Bartholin Kisti Nedir?

Kadınlarda genital kısmı oluşturmakta olan türlü özellikte doku ve organlar beraber hareket ederek karmaşık bir fizyolojik yapı oluştururlar. Kadınlarda genital bölge dış kısma açık olduğu için öncelikle enfeksiyon olmak üzere türlü rahatsızlıklara elverişli bir alan gelişir. Oluşan rahatsızlıklar tedavi edilmediği zaman ciddi hastalıklara ve belirtilere yol açabilir. Bundan dolayı vajinal kısımda görülmekte olan enfeksiyon ve kistler dikkate alınmalı ve zamanında müdahale yapılmalıdır. Ergenlik döneminden sonra vajinal kısımda görülmekte olan rahatsızlıklardan biri de bartholin kisti olarak karşımız açıkar.

Vajinanın iki tarafında birer tane olmak üzere bartholin salgı bezi bulunmaktadır. Bu bez, cinsel gelişmenin olduğu ergenlik dönemi ile beraber aktifleşerek salgının oluşumuna neden olur. Bartholin bezlerinden salgılanmakta olan sıvı vajina bölgesine ıslaklık ve kayganlık kazandırmaktadır. Böylece cinsel ilişkinin ve penetrasyonun basit olmasını sağlar. Cinsel uyarım ile aktifleşen bartholin bezleri olağanda fark edilecek derecede olmaz. Bezler uyarım sonucunda meydana getirdiği salgıyı vajinaya salgılamadığı zamanlarda bu kistin oluşmasına neden olur. Bu kist, bezlerde salgı birikmesi sonucunda oluşmaktadır. Genel olarak tek bölgede görülmekte olan kistler bazı durumlarda iki kısımda da görülebilmektedir. Bu kist tedavi edilmediği ve enfeksiyon kaptığı zaman bartholin apsesi meydana gelir.

Bartholin Kisti Belirtileri Nelerdir?

Bartholin kistleri, bezde salgının birikmesi sonucunda oluştuğu için, birikmekte olan orana ve enfeksiyon oluşup oluşmamasına göre semptomları farklılık göstermektedir. Yeni oluşmakta olan nohut büyüklüğüne sahip ufak kistler genellikle belirti vermez ve farkına varılmaz. Zaman geçtikçe birikme devam ettiği için boyutları çoğalarak fark edilir hale gelir. Vajina kısmında hissedilmekte olan şişliğin vermiş olduğu hastalığın yanı sıra en fazla karşılaşılmakta olan semptomlardan biri de ağrının oluşmasıdır. Bu durum disparoniye ağrılı cinsel birlikteliğe yol açar. Bunun ile birlikte bartholin kisti oluştuğu zaman birikmekte olan salgı vajina kısmı salınamadığından dolayı vajinal kuruluk meydana getirerek bireyin cinsel yaşamını kötü yönde etkileyebilir. Meydana gelen kist enfeksiyon kaptığı zaman ve bartholin apsesi oluştuğunda semptomlar da şiddetlenmektedir. Şişlik, kızarıklık ve ağrı ile birlikte ateş, yorgunluk, vajinanın hassas olması, cinsel ilişki esnasında yoğun ağrı, yürüme ve hareket etmede problemler yaşanır.

Bartholin Kisti Neden Oluşur?

Bartholin kisti oluşumunun asıl sebebi, salgılanan kanalda meydana gelen bir tıkanma sonrası salgının bezde birikmesidir. Salgının vajina kısmına salınmasını engelleyen bu tıkanıklık türlü nedenler ile oluşabilir. Salgı kanalında yaşanan tıkanıklık sonrası kist oluşmasının nedenleri ise şu şekildedir;

Travma: Vajina girişinde bulunan kısmın fiziki bir darbe alması sonrası ya da türlü kimyasallar ile o kısmın tahriş edilmesi sonucunda kanallarda tıkanıklık yaşanır. Bu yıpranmaya cinsel ilişki esnasındaki sürtünme de yol açabilir. Meydana gelen travmanın ardından iyileşme zamanında, çevre dokular kanalının tıkanıklığına yol açar.

Cerrahi operasyon: Küçük bir ihtimal de bulunsa cerrahi operasyonların ardından salgılanan bölümde tıkanıklık yaşanabilir.

