Gastrit, mide zarı iltihabı çeşitleri için kullanılan ortak bir terimdir. Genellikle mide ülserine yol açan bakteri türlerinin enfeksiyonlarının direk olarak bir sonucudur. Bunun yanında düzenli olarak kullanılan birtakım ağrı kesici ilaçlar veya çok fazla alkol tüketimi de bu duruma neden olabilir. Hastalık iki aşamada meydana gelebilir. Aniden ortaya çıkabildiği gibi, uzun süreler sonunda da kronik bir hal alabilir.
Vakaların bazılarında ülsere ve mide kanseri ihtimalinin artmasına yol açabilir. Bunun yanında pek çok vaka için ciddi sorunlara neden olan bir durum olarak görülmez ve tedavilerin doğru uygulanmasıyla birlikte iyileşme mümkündür.
Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Gastrit belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilirken, genellikle üst karın kısmında kazınma, yanma hissi ya da ağrılar görülebilir. Bu durumlar yemekten sonra artabilir veya azalabilir.
Hastalarda mide problemleri yaşanabilirken, bulantı, kusma ve yemek sonrası midede dolgunluk hissedilebilir. Ayrıca her vaka için belirti ya da semptom durumları görülecek diye bir durum söz konusu değildir.
Bazı vakalarda semptom veya belirti görülmeden ilerleyebilir ve uzun süre sonra ortaya çıkabilir. Çoğu kişide görülebilen hazımsızlık problemi bakı vakalarda kısa süreli olabildiği gibi tıbbi bir tedavi de gerektirmeden kendiliğinden geçebilir.
Bunların yanı sıra bir hafta gibi bir süreden daha fazla devam eden şikayetler ve belirtiler yaşanırsa vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.
Mide rahatsızlıklarının yanında, kişinin ağzından kan gelmesi, tuvalet sonrası dışkıda kan gözlemlendiğinde veya dışkının renginin siyah olması durumlarında vakit kaybetmeden doktora görünmeli ve tedavi edilmelidir.
Gastrit Neden Olur?
Mide zarında iltihaplanmaya yol açabilecek herhangi bir durum sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Gastrit nedenleri arasında pek çok durum söz konusu olabilir. Mide iç duvarını muhafaza eden mukusta yaşanan herhangi bir hasar sonucu, sindirim için fayda sağlan mide suyunun mide astarına zararı enfeksiyona yol açabilir.
Bunun yanında inflamatuar hücre sayılarında normalin dışında bir artış olması (Crohn hastalığı) ve sarkoidoz durumu ile birlikte pek çok hastalık ve tıbbi rahatsızlık da hastalık riskini artırabilir.
Risklerin ortaya çıkmasında öncelikli durum bakteriyel enfeksiyonlardır. Ayrıca helikobakter pilori yaygın görülen bakteri enfeksiyonu türleri arasında yer almasına rağmen vakalar az bir bölümünde üst gastrointestinal bozukluklar görülür.
Uzmanlar bu durumla ilgili bakteriye karşı savunmasız kalmanın sebeplerinin genetik faktörlerden olabileceğine, sigara tüketiminden veya diyet programları ile yaşam tarzı değişikliklerinden kaynaklanabileceğini düşünmektedirler.
Düzenli olarak kullanılan ağrı kesici ilaçlar neden olabilirken, akut ve kronik hastalığa da yol açabilir. Sürekli ilaç kullanan kişilerin mide duvarında hasar oluşabilirken, midenin korunmasına fayda sağlayan maddeye de zarar verebilir.
Mide astarı yaşın ilerlemesine bağlı olarak incelebilir ve yaşlı kişilerde enfeksiyon durumları ve otoimmün rahatsızlıkların yaşanma ihtimali artabilir. Bunların yanı sıra kişide gastrointestinal hastalıklar da görülebilir.
Çok fazla alkol tüketen kişilerin mide zarında tahriş ve aşınma olabilirken hastalığın yaşanma ihtimali yüksektir. Bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine karşı saldırması durumunda da bu hastalık durumu ortaya çıkabilir.
Bazı kişilerde bulunan hastalık durumları ve vitamin eksikliği de otoimmün hastalıklara yol açabilirken bu hastalıklar, Hashimoto hastalığı, tip 1 diyabet olarak yer alır. Ayrıca B12 vitamini eksikliği de bu durumlar bağlantılıdır.
Bunların yanında HIV ve AIDS, Crohn hastalığı ve bazı parazit enfeksiyon durumları da diğer tıbbi hastalık durumlarına ve bu hastalığa neden olabilir.
Hastalık olması gibi tedavi edilmediğinde veya tedavisi geciktirildiğinde, mide ülserine veya mide kanamalarına neden olabilir. Nadir olarak görülen kronik vakalarda, mide duvarında ve astarında yaşanan hücre değişiklikleri kanser riskini artırabilir.
