Erkeklerde Kısırlık Belirtileri

Kısırlık, kadın ve erkek bireylerde görülebilen ve dünya üzerinde çok fazla kişiyi etkileyen bir durumdur. Çiftler arası yaşanan doğurganlık problemlerinin yaklaşık yüzde 50’si erkeklerden kaynaklı sorunlar olarak bilinmektedir. Ancak doğurganlık ile ilgili herhangi bir sorun olduğu düşünüldüğünde çiftleri birlikte değerlendirmek en doğru sonucu verir. Çocuk sahibi olamamak stresli ve sinir bozucu olabilirken, kısırlık için birtakım tedaviler mevcuttur.

Kısırlık, üreme sisteminde gebeliği engelleyen bir sorundur. Çiftler bir yıldan fazla bir süredir korunmasız cinsel ilişkiye giriyor ve gebelik yaşanmıyorsa, bu durum için bir uzmana başvurmalı ve sorunun altta yatan nedeni araştırılmalıdır.

Erkeklerde Kısırlık Nedir?

Kısırlık, en az bir sene süreyle düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişki sonrası gebeliğin gerçekleşmemesi olarak tanımlanır. Çiftlerde kısırlığın yaklaşık %50`si erkek kısırlığından kaynaklanır. Erkeklerde kısırlık, sperm sayısında ve hareketliliğinde azalma, yapısında bozulma veya düşük konsantrasyon düzeyleri şeklinde olabilir. Çevresel ve psikolojik etmenlerin sperm kalitesi üzerinde etkili olduğu bilinirken, erkeklerde yaşın ilerlemesi sperm kalitesinin düşmesine sebep olurken doğurganlığı etkileyebilir.

Erkeklerde Kısırlık Neden Olur?

Erkeklerde kısırlık, üreme sisteminin bir hastalığıdır. Erkeklerde kısırlık nedenleri arasında birçok biyolojik ve çevresel faktör olabilirken, genetik mutasyon ya da doğum kaynaklı sorunlardan ortaya çıkabilir. Bunların yanında kullanılan ilaçlar ve yaşam tarzı farklılıkları gibi birtakım sebepleri de olabilir. 

Bir erkeğin üreme sağlığı; hormon, bağışıklık sistemi ve sinir sistemlerinin bağlantısı ile ilişkilidir. Bu nedenle genellikle sağlığın bozulması üreme sistemini etkiler ve kısırlık ortaya çıkabilir. Dolayısıyla erkeklerde kısırlık; kardiyovasküler hastalıklar, bağışıklık sistemi ve çeşitli kronik hastalıkların bir sonucu olarak görülebilir. 

Erkek bireylerde kısırlığın bilinen pek çok sebebi olmasına rağmen vakaların yaklaşık yüzde 30`unda herhangi bir neden belirlenemez. Bu durum idiyopatik erkek kısırlığı olarak adlandırılır. 

Erkeklerde görülen kısırlık genetik faktörlerde kaynaklı ortaya çıkabileceği gibi yaşam tarzı ve çevresel etkenlerle de bağlantılıdır. Fazla kilo ve obezite, yüksek kan yağları (kolesterol) varlığı birçok sağlık problemine sebep verdiği gibi yağ dokusunun artması da hormonları etkileyebilir ve sperm kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. 

Kilo problemi olmayan ve normal değerlerde olan erkeklerin obez bireylere oranla sperm sayısı daha fazladır. Bunların yanı sıra sigara ve alkol kullanan kişilerin de sperm sayısında ve hareketliliğinde azalmalar görülür.

Kısırlığın nedenleri arasında birtakım hastalıklarda yer alabilir. Sperm hareketliliğinin, sayısının ve konsantrasyonun ilişkili olduğu hastalıklar arasında; yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kalp ve damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, varikosel, cinsel rahatsızlıklar gibi nedenler yer alabilir. Sperm sağlığını olumsuz yönde etkileyen faktörler arasında; Multipl Skleroz gibi nörolojik hastalıklar, testis enfeksiyonu, yaralanmalar ve travmalar, yüksek ısıya maruz kalma gibi durumlar yer alabilir.

Kısırlığın çevresel faktörleri arasında ise; plastik sanayi kimyasalları, alev geciktiriciler, böcek ilaçları gibi kimyasallar, sperm hücrelerinde hasara ve hormon bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca erkeklerde kısırlığın farklı bir sebebi de hormon düzeyini bozan ilaçlardır. Kemoterapi ilaçları, erkeklik hormonu tedavileri, antidepresanlar ve kortizon grubu ilaçları sperm üretimini etkileyebilir. 

