Boğaz Ağrısı Neden Olur? Nasıl Geçer?

Boğaz ağrısı, özellikle soğuk havalarda üşütme ile birlikte soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyon hastalıklarının başlangıcını ifade eder. Bu durum kişinin günlük yaşamında oldukça huzursuz edici bir hal alabilmektedir. Solunum yolu enfeksiyonu hastalıklarının en yaygın belirtilerinden biri olan boğaz ağrısı; boğazda kuruluk, yanma, yutkunma güçlüğü gibi etkilerle kendini gösterebilir. Boğaz ağrısıyla beraber, genellikle burun tıkanıklığı ve burun akıntısı, hapşırma, öksürme, ateşlenme ve titreme, gözlerde sulanma, vücutta halsizlik ve ağrı, iştah kaybı gibi belirtiler de görülebilir. Bu belirtiler ciddi başka bir hastalığı da işaret edebilmektedir. Bu yüzden kişi, bir haftadan uzun süren boğaz ağrısı olması durumunda bir hekime başvurmalıdır.

Boğaz Ağrısı Nedir?

Boğaz ağrısı, birçok hastalığın habercisidir. Genellikle soğuk algınlığı gibi üşütme kaynaklı ya da kuru veya tozlu havadan kaynaklı oluşabilen enfeksiyon hastalıklarının bir belirtisidir. Boğaz ağrısı; boğazda yanma hissi, kuruluk oluşması, yutkunma güçlüğü eşliğinde görülmektedir. Boğaz ağrısının iki türü vardır. Bunlar; Farenjit, larenjit ve tonsilittir.

Farenjit, ağız boşluğundan gırtlağa doğru giden bölgedeki ağrıları kapsar. Larenjit, gırtlakta ses kutusundaki ağrı ve şişlik ile oluşur. Tonsilit ise bademciklerin şişmesi ve kızarmasıyla ilgili bir rahatsızlıktır. Zaman zaman bademciklerde oluşan beyaz lekeler ya da irinler oluşabilir. Bu durum da enfeksiyonel bir hastalığın habercisi olabilmektedir. Çevresel faktörlerin de boğaz ağrısı oluşumunda etkisi bulunmaktadır. Her yıl 10 milyondan fazla kişi boğaz ağrısı şikâyetiyle sağlık kuruluşlarına müracaat etmektedir. Boğaz ağrısı genellikle basit tedavilerle kendiliğinden geçebilir.

Boğaz Ağrısı Neden Olur?

Çoğunlukla viral enfeksiyonlardan kaynaklanan boğaz ağrısı, zaman zaman başka hastalıkların bir yansıması olarak ortaya çıkarken bazen de yaralanmalar sebebiyle kendini gösterebilir. Toplumda herkes en az bir kere de olsa boğaz ağrısı ile karşılaşabilmektedir. Boğaz ağrısı neden olur, boğaz ağrısına neden olan enfeksiyon hastalıkları arasında grip, soğuk algınlığı, nezle, öpücük hastalığı (mono), kızamık ve suçiçeği yer alır. 

Boğaz ağrısına bazı bakteriyel hastalıklar da neden olabilmektedir. Örneğin en yaygın görüneni strep boğaz enfeksiyonudur. Bununla beraber çocuklar ve gençler boğaz ağrısı problemi ile daha çok karşılaşırlar. Özellikle strep boğaz ağrısı enfeksiyonuyla karşılaşma olasılıkları daha fazladır.

Boğaz ağrısı yalnızca bakteriyel ve viral hastalıklar sonucu oluşmaz. Çevresel faktörler de boğaz ağrısı oluşumunda etkili bir rol oynamaktadır. Örneğin; toz, bitki polenleri, küf, hayvan tüylerinin alerji yapması ya da çeşitli besinlere duyulan hassasiyet de burunda aşırı mukus oluşmasına ve mukusun boğaz arkasına damlamasıyla boğaz ağrısına sebep olabilmektedir. 

Bulunulan alanda havanın kuru olması; özellikle yaz aylarında kullanılan klima ve soğutuculara maruz kalma sebebiyle boğazda kuruluk ve ardından da boğaz ağrısı oluşabilmektedir. Kronik burun tıkanıklığı sürekli ağızdan nefes almaya sebep olur ve bu durum da boğazda ağrıya neden olabilir.