Gastrit Nasıl Önlenir?
Hastalığın en sık görülen türü olan H. pylori enfeksiyonunun nasıl yayıldığı kesin olarak belirlenmese de kişiden kişiye besinlerle veya sıvı yoluyla bulaşabileceğine dair bazı veriler yer alır.
Kişisel hijyene önem vermek, ellerin sık sık sabunla ve su ile yıkanması, yemeklerin tamamen pişirilip tüketilmesi bu durumun önüne geçebilir. Farklı türlerden korunmak için o türün duruma bağlı olarak hareket edilmelidir.
Örnek olarak, alkol tüketimini azaltmak veya uzun süreli ağrı kesici kullanımının önüne geçmek gibi önlemler hastalığın gelişimini önler.
Gastrit Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalıktan şüphe edildiği durumlarda vakit kaybetmende bir doktora görünmeli ve muayene olunmalıdır. Doktor muayene sırasında hastanın tıbbi geçmişini detaylı olarak öğrenmek için bazı sorular yöneltebilir. Sonrasında kişiye birtakım testler ve tetkikler yapılarak hastalığın nedeni belirlenmeye çalışılır.
Gastrit teşhisi sırasında, yapılan testlerden biri, H. pylori testidir. H. pylori bakterisi durumun şiddetine bağlı olarak kan, dışkı ya da nefes testi ile belirlenebilir.
Nefes testi için kişiye radyoaktif karbon içeriği olan ufak bir bardakta tadı olmayan bir sıvı içirilir. Bakteriler bu sıvıyı midede parçalayabilir. Daha sonra hastanın şeffaf bir torbaya üflemesi gerekir. Enfeksiyon durumu nefesteki radyoaktif karbon durumuna bağlı olarak belirlenir.
Hastaların üst sindirim sistemi endoskopi yardımıyla detaylı olarak incelenir. İnceleme sırasında mide içi ya da bağırsaklarda herhangi bir enfeksiyon durumu olup olmadığı incelenir.
Doktorun şüphe etmesi durumunda biyopsi işlemi yapılması için küçük bir parça alınarak incelenir. Biyopsi sonucu midedeki enfeksiyonun varlığı belirlenir.
Anormal durumu saptamak için üst sindirim sisteminde röntgen çekilebilir. Belirlemek amacıyla kişiye içmesi için metalik bir sıvı verilir. Bu yöntem sonucunda ülserli doku daha görünür bir hal alır.
Gastrit Nasıl Tedavi Edilir?
Gastrit tedavisi, hastalığın durumuna bağlı olarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Örneğin; steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar ya da alkolün sebep olduğu hastalık durumu bu maddelerden uzak durulması ile kısa sürede ortadan kalkabilir.
Bunun yanında hastalığın tedavisinde gastrit ilaçları da kullanılabilir. İlaçlar, doktor reçetesi ve doktor tavsiyesi üzerine kullanılmalıdır. Kişi kendi kendine bir ilaç tedavisi uygulayamaz. Doktorun gerekli gördüğü tedavi yöntemleri ve önerdiği ilaçlarla birlikte bakterilerin son bulması amaçlanır.
Doktor vakalarda gerekli gördüğü durumlarda kullanılması üzerine 1 veya 2 hafta süreyle birtakım antibiyotikler önerebilir.
Bu bakterilerin kullanılan antibiyotiklere ve ilaçlara karşı direnç oluşturma ihtimalinin önüne geçebilmek için uzman tarafından belirlenen süre ile kullanılması ve bu süre zarfında eksik olmadan kullanılması önemlidir.
Mide asidi oluşmasını önleyen ve iyileşme konusunda fayda sağlayan ilaçlar da tedavi sürecinde kullanılabilir. Proton pompası inhibitörleri doktor tarafından önerildiği durumlarda asit oluşumuna neden olan hücrelerin etkisini kısa bir süre de olsa azaltır ve önüne geçer.
Bunların yüksek dozda kullanılması bazı sorunlara yol açabilir. Kalçada, bilekte ve omurgada kırık ihtimaline neden olabilir. Bu nedenle sadece doktor gözetiminde kullanılması önerilmektedir. Bu süreçte kişiye kalsiyum takviyesi önerilebilir.
Doktorunuzun önerdiği ilaçları ve doktorunuzun gerekli gördüğü tedaviler dışında herhangi bir tedavi uygulaması bu durumu daha da kötüye götürebilir ve dayanılmaz bir hal alabilir. Kişinin günlük yaşantısında önemli bir yeri olan mide problemleri tedavi edilmediğinde çok fazla rahatsızlık verebilir.
Belirtilerin ve şikayetlerin yaşanması durumunda kişinin öncelikle uzman doktorlar tarafından muayene edilmesi ve gerekli görülen testlerin yapılması gerekir.