Siroz, karaciğerde ileri derecede hasar durumunu ortaya çıkaran ciddi ve tehlikeli sonuçlara neden olan kronik karaciğer hastalığı olarak bilinmektedir. Alkol, hepatit ve ilaçlar gibi farklı etkenlere bağlı olarak karaciğer bir hasar alabilir ve zarar görebilir. Bu durumların tekrarlanması durumunda karaciğerin yapısından farklılıklar görülebilir. Karaciğerin işlevsel yapısının bozulmasının ardından bu bölgede zamanla büyüyen bir doku meydana gelebilmektedir.
Karaciğerin yapısının ve işlevinin bozulmasının ardından hastalık tablosu gelişebilmektedir. İlerleyen zamanlarda karaciğer hücrelerinde azalma oluşabilirken küçülme ve sertleşme durumları yaşanabilir. Karaciğer sertleşmesi probleminin ardından kan dolaşımı ve akışında yavaşlama görülürken dokulara ulaşamayan kan nedeni ile yeni damar yolları oluşmaya başlar. Olayın bütünlüğü ile birlikte karaciğer ciddi derecede olumsuz etkilenirken oluşan tablo da ağırlaşabilir. Bu gibi durumlarda karaciğer fonksiyonlarını yerine getirememeye başlarken ciddi bir sorun olan karaciğer yetmezliği yaşanabilir.
Siroz Belirtileri Nelerdir?
Hastalık erken dönemlerde çoğunlukla belirti göstermemektedir. Ancak hastalık durumu ve seviyesi ilerledikçe karaciğer gelişen hasar ve zarar seviyelerinde artış görülebilir. Bu artış sonucu belirtiler ortaya çıkar ve bu semptomların şiddeti de artabilir. Görülen vakalarda en yaygın semptomlar ve siroz belirtileri şu şekildedir:
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Mide bulantıları ve kusma
- Halsizlik ve yorgunluk
- Bacakların şişmesi ve ödem oluşması
- Karın kısmında asit birikmesi ve mide şişmesi
- Kasların zayıflaması
- Anemi (Kansızlık)
- Sarılık
- Adet problemleri ve düzensiz adet
- Cildin morarması ve oluşan kanamalar
- Sinir bozukluğu ve gerginlik
- Kabızlık ve gaz problemi
Siroz Nedenleri Nelerdir?
Hastalığın en çok bilinen ve sık karşılaşılan nedeni kronik alkol tüketimidir. Çok fazla alkol tüketiminin yanında en önemli nedenlerden biri de Hepatit B ve Hepatit C gibi kronik viral hepatitlerdir. Vakaların yaklaşık yüzde 15’lik bölümünde yapılan incelemelerde ise herhangi bir nedenle karşılaşılmamaktadır. Bunların yanı sıra bu hastalığa neden olan farklı durumlar ve rahatsızlıklar da bulunmaktadır. Siroz hastalığına neden olan durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Karaciğer yağlanması
- Safra yolları üzerinde iltihaplanma ve tıkanma durumları
- Birtakım otoimmün ve hepatit hastalıkları
- Bu durumu tetikleyen ve uzun süre kullanılan ağır ilaçlar
- Demir ve bakır gibi minerallerin çok fazla alımı
- Kronik kalp yetmezliği
Bir anda ortaya çıkabilecek bir durum olmadığı için uzun süreli hasarlarda meydana gelebilen bu hastalığın oluşma ve gelişme riskini artırabilecek bazı etkenlerde bulunmaktadır. Siroz hastalığının oluşma riskini artıran faktörler de şu şekildedir:
- Obezite
- Çok fazla alkol tüketmek
- Kistik fibrozis
- Birtakım genetik sindirim sorunları
- Wilson hastalığı
- Kullanılan bazı antibiyotikler ve ağrı kesiciler
Siroz Tanısı Nasıl Konulur?
Hastalığın oluşumunda ortaya çıkan belirtilerin kişilerde görülmesi ve şikayet oluşmasının ardından vakit kaybetmeden alanında uzman bir doktora gidilmelidir. Hastalığın tanısının konulması aşamasında ise hastalık öyküsünün uzman hekime anlatılması ayrıca belirtilerin ve şikayetlerin neler olduğunun söylenmesi gerekmektedir.
Detaylı olarak anlatılan hastalık öyküsü ve semptomların ardından uzman kişi bu durumu değerlendirir ve kişiyi fiziki muayene eder. Bu vakalarda görülebilen karaciğerde sertleşme, büyüme ve kenar belirginleşmesi, dalakta büyüme ve karında sıvı birikmesi fiziki muayene ile saptanabilmektedir.
Sarılık, ödem ve vücudun farklı yerlerinde morarma durumları muayene sırasında dikkat çeken tanı kriterleri arasında bulunmaktadır. Fiziki muayenenin yanında birtakım görüntüleme yöntemleri, ultrason, kan tahlilleri ve biyopsi yapılarak sonuçlara bağlı olarak siroz hastalığının tanısı belirlenmektedir.
Siroz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hastalığın ilerleyişine bağlı olarak farklılaşma görülmektedir. Hastalık hasar seviyesinden kaynaklı 3 seviyeye ayrılmaktadır. Bu seviyeler A, B ve C olarak bilinmektedir. A ve B seviyesinde görülen vakalarda hastalar, düzenli bir şekilde doktor kontrolü ve tedavi sürecinde hastalığın ilerlemesi en aza indirilerek uzun seneler boyunca rahat bir yaşam sürebilmektedir.
Alanında uzman doktorlar tarafından uygulanan tedavi yöntemlerinde ilk olarak öncelik karaciğerde görülen sertleşmenin önüne geçebilmek ve bu durumun yol açtığı komplikasyonları önlemektir. Karaciğerin yapısına zarar verebilecek yiyecek ve gıdalardan, gerekli olmayan ilaçların kullanımından ve alkol tüketiminden uzak durmak bu hastalığın en önemli tedavi sürecinin işleyişini oluşturmaktadır.
Otoimmün hastalıklardan kaynaklı olduğu görüldüğünde bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanımı önerilmektedir. Viral hepatit durumlarından kaynaklanan bir hastalık gözlemlendiğinde antiviral ilaçlar ile tedavi uygulanmaktadır. İleri seviye karaciğer hasarı görülen ve C seviyesindeki vakalarda doktor önerisi ile birlikte karaciğer nakli gerekebilmektedir.
Bu hastalığa sahip olan kişiler düzenli bir şekilde doktor kontrolü yaptırarak ve doktorun önerdiği tedavi yöntemlerini uygulayarak hastalığın ilerlemesini önleyebilir ve yaşam kalitesini artırabilir.