Uyuz Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

 Uyuz rahatsızlığı, kişide kaşınma ve döküntüye sebep olmaktadır. Bilhassa sonbahar ve kış mevsiminde yükselir ve oldukça bulaşıcı olabilmektedir. Dünya üzerinde çok sık görülen sarcoptes scabiei von hominis akarı tenin üst kısmına yerleşmesi ile meydana gelen uyuz, akarın tende tüneller açıp ilerlemeye bağlı gelişen kaşıntıya yol açar. Gece vakitleri bir biçimde kaşınmaya neden olan rahatsızlık, tedavi edilmediği zaman döküntü ile yaranın oluşmasına neden olur. Uyuz, bireysel temizlikten bağımsız bir şekilde her insanda görülebilmektedir. Ortak alanlarda çok basit yayılmakta olan uyuz rahatsızlığı, kedi ve köpek gibi evcil hayvanların dışında kişiden kişiye bulaşmaktadır. Kişiden kişiye bulaşan geçen uyuz hastalığı tedavi edilmelidir. 

Tıptaki adı skabies olarak adlandırılan uyuz rahatsızlığı, uyuz böceği şeklinde bilinmekte olan sarcoptes scabiei von hominis isimli akarın yol açtığı bulaşıcı bir cilt rahatsızlığıdır. 0,3 ile 0,5 mm. boyutundadır, gözle görülemez, akarın sebep olduğu uyuz rahatsızlığı akarın tene girmesi ile meydana gelir. Derinin üst katmanında tüneller açıp ilerlerler, yaklaşık 4 ile 8 hafta kadar yaşamlarını sürdürürler. Fakat bu sürede açmış olduğu tünellere yumurtalarını ve dışkılarını bırakırlar. Deride tepkimeye yol açan bu durum, ağır kaşınmaya neden olur. Tedavi edilmediği zaman ise deride döküntüye, yaralara ve türlü enfeksiyonun oluşumuna neden olur. Bıraktığı yumurtalar ile çoğalmakta olan akarlar, kişinin bedeni haricinde 1-2 gün kadar yaşamlarını devam ettirirler. Bundan dolayı, toplu yaşamakta olan kısımlarda bireyden bireye bulaşma ihtimali oldukça fazladır.

Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır? 

Uyuz, oldukça basit geçen bir rahatsızlıktır. Rahatsızlığın meydana gelme olasılığı sonbahar ve kış mevsimlerinde artar. Okullar, hastaneler, bakım evleri ve ortak alanlarda çok fazla görülen uyuz rahatsızlığı halk tabiri ile uyuz böceği şeklinde bilinmekte olan sarcoptes scabiei von hominis akarı olarak da karşımıza çıkar. Bu hastalık, aile üyeleri içinde genellikle geçmektedir. Rahatsızlığın geçme biçimi, tensel temas ile olabileceği için ortak kullanılmakta olan yatak, çarşaf, havlular ve giysiler de bu rahatsızlığı taşımaktadır. Bu durumun sebebi ise akarın kişinin bedeni haricinde 48 saat kadar hayatta kalmasıdır. Her yaşta ve cinsiyetten bireyde görülen uyuz rahatsızlığının bireysel temizliğe dikkat etmeyen kişilerde meydana geldiğine inanılsa da bunun doğruluk payı bulunmamaktadır. Uyuz rahatsızlığı bireysel temizlik ile direkt olarak bağlantısı yoktur.  Uyuz böceği sağlığı yerinde olan bireye bulaştığı zaman, derinin altına girip burada tüneller açıp ve hızlıca üreyebilirler. İlk semptomların meydana gelmesi, 2 ile 6 hafta kadardır fakat bu zaman içerisinde de bu rahatsızlık kişiden kişiye bulaşabilmektedir.

Uyuz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Uyuz hastalığı, parazitik bir hastalıktır. Genel olarak bilekte, dirsekte, koltuk altı bölgesinde, göğüs kısmında, bel, kalça, genital bölgede, el ve ayak parmakları arasında kaşınmaya neden olur. Çocuklarda kulağın arka kısmında, yüz bölgesi, avuç içi ve ayak tabanında da kaşınma yaşanabilir. Akarların açmış olduğu tüneller cildin yüzeyinde çıplak gözle görülebilmektedir. Bireyin hayat standartlarını düşürecek şekilde yoğun kaşınmaya neden olan bu hastalık kaşınmanın sebep olduğu tahribata bağlı türlü cilt enfeksiyonunun oluşumuna da sebep olmaktadır. Bundan dolayı aşağıda belirtilen semptomların varlığı sırasında kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekir;

• Gece vakitleri yoğun kaşınma
• Cildin üst katmanında oluşan renk değişimleri
• Sıcak banyo ile yükselen kaşınma
• Akarın sebep olduğu tünellerin üst bölgesinde kir birikmesi
• Cildin üst katmanında sıvı olan lezyonlar
• Kızarıklık ve döküntü

Uyuz Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Dünya üzerinde her yaş grubundan kişinin yaşadığı uyuz hastalığı teşhisi için uzman, hasta olan kişinin anamnezini alır ve daha sonra fiziki kontrol gerçekleştirir. Genellikle, uyuz akarının neden olduğu belirtiler teşhis bakımından yeterli gelse de bazı durumda uzman, doku örneği alıp laboratuvar testi uygulanmasını da önerebilir. Bireye uyuz teşhisi konulduğu zaman uzman, bu hastalığın semptomları görülmese bile aile üyelerini kontrole çağırabilir. Bu durumun sebebi aynı ortamda yaşamakta olan bireylere bu hastalığın bulaşma tehlikesinin fazla olması ve uyuz rahatsızlığı geçtikten sonra ilk semptomları göstermesi 2 ile 6 haftayı bulmaktadır.

Uyuz Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Uyuz rahatsızlığı teşhisinden sonra uzman, genel olarak krem ve losyonlardan oluşmuş bir tedavi süreci uygular. Bu krem ve losyonlar, kaşıntının yoğunlaştığı gece vakitlerinde boyun bölgesinden aşağı kısma doğru bütün cilde sürülür. Sabah uyandığı zaman kişi duş almalıdır. Bazı vakalarda uzman, oral ilaçlar ile birlikte kaşıntı ve öteki belirtileri azaltmak için ilave ilaçlar da önerebilir. İlaçlar uzmanın tavsiye ettiği şekilde ve zamanda uygulanması tedavi sürecinin faydalı olması için oldukça önemlidir.