Erkeklerde Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Erkeklerde kısırlık belirtileri arasında gebeliğin gerçekleşmemesi ilk ve temel semptom olarak bilinir. Bazı vakalarda belirtiler ortaya çıkabilirken, herhangi bir semptom görülmeden de tespit edilebilir. Ortaya çıkan semptomlar çoğunlukla farklı bir sorundan kaynaklı olarak kendini gösterir. Altta yatan problemler tespit edilerek neden olan faktöre bağlı olarak tedavi planlaması yapılmalıdır. Semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Cinsel istekteki değişiklikler
• Ereksiyon ve boşalma ile ilgili sorunlar
• Testislerde ağrı, yumru veya şişlik
• Testislerin küçük ya da sert olması
• Ereksiyonu sürdürme sorunları 
• Meme dokusunun anormal büyümesi
• Hormon bozukluğu

Erkeklerde Kısırlık Teşhisi ve Testi

Çiftlerin en az bir sene süreyle düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişki sonrası gebeliğin gerçekleşmemesi durumunda hem erkek hem de kadın bireylerin tarama testi yaptırması gerekir. Erkek kısırlık teşhisi, fiziki muayene, tıbbi geçmiş, hormonların kontrolü ve semen analizi olarak yapılır. 

Semen analizi, spermin sayısını yapısını ve hareketliliğini ölçen bir test yöntemidir. Fiziki muayene ve semen testinin yeterli olmadığı durumlarda uzman doktor bu durumun nedenini belirlemek için ek testler önerebilir. Bu testler şu şekilde sıralanabilir:

Boşalma Sonrası İdrar Tahlili: Boşalma esnasında spermin dışarı çıkması yerine, geriye mesaneye gittiği durumu gösterir.

Genetik test: Sperm konsantrasyonu aşırı derecede düşük olduğunda, genetik bir neden olabilir. Bir kan testi, Y kromozomunda genetik bir anormalliğin belirtileri olan ince değişiklikler olup olmadığını ortaya çıkarabilir. Çeşitli doğuştan veya kalıtsal sendromları teşhis etmek için genetik testler istenebilir.

Skrotal Ultrasonografi: testislerde ve destekleyici yapılarda varikosel veya başka problemler olup olmadığını görmesine yardımcı olur.

Transrektal Ultrasonografi: Boşalma kanalında tıkanıklık olup olmadığını belirlemek için rektumdan uygulanan muayenedir.

Testis Biyopsisi: Testisten bir iğne ile örnek alınarak yapılır. Biyopsi sonucuna bağlı olarak tedavi planlaması yapılır.

Hormon Testi: Bir kan testi ile erkeklik hormonu ve diğer hormonların seviyesini ölçen yöntemdir.

Erkeklerde Kısırlık Tedavisi

Erkeklerde kısırlık tedavisi, sorunun altta yatan nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonrasında uzman doktor tedavi sürecini başlatır. Sperm sayısını artırmak için ilaç ve hormon tedavisi uygulanabilir. Sperm üretimini sağlamak için erkeklik hormonu gerekse de dışarıdan alınan takviyeler bu hormonun üretimini engelleyerek sperm üretimini baskılar ve bu nedenle önerilmez. Erkeklik hormonun düşüklüğü altta yatan sebeplere bağlı olarak değerlendirilmelidir.

Spermin dışarıya çıkması yerine mesaneye geri gitmesi durumunda uzman doktor, ilaç verebilir. İlaç ya da hormon gibi tedavi uygulamalarının yetersiz olduğun durumlarda ameliyat seçeneği tercih edilmektedir. Kişide varikosel, anormal sperm değerleri ve kısırlık varsa varikoselektomi adı verilen işlem uygulanır. Bu işlem, testislerde büyüyen ve şişen toplardamarların cerrahi yollarla düzeltilmesidir.

Enfeksiyon durumlarında antibiyotik tedavisi uygulanır. Bu durumda üreme sistemi enfeksiyonu ortaya kaldırılabilir, ancak bu tedavi sonucu doğurganlık her zaman içi geri gelmez. Cinsel birliktelik problemlerine yönelik iyileştirmelerde, ilaç ya da terapiler, erektil disfonksiyon veya erken boşalma gibi durumlarda doğurganlığı iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Ameliyat istemeyen hastalardan sperm elde etmek için pek çok farklı teknik kullanılabilir. Bu uygulamalarda iğne yardımıyla sperm alınarak yardımcı üreme tekniklerinde kullanılmaktadır. Bu tekniklerden biri de tüp bebek olarak adlandırılan tedavi yöntemidir.