Dudak kanseri, üst ya da alt dudakta meydana gelebilen ancak genellikle alt dudakta ortaya çıkan bir ağız kanseri türüdür. Dudak kanserine neden olan faktörler arasında uzun süre güneşe maruz kalma ve tütün kullanımı yer almaktadır. Yüz bölgesini güneşten şapka ya da güneş kremi ile koruyarak ve sigarayı bırakarak dudak kanseri riski azaltılabilir. Dudak kanseri tedavi yöntemleri arasında cerrahi, kemoterapi ve radyasyon uygulamaları yer alır.
Dudak Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Ağız kanserlerinden biri olan dudak kanseri her yaşta görülebilir. Erken dönemde dudak bölgesinde düz ya da hafif kalkık yara oluşumu gözlenebilir. Bu yara açık tenli kişilerde kırmızı, koyu tenli kişilerde koyu kahverengi veya gri görünebilir. Dudak kanseri, yaranın oluştuğu bölgeye göre alt dudak kanseri veya üst dudak kanseri olarak ikiye ayrılır. Dudak kanseri oluştuktan sonra vücutta bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Alt dudak kanseri belirtileri ile üst dudak kanseri belirtileri birbirine benzer olabilir. Dudak kanseri sonucunda ortaya çıkan belirtilerden bazıları şunlardır:
- Dudaklarda, diş etlerinde veya ağızda bir yumru veya kalınlaşma,
- Dudakta veya ağızda iyileşmeyen bir yara,
- Dudakta veya ağızda kanama,
- Boğaz ağrısı veya boğazda bir şeyin takıldığı hissi,
- Seste değişiklik olması,
- Dudak bölgesinde şiddetli ağrı,
- Sebepsiz çene şişmesi,
- Dudak bölgesinde karıncalanma ya da uyuşma.
Dudak kanserinin neden olduğu yaralar uçuk (herpes) ile karıştırılabilir. Uçuk oluşumu yaklaşık 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşebilir. Bununla birlikte, dudak kanserinden kaynaklanan yaraların iyileşmesi daha uzun sürebilir. Bu nedenle uzun süre iyileşmeyen dudak yaralarında bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.
Dudak Kanseri Neden Olur?
Dudak kanserinin nedeni kesin olarak bilinmese de bazı risk faktörleri kanserin oluşmasına yol açabilir. Dudak kanseri oluşumunu tetikleyen faktörlerden bazıları şunlardır:
- Tütün kullanımı,
- Aşırı alkol tüketimi,
- Aşırı güneşe maruz kalmak,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
- İnsan papilloma virüsü (HPV).
Bu gibi etkenler dudaktaki hücrelerin mutasyona uğramasına neden olabilir. Bunun sonucunda hücre bölünmesinde problemler meydana gelebilir. Hücreler kontrolsüz bölünür ve çoğalırsa kanser oluşabilir. Ancak açık ten rengi, ilerleyen yaş ve erkek cinsiyet gibi faktörler de hastalık için risk faktörleridir.
Dudak Kanseri Oluşumu Önlenebilir mi?
Dudak kanseri oluşumunu önlemek için bazı yöntemlerden fayda sağlanabilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
Tütün Kullanımını Bırakmak veya Başlamamak: Tütün ürünleri kansere neden olan kimyasallar içerir. Tütün tüketimi sonucunda dudaktaki hücreler kansere neden olan tehlikeli kimyasallara maruz kalabilmektedir. Tütün kullanımını bırakmak veya başlamamak dudak kanserini önlemeye yardımcı olabilir.
Gün Ortasında Güneşten Kaçınmak: Dudak kanseri, vücudun güneş ışınlarına uzun süre maruz kalması sonucu ortaya çıkabilir. Güneşe çıkmadan önce güneş kremi veya şapka kullanmak dudak kanserini önlemeye yardımcı olabilir.
Dudak Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Dudak kanseri teşhisi, bir uzman tarafından yapılan ayrıntılı bir fizik muayene ile yapılabilir. Ayrıca uzmanın ek olarak istediği bazı testler de tanı konulmasında etkilidir. Tanı aşamasında kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
Fizik Muayene: Fiziki muayenede hastanın ağız, dudaklar, yüz ve boyun bölgesi detaylı olarak incelenir ve yapılan ayrıntılı muayene ile kanser teşhisi konabilir.
Test İçin Doku Örneği Alınması: Dudak bölgesinde kansere neden olan tümör dokusunun varlığını tespit etmek için biyopsi gerekebilir. Küçük bir doku örneği alınarak yapılan biyopsi tanıya katkı sağlayabilir.
Görüntüleme Yöntemleri: Görüntüleme yöntemleri ile kanserin farklı bölgelere yayılıp yayılmadığı belirlenir. Bu testler; bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya pozitron emisyon tomografisini (PET) içerebilir.
Dudak Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Dudak kanseri tedavisi, kanserin boyutuna ve evresine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanarak yapılabilir. Tedavi yöntemleri arasında bulunan uygulamalar şunlardır:
Ameliyat: Kansere neden olan tümörlü doku cerrahi yöntemle çıkarılır ve tedavi edilir.
Radyasyon Tedavisi: Kanser hücrelerini öldürmek ya da büyümesine engel olmak için X-ışınları ya da çeşitli radyasyon türlerinin kullanıldığı bir tedavi yöntemidir.
Kemoterapi: Kanser hücrelerinin bölünmesini durdurmak veya o hücreleri öldürmek için güçlü ilaçları kullanan bir kanser tedavisidir.
İlaç Tedavisi: Doktorun önerdiği bazı ilaçların kullanılması dudak kanserine yol açan hücrelerin ölmesine neden olabilir. Çoğunlukla kemoterapi ile birlikte yürütülen ilaç kullanımı kanser tedavisine yardımcı olabilir.