Tourette Sendromu Nedir?
Tourette hastalığının görülme ihtimali kadınlara oranla erkeklerde çok daha fazladır. Semptomlar genellikle yaş ilerledikçe düzelme gösterirken bazı kişilerde tamamen iyileşme görülebilir.
Tourette Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tourette sendromunun ana semptomları tiklerdir. Sendromda ortaya çıkan tiklerin seyri gün, hafta veya aylar içinde azalan ya da artan bir seyir izleyebilir. Tikler basit veya karmaşık (kompleks) olabilir. Basit tikler, göz kırpmak veya yüz buruşturmak gibi vücudun bir veya birkaç bölümünü etkiler. Kompleks tikler, vücudun birçok bölümünü veya sözcükleri söylemeyi içerir.
Diğer motor tik belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Göz kırpma
- Kol veya kafa sallama
- Kaşları kaldırma
- Omuz silkme
- Baş sallama veya boynu döndürme
- Zıplama
- Çene hareketleri
- Yüz buruşturma
- Dişleri sürtme
Vokal tik belirtileri ise şu şekildedir:
- Havlama veya çığlık
- Boğazını temizlemek
- Öksürme
- Koklama
- Küfür
- Bağırma
- Ekolali (diğer kişilerin, ses, hece, kelime ya da hareketlerini tekrar etme)
- Kekeleme
Tiklerin yanı sıra bu rahatsızlığa sık eşlik eden bazı durumlar ve rahatsızlıklar olabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
- Öğrenme Güçlüğü (Disleksi)
- Kaygı Bozukluğu
- Depresyon
- Dürtü Kontrol Bozukluğu
Tourette Sendromu Neden Olur?
Tourette sendromu nedenleri tam olarak bilinmese de araştırmalar, bu durumun genetik yatkınlıkla bir ilişkisi olduğu olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu durumun pek çok farklı nedeni olabilir. Tourette, vücut hareketlerini kontrol etmeye yardımcı olan bazal gangliyon adı verilen bir alan da dahil olmak üzere beynin farklı bölümleriyle ilişkilendirilmiştir. Buradaki farklılıklar sinir hücrelerini ve aralarında mesaj taşıyan kimyasalları etkileyebilir.
Araştırmalar, sinir sisteminde ortaya çıkan bu bozukluğun Tourette hastalığında rol oynayabileceğini düşünmektedir. Hastalığı olan kişinin, çocuğunda yüzde 50 oranında bu hastalık görülebilir. Ayrıca hastaların birinci dereceden yakınlarında yüzde 5 ila 15 arasında bu hastalığa rastlanır. Yapılan DNA araştırmalarına göre rahatsızlığın ortaya çıkmasında birden fazla gen etkilidir.
Genetik faktörlerin yanında strese yol açan etmenlerin de tikleri tetiklediği gözlemlenmiştir. Sınav kaygısı, stres, yorgunluk, heyecan, panik, tiklerin yoğunluğunu ve sıklığını artırır. Ayrıca aile tarafından yapılan baskılar da bu tiklerin artmasına ve çocuğun günlük yaşamını olumsuz yönde etkilemesine neden olabilir.
Tourette Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Tourette sendromunu teşhis edebilecek özel bir test bulunmamaktadır. Uzman, hastanın şikayetlerine ve semptomlara bağlı olarak tanı koyabilir. Hastalığı teşhis etmek için kullanılan kriterlerden bazıları şunlardır:
- Hastada aynı anda olmasa da hem motor tikler hem de vokal tiklerin olması
- Tiklerin bir yıldan uzun bir süredir olması ve hemen hemen her gün veya aralıklı olarak, günde birkaç kez ortaya çıkması
- Tiklerin 18 yaşından önce başlaması
Tourette Sendromu Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Tourette sendromu tedavisi için özel bir yöntem veya uygulamak yoktur. Ancak bu hastalara uygulanan tedavi, günlük aktivitelere ve işlevselliğe müdahale eden tikleri kontrol etmeyi amaçlar. Tikler şiddetli olmadığında tedavi gerekli olmayabilir. Ancak tikler, bireye ve bireyin günlük yaşantısına zarar verecek boyutlardaysa ilaç tedavisi ve birtakım psikoterapi teknikleri uygulanabilir.
