Atopik dermatit, ciltte inflamasyona (iltihaplanmaya) neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Bu durum, genellikle ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarcıklar ve kuruluk gibi semptomlarla karakterizedir. Atopik dermatit, genellikle cilt bariyerinin zayıf olduğu kişilerde görülür ve genetik yatkınlık da etkili bir rol oynar. Tedavi, semptomların hafifletilmesi, iltihaplanmanın kontrol altına alınması ve cilt bariyerinin güçlendirilmesini amaçlar.
Atopik dermatitin nedenleri arasında genetik faktörler, bağışıklık sistemi anormallikleri, çevresel tetikleyiciler (örneğin, alerjenler, soğuk hava, stres) ve cilt bariyerinin zayıflığı bulunur.
Atopik Dermatit Belirtileri Nelerdir?
Atopik dermatitin belirtileri yaş, cinsiyet ve hastanın genetik yatkınlığına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Yaygın görülen semptomlar şunlar olabilir:
Kızarıklık: En belirgin belirtilerden biri cildin kızarması veya pembemsi bir ton almasıdır.
Kaşıntı: Atopik dermatitin en yaygın ve rahatsız edici semptomu olan şiddetli kaşıntıdır. Kaşıntı, uyku problemlerine ve cilt tahrişine yol açabilir.
Kuruluk: Cilt genellikle kuru, pullu veya çatlak görünebilir. Özellikle el, yüz ve diz çevresi gibi bölgelerde kuruluk sık görülür.
Kabarcıklar ve Su Toplaması: Ciltte kabarcıklar ve sıvı dolu kesecikler oluşabilir. Bu kesecikler patladığında ıslak yüzeyler ve kabuklar ortaya çıkabilir.
Şişlik: Ciltte şişlik ve ödem meydana gelebilir.
Kahverengi Lekeler ve Yoğunlaşma: Uzun vadeli atopik dermatit vakalarında ciltte renk değişiklikleri ve kalınlaşma gözlenebilir.
Alevlenmeler: Semptomlar dönemsel olarak kötüleşebilir ve bu dönemlere "alevlenmeler" denir. Alevlenmeler, çevresel faktörler, alerjenler veya strese bağlı olarak tetiklenebilir.
Enfeksiyonlar: Yoğun kaşıntı nedeniyle cilt yaralanmaları ve çatlaklar oluşabilir, bu da bakteriyel veya mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.
Atopik Dermatit Nedenleri Nelerdir?
Atopik dermatit nedenleri kesin olarak bilinmese de bu durumun ortaya çıkmasında genetik, çevresel ve bağışıklık sistemi faktörleri rol oynayabilir. Atopik dermatitin olası nedenleri şunlar olabilir:
Genetik Yatkınlık: Aile geçmişi, atopik dermatit riskini artırabilir. Ebeveynlerinde veya yakın akrabalarında atopik dermatit, astım veya alerjik rinit gibi alerjik hastalıkları olan kişilerde risk daha yüksektir.
Bağışıklık Sistemi Anormallikleri: Bağışıklık sistemi, atopik dermatit gelişiminde önemli bir rol oynar. Bağışıklık sistemi, ciltteki tahrişlere veya alerjenlere karşı aşırı tepki verebilir.
Çevresel Faktörler: Çevresel etkenler, semptomlarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Bu faktörler arasında alerjenler, hava kirliliği, iklim koşulları, deterjanlar ve cilt bakım ürünleri yer alabilir.
Cilt Bariyeri Sorunları: Cilt bariyerinin zayıflığı veya hasarı, riski artırabilir. Bu, ciltte su kaybına ve tahrişe yol açabilir.
Stres ve Psikolojik Faktörler: Stres ve duygusal faktörler, semptomları kötüleştirebilir veya alevlenebilir.
Beslenme: Bazı yiyeceklerin veya içeceklerin semptomları tetikleyebileceği düşünülmektedir. Ancak bu konuda araştırmalar devam etmektedir.
Atopik Dermatit Tanısı Nasıl Konulur?
Atopik dermatit tanısı, hastanın semptomlarının değerlendirilmesi ve cilt muayenesi ile konulur. Laboratuvar testleri bazen gerekebilir, ancak tanı genellikle semptomların ve fiziksel muayenenin sonuçlarına dayanır. Tedavi, tanıya dayalı olarak kişiye özel olarak planlanır.
Atopik Dermatit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Atopik dermatit tedavisi öncesinde, cilt lezyonlarını tetikleyen veya şiddetini artıran faktörlerin belirlenmesi önemlidir. Tedavi sırasında bu tetikleyicilerden uzak durmak büyük bir öneme sahiptir. Nem seviyelerindeki düşüş ve sıcak hava gibi etmenler, cilt lezyonlarını artırabilir, bu sebeple bu etmenlere dikkat etmek gereklidir. Ayrıca, stafilokok ya da uçuk enfeksiyonu varsa, uzman tarafından uygun görülen ilaçlarla tedavi edilmelidir. Kaşıntının kontrol altına alınması ve rahatlatılması amacıyla antihistaminik adı verilen ilaçlar kullanılabilir. Stres ve kaygı yönetimi de tedavide önemli bir rol oynar.
Atopik dermatitli hastalar için cilt nemlendirmenin büyük bir önemi vardır. Cildin yeterince nemlenmesi için banyo veya el yıkamadan sonra en az iki kez nemlendirici merhem kullanılmalıdır. Düşük su içeriğine sahip kalın krem ve merhemler, cilt kuruluğuna karşı daha iyi bir koruma sağlar ve genellikle tercih edilir. Atopik dermatitte cilt bakımı, az sabun içeren veya sabun içermeyen temizleyicilerle yapılmalı ve ılık su kullanılmalıdır. Genellikle banyo veya duş sonrası yumuşatıcı kremlerin kullanımı tavsiye edilir.
Tedavide kullanılan ilaçlar, cilt lezyonlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İçeriğinde kortikosteroid kremler veya bağışıklık sistemini düzenleyen kremler kullanılabilir.
Kaşıntı, şişlik, kuruluk veya kızarıklık gibi şikayetler yaşanması durumunda bir uzmana başvurulmalıdır. Bu gibi durumlara tanı konulması zor olabileceği için dermatoloji uzmanlarından görüş almak önemlidir.