Adet(regl) sancısı diğer ismi ile adet krampları, kadınların regl döneminde günlük hayata en çok etki eden durumdur. Kadınların hemen hemen hepsi regl sırasında bu ağrılar ile karşılaşmaktadır. Ağrılar bazı zamanlar hafif, bazı zamanlar da şiddetli biçimde hissedilebilmektedir. Adet sancısı tıp dilinde dismenore olarak adlandırılır.
Regl sancısı döneminde meydana gelen tekrar eden, krampla devam eden, alt karın ağrısının var olması olarak belirtilebilir. Primer dismenore kanıtlanabilen bir rahatsızlığın olmadığı anlamına gelmektedir. Sekonder dismenore, endometriozis ya da adenomyozis, kitleler gibi klinik olarak açıklanabilir ya da altta oluşan şüpheli patolojiye cevap olarak aynı belirtilerin meydana gelmesidir.
Adet Sancısı Neden Olur?
Adet görme şeklinde bilinen kanama, kadınlarda bebek gelişimi için hazırlanmış rahim duvarında döllenme yaşanmaması durumunda beden tarafından dışarı çıkarılması nedeniyle görülmektedir. Rahim (uterus) bir kas dokusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kas dokusu iç tarafı saran yumuşak duvarı çıkarmaya yardım etmek için kasılır. Prostaglandin olarak adlandırılan hormon, rahmin kasılmalarını etkiler. Prostoglandin, regl görülmeden kısa bir süre evvel kanda yüksek noktalara gelir ve adet başlangıcının ilk iki gününün ardından azalır. Prostaglandin düzeyi ne kadar fazla olursa, adet ağrıları da o kadar şiddetli olur. Adet kramplarının, ilk başta hissediliyor olmasının başlıca nedeni bu şekilde açıklanabilir. Bunun dışında aşağıda belirtilen tıbbi olaylar sebebiyle hissedilmiş olan adet sancıları ise sekonder dismenore şeklinde isimlendirilmektedir;
Servikal darlık: Birçok kadında, rahmin ağız kısmının açık olması, adet akışına engel olacak derecede küçük olabilir. Bu ufak açık kısım rahim içinde basıncın yükselmesine sebep olarak daha fazla ağrı oluşturabilir.
Endometriozis: Çikolata kistlerinin meydana gelmesine sebep olabilmektedir, sancılı adet olma ile birlikte, cinsellik esnasında da ağrı görülebilir.
Uterin fibroidleri: Rahim duvarında kas ve fibroz yapıdan meydana gelen uterin fibroidleri, kanserli değildir. Ancak sert ve boyut olarak büyük olan tümörlerdir. Rahimde büyümekte olan kanserli olmayan tümörleri taşıyan kişiler, adet sırasında daha fazla ağrı hissederler.
Adenomyozis: Rahim içini örten dokunun rahim duvarlarını oluşturmuş olan kas kütlesine yer edip, ilerleyerek büyümektedir.
Pelvik inflamatuar hastalık: Kadın üreme organlarının bir tür virüsüdür, genel olarak cinsellik yolu ile geçen mikroplar sebep olmaktadır.
Adet sancıları kişinin günlük hayatını olumsuz etkilemektedir. Adet sancısını geçirmek için evde uygulanabilecek bazı yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Karın bölgesine ve ayaklara sıcak su torbası koyarak ağrınızı hafifletebilirsiniz.
- Karın bölgesine yumuşak hareketlerle masaj yapmak ağrınızı azaltır.
- Ilık su ile duş almak, regli döneminizde oluşan ağrıların daha az olmasını sağlar.
- Bu dönemde bitki çayı tüketmek, bedeninizi rahatları. Ancak fazla tüketimi zararlıdır.
- Regli döneminde sağlıklı beslenmek ağrılarınızın hafiflemesine yardımcı olur.
- Egzersiz yapmak adet sancılarınızı azaltır, ancak fazla egzersiz yapmak ağrıların artmasına neden olur.
Adet Sancısı Belirtileri Nelerdir?
Adet sancıları ve bu sancılarla beraber gözlemlenmekte olan farklı semptomlar şu şekildedir;
- Alt karın kısmında yoğun ağrı
- Adetten birkaç gün evvel oluşan bu ağrı, adetten 1 gün sonra en şiddetli noktalara gelir ve 2 ila 3 gün sonra giderek azalmaya başlar.
- Bacaklarda ve eklemlerde ağrılar hissedilebilir.
- Bel kısmına doğru uyuşukluk hissi veren ağrı
- Mide bulantısı
- Yoğun tuvalete çıkma isteği
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
Şiddetli Adet Sancılarında Hangi Testler İstenebilir?
Çok ağır ve adet ilerledikçe yükselen ağrılarda mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir. Bu ağrının nedenleri çok farklı tıbbi sebeplerden olabilmektedir. Bu testleri şu şekilde sıralayabiliriz;
Ultrason: Rahim, rahim ağzı, yumurtalıklar, Fallop tüpleri ile alakalı oluşabilecek rahatsızlıkların araştırılması için istenmektedir.
Diğer görüntüleme testleri: BT incelemesi ya da MR incelemesi ultrasondan fazla detay vermektedir ve uzmanın altta oluşan şartları saptamasına yardım edebilir. BT, bedenimizdeki kemik, organ ve farklı yumuşak yapıların enine doğru kesit görüntülerini göstermek için pek çok yönden alınmış olan X-ışını görüntülerini birleştirmektedir. MR ise, iç dokuların detaylı bir biçimde görüntülerini oluşturmak için radyo dalgalarını kullanmaktadır. Uygulanan testlerin ikisi de ağrılı değildir.
Laparoskopi: Genel olarak günlük düzeyde yapılan işleri etkileyecek ağrıları saptamak için kullanılır. Ayrıca over kitleleri ve dış hamilelik gibi altta oluşan bir durumun ortaya çıkmasına fayda sağlar.