Boğaz ağrısına neden olan diğer etkenler arasında ise hava kirliliği yer almaktadır. Sigara dumanı ya da temizlik malzemeleri içerisinde bulunan kimyasallar da boğaz ağrısına neden olabilmektedir. Bununla beraber sigara içmek, alkol tüketmek, ses tellerini yoracak şekilde uzun süre konuşmak ya da bağırmak boğaz ağrısına sebep olabilir.

Çevresel faktörler dışında boğaz ağrısına yol açan ve doğrudan boğaza etki etmeyen hastalıklar da boğaz ağrısı yapabilir. Bunlar bahsetmek gerekirse:

Reflü hastalığı:

Midede bulunan asidin yukarıya, yemek borusuna kadar çıkması sebebiyle oluşan sindirim sistemi hastalığıdır. Yemek borusuna kadar ulaşan asit boğazı yakabilir ve bu durum boğaz ağrısını oluşturabilir. Boğazda ağrı oluşması dışında, göğüste yanma, ağızda acı veya ekşi tat oluşması, mide ekşimesi, yutkunmada güçlük gibi semptomlar görülebilir.

HIV virüsü:

Boğaz ağrısına neden olabilen bir başka hastalıkta HIV’dir. Bazı durumlarda kişiye HIV virüsünün bulaşması ardından boğazda ağrı oluşabilmektedir ve grip semptomları görülebilmektedir. Bu yüzden HIV virüsü bulaşan kişi bir süre hastalığın farkında olmaz ve rahatsızlığının sebebinin grip gibi basit, üşütme kaynaklı bir hastalık olduğunu düşünebilir.

Kanserli tümörler:

Boğazda dilde ve ses tellerinde kanserli tümörlerin bulunması boğaz ağrısı yapabilir. Kanserli tümörün boğaz ağrısıyla beraber yarattığı diğer etkiler ise hırıltılı solunum, yutmada güçlük, boğazda yumru hissi, tükürükte kan olması gibi sıralanabilir.

Solunum borusunda şişlik:

Solunum borusunda şişlik oluşması sonucunda da boğazda ağrı görülebilmektedir. Nefes borusunda bulunan kıkırdak kapağının şişmesiyle ağrı oluşur ve nefes almayı güçleştiren bu durum acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Mononükleoz hastalığı:

Genel olarak grip belirtilerine sahip olan bu hastalık, boğaz ağrısına ve bademcik iltihaplanmasına sebep olur. Hastalığın temel semptomlarında koltuk altı ve boyun bölgesinin lenf bezlerinde büyüme görülür. Bunun dışında tıpkı gripte olduğu gibi ateş, halsizlik, baş ağrısı, gece terlemeleri görülebilir. Mononükleoz hastalığında geçmeyen boğaz ağrısı bu hastalığın tanısı için önemli bulgulardan biridir.

Boğaz Ağrısının Belirtileri Nelerdir?

Boğaz ağrısının belirtileri rahatsızlığının nedenine ve kişiye göre değişiklik gösterebilmektedir. Boğaz ağrısının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Boğazda ağrı, acı ya da kaşıntı hissi
• Boğazda yumru hissi
• Yutkunurken ve konuşurken ağrı sebebiyle zorlanma ve ağrının şiddetlenmesi
• Boğazda iğne batması hissi
• Boyun, çene ve yüz bölgesinde bulunan bezlerin şişmesi
• Bademciklerin kızarması ve şişmesi
• Bademciklerde beyaz leke benzeri küçük irinler
• Seste kısılma ve boğukluk
• Ağzı ve çeneyi hareket ettirmede güçlük
• Tükürük kan bulunması
• Bir haftadan uzun süredir geçmeyen boğaz ağrısı

Enfeksiyonel boğaz ağrısına bu bulgularla beraber aşağıdaki belirtiler de eşlik edebilmektedir:

• Öksürük
• Ateş
• Halsizlik
• Burun akıntısı
• Hapşırma
• Vücutta ağrı
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma

Bu bulgular eşliğinde enfeksiyon sebebiyle oluşan boğaz ağrıları genellikle bir hafta içerisinde iyileşmektedir. Yaklaşık 2-3 hafta süren boğaz ağrılarında ağrının sebebi daha ciddi bir hastalığa işaret edebileceğinden en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir.

