Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Nedir?

Eğri boyun hastalığı veya diğer adıyla tortikolis, çoğunlukla bebeklerde gelişen, başın bir tarafa devrik olarak kalması durumuna neden olan bir rahatsızlıktır. Doğuştan gelişebilen veya farklı nedenlerle sonradan da meydana gelebilir. Genellikle ev ortamında uygulanabilen egzersiz yöntemleri ile tedavi sağlanabilirken, gerekli görüldüğünde farklı tedavi uygulamaları da kullanılabilir.

Boyun kaslarında yaşanan ve gelişen bir problem sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Doğuştan oluşabileceği gibi sonrada da meydana gelebilir. Doğuştan ortaya çıkması ve görülmesi durumunda konjenital tortikolis adını alır. Konjenital tortikolis en yaygın görülen problemdir. Çoğunlukla ağrıya neden olmazken yaklaşık birkaç hafta fark edilemeyebilir. Genellikle ebeveynler tarafından bebeğin kafası kontrol edilirken fark edilmektedir. 

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın belirtileri konusunda bilgilenmek, problemin fark edilmesi ve tanısı konusunda önem taşımaktadır. Hastalık türlerine ve çeşitlerine bağlı olarak farklı semptom ve belirtiler de gösterebilir. 
Hastalık kişiden kişiye farklı belirtiler gösterebilirken çoğunlukla yaşanan eğri boyun hastalığı belirtileri şu şekildedir:

• Baş kısmı bükülmüş bir durumda ve omuza dönük şekilde yan yatmıştır
• Boyun hareketleri kısıtlanır ve baş sağa, sola, yukarı veya aşağıya doğru dönemeyebilir
• Omuzların birisi diğerine göre daha yüksektedir
• Boyunda bulunan kaslarda sertleşme yaşanabilirken şişlik durumu da görülebilir
• Bebekler de hareket kısıtlığı nedeni ile baş döndürülemezken takip göz ile yapılır
• Emzirme dönemlerinde bebek bir memeyi diğerine oranla daha çok isteyebilir
• Bebekler tek bir uyku pozisyonunu seçebilirken yüz ve kafada düzleşme olabilir
• Boyun kaslarında herhangi bir tehlikeye neden olmayan yumru gelişebilir
• Doğuştan gelişen hastalıklarda kişinin yüz şekillerinde farklılık görülebilir anca bu durum çok nadir olarak yaşanır
• Şiddetli boyun ağrıları yaşanabilirken baş titremesi ve ağrılar da oluşabilir

Boyun Hastalığı (Tortikolis) Nedenleri Nelerdir?

Boynun her iki bölümünde sternokleidomastoid, (SCM) adında iki büyük kas bulunmaktadır. Bu kaslar, kafanın arka bölümünden göğüs kemiğine ve köprücük kemiğine uzanmaktadır. Bu kasların birinde kısalma veya herhangi bir spazm durumu yaşanması boynu yana doğru yatırır ve hastalık ortaya çıkar. 
Hastalığın genetik faktörlerden etkilendiğine dair kesin bir açıklama ve veri bulunmamaktadır. Konjenital tortikolis nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bebeğin rahim içinde hatalı konumlanması durumunda oluşabilir
• Yanlış konumlanmaya bağlı olarak doğuştan kalça çıkıklığı da görülebilir
• Boyun kaslarının gelişmesinde oluşabilecek sorunlar bu duruma neden olabilir
• Boyun kaslarında kan birikmesi durumunda görülebilir
• Bebeğin kas dokusunda normal olmayan bir kalınlaşma durumunda gelişebilir

Ayrıca nadir olarak görülen nedenlerden biri de omurganın boyun bölümünde bulunan omurlarında anormal bir kaynaşma durumunda ortaya çıkan doğum kusuru bu hastalığa neden olabilir.
Hastalık sonradan da gelişebildiği gibi bu duruma edinilmiş tortikolis adı verilmektedir. Herhangi bir nedene bağlı olarak gelişebilen hastalık, enfeksiyon çeşitleri, yaralanmalar gibi durumlarda ortaya çıkabilir. Edinilmiş boyun hastalığı nedenleri şu şekildedir:

• Kas yaralanması ya da iltihaba bağlı olarak gelişebilir
• Akut enfeksiyonlar sonucu çocuklarda görülmesi yaygın nedenler arasındadır
• Gastro özofajial reflü (GÖRH) problemi de tortikolise neden olabilir
• Bazı göre problemleri sonucunda boynun sürekli eğilmesi
• Kullanılan bazı ilaçlar sonucunda kas kasılmaları bu durumun gelişmesine neden olabilir
• Omurga hastalıkları arasında yer alan servikal spondiloz da bu hastalığın oluşmasına neden olabilir

Ayrıca nadir olarak görülen bazı durumlarda yaşanabilecek boyun spazmları ile gastro özofajial reflü hastalığının beraber görülmesi sık görülmeyen sandifer sendromu da hastalığın nedenleri arasındadır.

