Andropoz, bazı erkeklerin yaşlarının ilerlemesine bağlı olarak ve genellikle 50’li yaşlarda başlayan depresyon, cinsel dürtülerin azalması ya da kaybolması, erektil disfonksiyon gibi birtakım fiziksel ve duygusal belirtilerin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Adı kadınların yaşadığı “menopoz” dönemini çağrıştırsa da aralarında birtakım ciddi farklar bulunmaktadır. Kadınların hepsi belirli bir yaştan sonra menopoz dönemi girerken, andropoz erkeklerin tümünü kapsayan bir durum değildir.
Menopoz ile birlikte kadınlarda üreme organlarının üreme işlevleri son bulmaktadır. Bu dönemde ise böyle bir durum genellikle görülmez. Diğer taraftan menopoz, kadınların hormonlarında yaşanan farklılıklar sebebiyle meydana gelirken, erkeklerin yaşadığı bu durumun, hormonal faktörlere bağlı olarak meydana gelme zorunluluğu yoktur. Depresyon gibi psikolojiyi etkileyen sorunlar, diyabet ve hipertansiyon gibi sistemik hastalıklar sebebiyle de belirtiler meydana gelebilirken, bazı erkeklerde bu semptomların altında hormonal nedenler de olabilir. Hormonal faktörlere bağlı olarak 50 yaş ve üstü kişilerde erkeklik hormonu üretiminin düşmesi pek çok vakada hipogonadizm ile ilişkilendirilir.
Andropoz Neden Olur?
Yaşlanma ile birlikte meydana gelebilen; damar sertliği, diyabet gibi bazı sistemik hastalıklar, depresyon, bunalım gibi psikolojik rahatsızlıklar, tütün, sigara ve alkol tüketimi, hareketsiz yaşam biçimi gibi birçok nedeni olabilmektedir. Bu gibi durumların yanında, hormonlarda yaşanan değişiklikler de bu durumuna sebep olabilmektedir.
Erkeklik hormonu seviyesi ile bağlantılı yaşanan birtakım belirtiler, yalnızca bu duruma özgü değildir. Bu semptomlar kişinin yaşına, kullandığı ilaçlara, tıbbi hastalıklara ya da kilo problemlerine bağlı olarak da görülebilir.
Ergenlik döneminden önce erkeklik hormonu seviyesi düşüktür. Bu seviye, kişinin yaşı ilerledikçe ve cinsel yönden olgunlaşma gösterdikçe artmaktadır. Erkeklik hormonu, erkeklerin ergenlik döneminde ortaya çıkan kas kütlesinde artış, vücuttaki tüylerde büyüme, seste kalınlaşma ve cinsel fonksiyonların meydana gelmesi gibi durumları tetikleyici hormondur.
Yaşın ilerlemesine bağlı olarak erkeklik hormonu seviyelerinde düşük görülmeye başlanabilir. Bazı tıbbi inceleme ve araştırmalara göre, erkeklerde 30 yaş sonrası için erkeklik hormonu seviyelerinde yıllık olarak yaklaşık yüzde 1 azalma olduğu belirtilmiştir. Bu azalmanın yalnız başına birtakım bulgulara ya da belirtilere sebep olması çoğunlukla beklenmemektedir.
Çok fazla stres altında kalma, depresyona girme, düzensiz uyku, uyuyamama, beslenme problemler, düzenli spor ya da egzersiz yapmama, çok fazla alkol ve sigara tüketimi gibi farklı durumlar erkeklik hormonu seviyelerinde erken yaşlarda azalmasına sebep olabilmektedir.
Pek çok vakada yanan belirtilerin hormonlarla ilgisi olmamaktadır. Yaşamsal faktörler ya da psikolojik etkenler çoğunlukla bu belirtilerin büyük bir bölümünden sorumludur. Fakat, bulgu ve belirtiler, testislerin eksik hormon üretmesi ya da hiç üretmemesi gibi ‘hipogonadizm’ adı verilen bir sonuç olarak da görülebilir.
Andropoz Belirtileri Nelerdir?
Erkeklik hormonu seviyesinin azalması herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Bu durum baki kişilerde fiziki, cinsel ve psikolojik problemlere sebep olabilmektedir. Bu problemler kişinin yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çoğunlukla meydana gelen andropoz belirtileri şu şekildedir:
- Depresyon (üzüntü durumu, üzgün olma)
- Enerjinin düşük olması
- Ereksiyon problemleri
- Jinekomasti sorunları (meme gelişimi)
- Kas gücünde azalma, fiziki zayıflık
- Kemiklerde incelme, yoğunluğunda azalma
- Özgüvensizlik
- Kısırlık
- Odaklanma ve konsantre olmada zorlanma
- Libidonun azalması
- Motivasyon kaybı
- Uyku problemleri, uyuyamama
- Vücudun yağ oranında artma
Andropoz İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Hormonlarda meydana gelen ani değişiklikler göğüslerde büyüme ve hassaslaşmanın yanında testis boyutunun küçülmesi, vücuttaki tüy ve kılların dökülmesi ya da sıcak basması gibi durumlara neden olabilir.