Boğaz Ağrısı Tanısı Nasıl Konur? Boğaz Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?

Hekim boğaz ağrısı için bir tanı koymak amacıyla önce fiziksel muayene yapar. Muayene sırasında boğaza dokunarak lenf bezlerinin şişip şişmediğine bakabilir. Hekim boğaza, kulaklara ve burun deliklerine bakabilir; steteskop ile kişinin solunumunu dinleyebilir.

Eğer bulgular şüpheye yönlendiriyorsa hastanın strep boğaz enfeksiyonu olması ihtimaline karşın doktor boğaz kültürü adı verilen bir test uygular. Bu işlem boğazın arkasına çubukla bir bez sürülerek salgı örneği almak için yapılır. Daha sonra numune test edilmesi için laboratuvara gönderilir.

Eğer boğaz ağrısının oluşumunun nedeninin alerji olduğu düşünülüyor ise, doğrulama için cilt ve kan testlerinden faydalanılabilir. 

Boğaz ağrısına viral kaynaklı bir enfeksiyon sebep olmuşsa yani ağrının sebebi grip ya da soğuk algınlığıysa, kısa sürede istirahat eşliğinde iyileşecektir. Bu sırada bol su tüketimi önemlidir. Doktor ağrı kesici ilaç reçetesi yazabilir. Öte yandan boğaz ağrısına bakteriyel bir enfeksiyonun sebebi olması dâhilinde doktor antibiyotik reçetesi yazabilir.

Boğaz ağrısı başka bir hastalık kaynaklı oluşmuşsa, hastalığın teşhis edilmesi durumunda boğaz ağrısı için uygun tedavi yöntemi uygulanacaktır. Örneğin, reflü gastrit gibi mide rahatsızlıkları kaynaklı boğaz ağrısı mevcutsa, hastaya bu rahatsızlıkları tedavi etmeye yönelik reçete belirlenecektir.

Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir?

Boğaz ağrısına iyi gelebilecek doğal tedavi yöntemlerinden bahsetmek gerekirse:

• Ilık suya tuz karıştırılarak gargara yapılabilir. (Çocukların yapması uygun değildir.)
• Kuru hava boğaz ağrısını tetiklediği için bulunulan odanın havasının kuru olmaması gerekir. Bunun için hava nemlendirici cihazlar kullanılabilir ya da kalorifer peteğinin üzerine ıslak bir havlu, bez konulabilir. Ocakta kaynatılan su da havanın nemlenmesine yardımcı olacaktır.
• Boğazın ağrısını hafifletmek için sıcak su torbası ya da sıcak havlu konulabilir.
• Tüketilen içeceğin ne sıcak ne de soğuk olmaması gerekmektedir. Ilık olması uygun olacaktır.
• Bol su tüketimi iyileşme süreci için önem taşır.
• Zencefilli, ballı bitki çayları tüketmek faydalı olacaktır.
• Tütün, alkol gibi zararlı maddeler tüketilmemelidir.
• Boğaz ağrısı sebebiyle yutması daha kolay olan çorba gibi sıvı gıdalar ya da püre, lapa kıvamında yiyecekler tüketilebilir.
• Boğazı tahriş etmemesi adına baharatlı, asitli gıdalar tüketmekten kaçınılmalıdır.

Boğaz Ağrısı Nasıl Önlenebilir?

Boğaz ağrısından kaçınmak için alınabilecek önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Ellerin yıkanması başta olmak üzere kişisel hijyene önem verilmelidir.
• Kişisel bakım malzemeleri (havlu, sabun, kese) ve mutfakta kullanılan tabak, bardak, çatal gibi malzemelerin kişiye özel olması gerekmektedir.
• Öksürme, hapşırma sırasında ağız ve burun mendil ile kapatılmalı ya da dirseğin iç kısmı kullanılarak kapatılmalıdır.
• Sabun ve su bulunmayan alanlarda dezenfektan ya da kolonya kullanılarak el dezenfekte edilmelidir.
• Hasta olan kişilerle, hastalığın bulaşıcı olmaması adına yakın temasta bulunulmamalıdır. Sosyal mesafeye dikkat edilmelidir.
• Ortak kullanılan alanlar ve eşyalar düzenli olarak temizlenmelidir.