Enfeksiyon: Viral ya da bakteri enfeksiyonları yapılarda ödem ve iltihap oluşturduğu için tıkanıklığa yol açabilir. Bölgede en yaygın enfeksiyon meydana getiren bakterilerden birisi makattan bulaşan Escherichia Coli bakterisidir.

Mikroorganizmalar: Halk deyimiyle bel soğukluğu şeklinde bilinmekte olan cinsel yollar ile geçem rahatsızlıklara yol açan mikroorganizmalar, Chlamydia Trachomatis, Neisseria Gonorrhoeae, bartholin apsesi sebepleri içinde sayılır.

Anormal büyüme: Hormonal problemler ve adetin düzensiz olması gibi nedenler ile ergenlik döneminden sonra vulva ve vajinada oluşan normal olmayan büyümenin sonucunda dokular kanalı küçültebilir ve tıkanmaya yol açabilir.

Bartholin Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Bartholin kisti tanısı için uzman, hasta olan bireyden kapsamlı anamnez alıp ardından fiziki kontrol yaparak pelvik bölgesini kontrol eder. Fiziksel kontrol sonrası büyük oranda tanı konulmuş olsa bile nedeni ile ilgili bilgi elde etmek için türlü testler yapılır. Kan testleri ile birlikte vajinadan sıvı alınıp kültür testi uygulanır ve cinsel yolla geçen rahatsızlıklara yol açan bakterilerin varlığının kontrolü sağlanır. Hasta kişiler 40 yaş üstü ise kanser tehlikesi de göz önüne alınarak kanser taraması testleri yapılır ve gerekli görülür ise biyopsi uygulanır. Tüm testler incelendikten sonra bartholin kisti ve nedeni teşhis edilip uygun tedaviye geçilir.

Bartholin Kisti Nasıl Tedavi Edilir?

Bartholin kistinin büyüklüğüne, oluşan yakınmalara ve enfeksiyon durumuna göre türlü tedavi yöntemleri yapılır. Genel olarak çok ufak boyutta olan kistler şikayet oluşturmadığından dolayı tedavi bile gerektirmez. Böyle durumlarda ev ortamında gerçekleştirilen tedavi yöntemleri ile kistin büyümesinin engellenmesi için tedbir uygulanabilir. Kist büyüdüğü zaman ise şikayet oluşturmaya başlayacağı için ilaç tedavisi uygulanır. Kist büyüklüğü önemli boyuta ulaştığı zaman ya da enfeksiyon oluştuğunda cerrahi müdahale gerekebilir. Bartholin kisti oluşumunda uygulanan tedavi yöntemleri şu şekildedir;

Ev tedavisi: Bu kist oluşmaya başladığı zaman öncelikle kistin büyümemesi için ev ortamında oturma banyoları gerçekleştirilmektedir. Evde yapılan tedavi ile kist büyümeden içinde biriken sıvı boşaltılabilir. Günde birkaç defa ılık su ile yapılmakta olan oturma banyosu 1 hafta süre ile devam eder.

İlaç tedavisi: Bartholin kisti ilaç yolu ile tedavi edildiğinde ağrının azaltılması için antienflamatuar ilaçlar uygulanır. Kistte enfeksiyon oluşması mevcut is kapsamlı spektrumlu antibiyotik tedavisi yapılır.

Drenaj uygulaması: Bu uygulama tıpta sıklıkla kullanılmaktadır. Böylelikle sıvının dışarı boşaltılır. Cerrahi drenaj uygulaması genel anestezi ya da lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Sıvının boşaltılmasının ardından gümüş nitrat ya da word kateter işlemi gerçekleştirilerek kistin tekrar meydana gelmemesi için tedbir alınır.

Marsupializasyon: Bu işlemde salgı kanalında meydana gelen tıkanıklık açıldıktan sonra salgı bezinin duvarı dış kısma doğru dikilip ağız kısmının açılması sağlanır böylelikle yeniden tıkanıklık engellenmiş olur. Uygulanan dikişler kendi kendine eriyen dikişler olduğu için ardından başka bir işleme gerek duyulmaz. 

Cerrahi operasyon: Bartholin bezinin alınması en son yöntemdir. Çünkü salgı bezi alındığı zaman vajinal kuruluk meydana gelir ve bireyin cinsel yaşamı kötü yönde etkilenir ve cinsel birliktelik esnasında disparoni görülebilir. Bartholin kisti tedavi edilemez nokta da olduğu zaman ya da fazla tekrar ettiğinde cerrahi operasyon ile kistin alınması zorunlu olabilir.