Yapılan bazı çalışmalar, düşük erkeklik hormonu seviyelerini, kemiklerin zayıfladığı ve kırılganlaştığı bir durum olan osteoporoz ile ilişkilendirmektedir. Bunlar çok sık görülmeyen durumlar olarak bildirilmektedir.
Andropoz Nasıl Önlenir?
İlerleyen yaş ve yaşlanma ile meydana gelen doğal bir durumdur. Kişi sağlıklı yaşam tarzını benimseyerek, düzenli ve dengeli beslenerek, alkolden ve sigaradan uzak durarak, uyku düzenini oturtarak, düzenli egzersiz ve spor yaparak bu durumu ortaya çıkmasını engelleyebilir ya da geciktirebilmektedir.
Andropoz Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı konulması için uzman bir doktor tarafından fiziki muayene yapılır ve kişinin sağlık geçmişi hakkında bilgi sahibi olabilmek için sorular sorulabilir. Bu vakalarda en büyük sorunlarda biri, kişinin yaşadığı belirti ve semptomları doktora aktarmamasıdır. Birtakım vakalarda kişiler doktor ile cinsel konular hakkında konuşamayacak kadar çekingen olabilmektedir. Bu nedenle hasta yaşadığı farklı hastalıkları ve bu konuda gözlemlediği tüm belirtileri muayene sırasında doktora aktarmalıdır.
Doktor, bireyin erkeklik hormonu seviyesini belirlemek adına kişinin kanından bir örnek alarak laboratuvara gönderebilir. Sonradan başlayan hipogonadizm tanısı için çoğunlukla belirtilere ve kişinin erkeklik hormonu seviyesini belirlemek için yapılan kan testlerinin neticesine göre yapılabilir.
Andropoz Nasıl Geçer?
İlerleyen yaşa ve yaşlılığa bağlı olarak görülmesi durumunda kendi kendine geçmez ve ilerleyen dönemlerde belirti ve bulgular ağırlaşabilir. Erkeklik hormonu seviyesinde azalma durumu farklı tıbbi sebeplerden yaşanması halinde bu durumun altında yatan problemler iyileştirilerek sorunun ortadan kalkmasına neden olabilmektedir.
Andropoz Nasıl Tedavi Edilir?
Pek çok kişi, yaşadığı belirtileri ve semptomları kendisine zarar verecek duruma ya da yaşantısında engel olacak durumlara gelmeden tedavi olmak ve hastaneye gitmek istemeyebilir. Bu durumun yaşanması halinde uygulanabilecek olan tedavi türleri arasında; kişinin düzenli ve sağlıklı beslenmesi, egzersiz yapması, stresten uzak durması ve uyku düzenini oluşturması gibi sağlıklı yaşam tavsiyeleri önerilir.
Bu yaşam tarzını alışkanlık haline getirebilen kişilerin yaşam kalitesi artar. Kişinin yaşadığı belirtiler ve semptomlar, bu yaşam tarzına devam edilmesinin ardından ciddi oranda iyileşme ve değişme görülebilir.
Depresyon ya da anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklar, doktor kontrolü altında yapılacak psikoterapi, ilaç tedavisi veya yaşam tarzında değişiklikler etkili olabilmektedir.
Andropoz İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Evde Bakım
Yaşlanma veya yaşın ilerlemesine bağlı olarak çoğu kişinin erkeklik hormonu seviyelerinde azalma olması normal bir durumdur. Bazı erkekler için belirti durumlarının yaşanması halinde tedavi gerek görülmez ve kişiler tarafından yönetilebilir. Tedavi sürecini erteleyen kişilerin ilerleyen dönemlerde yaşam kalitesinde düşüş olması halinde doktora başvurmaları gerekmektedir.
Doktor bu durumda görülen belirti ve semptomları yönetilmesi konusunda ya da tedavi edebilmenize yardımcı olacak önerilerde bulunabilir. Bu durumlarda en önemli tedavi ve evde yapılabilecek olan yöntem, kişinin sağlıklı yaşaması ve dengeli beslenmesidir.