
Bu hastalığa neden olan farklı bir durum ise psikolojik sorunlardır. Bu sorunların başında depresyon gelmektedir. Zihinsel ve duygusal aktivitelerin azalmasına bağlı olarak kişide depresyon durumu görülebilir. Ayrıca bazı psikolojik durumlarda kişi cinsel isteksizlik de yaşayabilir. Uzman bir psikolog veya psikiyatri tarafından tedavi edilerek bu sorunlar giderilir. Kişi tekrardan normal yaşantısına dönebilir.