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Çeşitleri Nelerdir?

Bebek ve çocuklarda gelişebilen hastalık, doğum öncesi ya da sonradan gelişmeye bağlı olarak iki türe ayrılmaktadır. Öncesinde gelişen hastalığın adına konjenital tortikolis, sonradan gelişen ve meydana gelen hastalık ise edinilmiş tortikolis ismini almaktadır.

Konjenital Tortikolis
En sık görülen tür olarak bilinen bu durum, çoğunlukla bebeklik döneminin 6. veya 8. haftasında bebeğin baş ve boyun hareketleri yeteneğini kazandığı dönemlerde fark edilmektedir.

Edinilmiş Tortikolis
Sonradan gelişebilen ve gelişmesi pek çok farklı nedene bağlı olarak görülen durumdur. Yayın nedenleri arasında ise boyun kaslarında oluşabilen yaralanmalar ve iltihaplanmalar yer almaktadır.

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Tanısı Nasıl Konulur?

Eğri boyun hastalığı tanısı, uzman doktor tarafından kişinin yaşadığı belirtilerin incelenmesi ve birçok görüntüleme yönteminin kullanılması sonucunda yapılmaktadır. Hastalığın teşhisi için doktor tarafından ilk önce fizik muayene yapılmaktadır.
Muayene sırasında baş ve boyun kontrol edilir. Boynun eğriliği, kasların sertliği ya da gerginliği uzman doktor tarafından kontrol edilerek değerlendirilir. Değerlendirmeler sırasında doktor, gerekli gördüğün birtakım görüntüleme yöntemlerinden yararlanabilir. 
Hastalığın teşhisi bakımından faydalanılan görüntüleme yöntemleri ise; Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme tanısı (MRI) ve röntgen cihazlarıdır. 

Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Tedavisi

Uzman doktor tarafından tanı konulmasının ardından hastalığın türüne, belirtilerine ve duruma bağlı olarak tedavi yöntemleri belirlenmektedir. Tedavide kişiye çoğunlukla birtakım egzersiz hareketleri gösterilir ve doktor tarafından nasıl uygulanacağı bildirilir. 
Ev ortamında yapılabilecek olan egzersiz programı ve bazı pozisyon değişiklerinin fayda sağlamadığı durumlarda fizik tedavi uygulamasına geçilebilir. Bunlarla birlikte uzman doktor, kişiyi fizik tedavi ve rehabilitasyon alanlarına ya da pediatrik nörolog gibi farklı alanlara yönlendirilebilir. 
Yapılan tüm çalışmalara ve yönlendirmelere rağmen istenilen sonuç elde edilemediğinde ameliyat ile tedavi yöntemi uygulanabilir. Bu yöntem genellikle SCM kasını uzatma yönelik uygulanmaktadır.
Ayrıca sonradan gelişebilen bu hastalığın tedavisinde uygulanan yöntemler, bu durumun ortaya çıkmasında etken olan nedenlerin ve belirtilerin kaybolmasına yönelik çalışmalardır. Bu tedavi sürecinde uygulanan yöntemler şunlardır:

• Yaralanma ve iltihaplanmadan kaynaklanan problem için antibiyotikler
• Ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler
• Gergin ve sertleşmiş boyun kaslarında iyileşme sağlamak için botoks yöntemi
• Isı ve masaj uygulamaları
• Birtakım boyun askıları ve boyunluklar
• Fizik tedavi uygulamaları

Sağlık problemlerinin bebeklerde sonradan gelişmesi durumunu engellemek ve bu sorunların tedavisinin yapılabilmesi için bebekler zaman kaybetmeden doktora götürülmeli ve doktor tarafından belirlenen tedavi uygulamalarına yönelmelidir. Tedavi sürecinde yalnızca doktor tarafından verilen ve reçete edilen ilaçlar kullanılmalıdır. Kendi kendine tedavi ve ilaç kullanımı kesinlikle zararlıdır.