Bazı olumsuz durumlarda kalça eklemi yara alabilir ve buna karakterize gelişen hasarlar meydana gelebilir. Böyle bir durumda, ağrı, yürüyüşte güçlük ya da gündelik işlerin sekteye uğramasına sebep olabilir. İlaçlar, fizik tedavi ya da ağrı kesici hapların kullanımı doktor tarafından uygulanan tedavi yöntemlerinden biridir. Buna rağmen ağrı azalmazsa, doktorunuz total kalça protezi ameliyatı tavsiye edebilir.
Kalça eklemi uyluk kemiği leğen kemiğindeki çukurluktan oluşur. Uyluk kemiğinin tepe kısmı, top olarak adlandırılan bölümü tanımlarken, kemik ve kıkırdak kısmından meydana gelen diğer tarafı da belirtir.
Total kalça protezi, artrit, kırılma veya değişik sebepler ile ileri seviyede zarar görmüş olan kalça ekleminin doğal olmayan bir eklemle değiştirilmesine yönelik uygulanan cerrahi bir operasyondur. Kullanılmakta olan protezler titanyumdan veya kobalt krom metalden üretilmektedir. Bu parçalar, eklemin birleşmiş olduğu kısma yerleştirilirler.
Kalça Protezi Ameliyatı Kimlere Uygulanır?
Kalça protezi ameliyatı uygulanan birçok kişinin yaş aralıkları 50 ile 80 yaş aralığıdır. Bu ameliyat genel olarak kalça artritinin tedavi edilmesi için uygulanır. Artrit, kıkırdağa zarar veren bir hastalıktır. Kıkırdak bulunmadan kemikler birbirlerine sürterek yoğun ağrılara neden olur. Artrit çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Eklem romatizması: Eklem iltihabına neden olan bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık bazı kişilerde; ciltte, gözde, akciğerlerde, kalp ve kan damarları gibi bedende birçok bölüme zarar verebilir.
Travmatik artrit: Bir yaralanma sonucunda eklemlerde oluşan hasarlardır. Travma yaşanması ile birlikte eklemlerde şiddetli ağrı, şişlik ve fonksiyon kaybı ile kendini gösterir. Eklemin almış olduğu yaralanma sonrasında travmatik artrit meydana gelir.
Kireçlenme: İleri yaşlarda olan yetişkin bireylerde yaygın olarak gözlemlenen bir eklem hastalığıdır.
Genel olarak uzmanlar artrit sorununu kontrol altında tutmak için, yürüteç ya da baston, az tempolu bir egzersiz planlaması uygulanabilir. Bu önlemler bazen yetersiz kalabilir. Kalça eklemi protezi en iyi çözüm yöntemi olarak önerilir. Ağrı sebebiyle uyuyamama, rahat oturamama ya da gündelik işler yürütülemiyorsa, kalça eklemi protezini düşünmeye başlayabilirsiniz.
Kalça protezleri farklı sağlık problemleri için de uygulanabilir. Örneğin, kalça ekleminde herhangi bir tümöre rastlanması durumunda kullanılmaktadırlar. Aciliyet gerektiren durumlarda, kalça ekleminde ya da uyluk kemiğinde herhangi bir kırık yaşandığında, kırılan bölgeyi tamir etmek için de kalça protezi uygulanabilir. Yapılmış olan yeni kalça temelinde dört bileşeni içermektedir;
- Metal maddeden yapılan bir soket
- Topun yuva içinde rahat bir biçimde hareket sağlamasına olanak sunan astar yapısı
- Uyluk tepesinin yerini alacak metal veya seramik bir top
- Topun yerleştirileceği metal maddeden bir çubuk (uyluk kemiğini düzleştirmeye yardımcı olur).
Çeşitli eklem protez alternatifleri bulunmaktadır. Bir çok cerrah çimento kullanmadan eklem protezini seçse de, daha çabuk ve başarı oranı yüksek bir yapışmanın olması için, kalçaya kemik çimentosu ile çimentolu bir protez de uygulanabilir. Bu iki yöntem de benzer başarı oranlara sahiptir. Fakat iyileşme olma yönünden birbirleri ile farklılık gösterir. Bu cerrahi operasyon için en önemlisi doğru bir cerrah seçmektir. Doğru cerrahı bulmak için ilgili cerrahın daha önceden uyguladığı operasyonlar ile ilgili araştırmalar yapmanız gerekebilir.
Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kişileri başına gelen bir kaza dışında aciliyet gerektiren kalça protezi işlemi yaptırmayacaksanız ameliyat büyük olasılıkla haftalar öncesinden planlanır. Cerrahınız bedeninizin elverişli konuma ulaşması için bir süre koyar ve bekler.
Bunun ile birlikte, biraz kilo verilmesi ve kan sulandırıcı ilaçlar da dahil olmak üzere bazı ilaçların kullanılması bırakılabilir. Bu süreçte hareket kabiliyeti sınırlı hale gelir, uzun mesafeleri ve merdiven kullanımını minimuma düşürmeli ve yaşam alanı tekrar düzenlenmelidir.
Ameliyat günü, gece yarısına geldikten sonra herhangi bir şey tüketilmemesi önerilebilir. Bu şekilde yapılan uyarılar dikkate alınmalıdır. Ameliyat günü geldiği zaman kontroller sağlandıktan sonra, ilgili sağlık görevlisi cerrahi işlem yapılacak kişiyi ameliyat için hazırlanması gereken bir odaya götürür. Operasyonun başlama zamanı gelince, ilgili kişi ameliyathaneye alınır. Bu aşamada kişiye ya genel anestezi yapılır ya da ameliyat süresince uyumayı sağlayan farklı bir ilaç verilerek ağrı hissedilmesi engellenir.
Ameliyatı yapacak cerrah, genel anestezi sırasında risk yaratabilecek kalp ve akciğerde problemler varsa bunu bilmek zorundadır. Bu duruma göre anestezi biçimi, lokal ya da bölgesel olabilmektedir ve bu bireylere, ameliyat sırasında panik yapmamaları için sakinleştirici de verilebilir. Cerrahi operasyon 1-3 saat aralığında sona erer.
Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyatın ardından, anestezinin etkisi sona ererken birkaç saatte bir iyileşme alanına geçer. Bu süreçte tansiyonun, nabız, ağrı seviyesi, ilaç ihtiyacı ve anestezinin ardından uyanma durumu kontrol edilir. Bazı bireyler ameliyat olduğu gün evine gidebilir, fakat çoğu kişi 1-2 gece hastanede kalabilir.
Kan pıhtısını engelleme: Ameliyattan sonra bacaklarda kan pıhtılaşması riski artar. Bu durumu engellemek için çözüm yöntemleri mevcuttur. Ameliyatın ardından koltuk değnekleri yardımı ya da bir yürüteç ile hareket etme sağlanır.
Bu durum ameliyat olunan gün ya da ertesi gün uygulanır. Hem operasyon sırasında hem de bittikten sonra, alt bacaklarda elastik dokuda sıkıştırma çorapları veya şişirilebilen hava kılıfları giyebilir. Şişirilmiş olan kolların uygulamış olduğu basınçla, kanın bacak damarlarında birikimi engellenir, pıhtıların meydana gelme riski düşer.
Fizik tedavi: Fizyoterapist, iyileşme durumunu hızlandırmak adına hastanede ve evde uygulanabilecek hareketler planlayıp size katkı sağlar. Eklemleri ve kasları tekrar kuvvetlendirmek için egzersiz uygulamak, günün önemli bir parçasını oluşturmalıdır. Yürümeye katkı sağlayan; yürüteç, baston ya da koltuk değneği gibi aletlerin nasıl kullanılacağı fizyoterapist tarafından öğretilir.
Evde iyileşme dönemi: Hastaneden çıkmadan evvel, size ve refakat eden kişilere protez kalça bakımı hakkında bilgiler verilir. Özellikle iyileşme sürecinde zamanınızın çoğunu teknolojik eşyalar ile geçirmek isteyebilirsiniz. Fakat eğilip uzanmamalısınız. Tuvaletiniz alçak ise, yüksek bir klozet kapağı alarak yaşadığınız bölgede küçük farklılıklar yapmanız da faydalı olabilir. Bunlar ile birlikte merdiven inip çıkarken dikkat etmelisiniz.
Ameliyatın ardından 6-12 hafta sonra, cerrahınız sizi kontrol etmek ister. Gün geçtikçe kuvvetlenerek, iyileşme zamanının bitmesi için gerekli süre 6 -12 ay arası olarak belirtilir.