Nefes alışverişi esnasında alınan havanın akciğere iletilmesini bronş olarak adlandırılan hava yolu sistemi sağlamaktadır. Astım hastalarının havayolları normale göre daha duyarlıdır; türlü alerjenler, sigaranın dumanı, koku, soğuk algınlığı, grip, üst solunum yolu enfeksiyonları gibi tetikleyen etkenler ile daralıp nefes almayı güçleştirmektedir. Astım, kalıtsal etkenler üzerinde etkili olmakla beraber pek çok çevresel faktörle de tetiklenebilir. Sinsi alerji astım tetikleyicileri bu duruma zemin hazırlar.
Astımı olan kişilerin havayolları olağan duruma göre daha duyarlıdır; türlü alerjenler, sigaranın dumanı, keskin kokular, soğuk algınlığı, grip, üst solunum yolu enfeksiyonları gibi tetikleyen etkenlerle daralıp nefes alma durumunu güçleştirir.
Astım, genetik etkenler etkindir bunun ile beraber pek çok çevresel etkenle de tetiklenebilir. Alerjik astım, astım rahatsızlığı olan kişilerin yaklaşık yüzde 61’inı oluşturur. Çevresel etkenler genellikle bahar aylarında görülen polenler, her çeşit keskin koku, toz, rutubetli ortam, küf gibi faktörlerdir. Bunlar ile birlikte, yoğun stres, havanın kirli olması, sigaranın dumanı, oda spreyleri de alerjik astımı tetikler. Alerjenler solunum yolunu, akciğeri, deriyi veya gözleri etkileyebilir. Alerjik yapısı olan bireylerde alerjinin meydana geleceği organ ve alerji çeşitleri zaman içerisinde biçim değişikliğine uğrar.
Rahatsızlığın alerjik astım olduğu hasta olan kişinin şikayetleri, alerji cilt testi veya alerjiye özgü kan testi uygulayarak belirlenebilmektedir.
Alerjik Astımı Tetikleyen Durumlar Nelerdir?
Alerjik astım, pek çok alerjene bağlı tetiklenebilmektedir. Alerjen, bedendeki kimyasal bazı yapıları etkiler ve akciğerdeki hava yollarının daralması ile oluşabilecek bir sürü tepkimenin başlamasına neden olabilir. Alerjik astıma neden olan tetikleyicileri şu şekilde sıralayabiliriz;
Keskin kokular: Havayı hoş olmayan kokulardan temizlediklerini düşünseniz de oda spreyleri hapşırma ve hırıltı çekmenize neden olabilir. Bu ürünlerin birçoğu kokulardan arındırmak yerine maskelemektedir. Bundan dolayı astım hastalığınız varsa evde ve arabanızda özel kokuları çok fazla kullanmamaya özen gösterebilirsiniz.
Boya: Evinizi yeniden boyamayı mı düşünüyorsanız boyalar astım ve alerji ataklarını tetikleyebilir. Bu nedenle, düşük veya sıfır uçucu organik bileşiklere ve diğer kimyasallara sahip boyaları tanımlayan boyaları tercih edebilirsiniz.
Meyve: Havadaki çim poleni veya paçavra sizi mutsuz hissettiriyorsa, "oral alerji sendromu" adı verilen bir şeye sahip olabilirsiniz. Bazı meyveler de sizi rahatsız edebilir. Bu olduğunda, vücudunuz alerjinize neden olan polenler için elma, armut, muz ve şeftali gibi şeylerdeki bazı doğal kimyasalları yanlış yapar. Sonuç ise kaşıntılı bir ağız ve kaşınan boğazlar ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bazı durumlarda, alerji daha şiddetli hale gelebilir, bu nedenle biraz meyve aldıktan sonra karıncalanmaya başlarsanız bir uzmana danışabilirsiniz.
Ağrı kesiciler: Astımı olan çoğu insan için, bazı ağrı kesici ilaçlar baş ağrısı veya sırt ağrısı vurduğunda almak için iyi bir seçenek olabilir. Ancak, solunum rahatsızlığı olan kişilerin yaklaşık% 3 ila% 5'inde "ağrı kesiciye duyarlı" astım bulunur, bu da ağrı kesici alınmasının ciddi bir astım atağını tetikleyebileceği anlamına gelir.
Baharatlar: Tarçın, sarımsak, kimyon, kakule ve diğer baharatlar her türlü donuk yemeği canlandırabilir. Ancak bazı insanlar için, bunlar alerjik reaksiyona da neden olabilir. Baharatlar kozmetikte de yaygın olarak kullanılır ve belirli baharatlar her zaman ürün etiketlerinde görünmeyebileceğinden, kaçınılması zor olabilir. Tarçın ve sarımsak, alerjik reaksiyonların daha yaygın tetikleyicilerinden ikisidir. Ancak genel olarak, baharat ne kadar sıcak olursa, reaksiyon o kadar güçlü olur.
Odun dumanı: Odun dumanı astımı tetikleyenler arasındadır. Yangınlar astımınızı veya alerjilerinizi tetikleyebilecek çok sayıda tahriş edici parçacık ve gaz da üretir. Bu yüzden olabildiğince odun dumanında uzak durmak gerekir.
Toz: Evin tozu, akar alerjeni hemen hemen her her evde bulunmaktadır. Zararlı görünmeyen bu ufak böcekler, astım ile bağlantılı nefes darlığına ve yoğun öksürme hapşırma gibi rahatsız eden durumlara sebep olabilir.
Yüzme havuzu: Bazı insanlar klora duyarlıdır veya gerçek bir alerji olmasa da, hafif bir cilt reaksiyonuna sahiptir. Klorlu havuzlarda çok fazla zaman geçirmek, astım veya ilgili alerjilere yakalanma olasılığınızı artırabilir. Sorunlardan kaçınmak için, daha fazla klor eklendiğinde havuza ara verebilirsiniz.
Tadilat: Evde tadilat yapmak için kullanılan malzemelerin birçoğu alçıpan, ahşap, vinil zeminler, boyalar ve duvar kâğıdı dâhil uçucu organik bileşikleri serbest bırakabilir. Tetikleyicileri önlemek için gerekli adımları atmanız gerekebilir;
- Evinizin havasının geri kalanını yenilenmiş alandan korumak için plastik tabaka asın.
- Yenilenen alanı birkaç hafta sonra havalandırın.
- Bir DIY projesiyse koruyucu kıyafetler giyin. Ve mümkünse, tadilatlar devam ederken alanda yaşamaktan kaçının.
Canlı ağaçlar: Gerçek, canlı bir ağaç, alerjilerinizi tetiklemediği sürece tatilleri neşeli ve parlak hale getirebilir. Canlı ağaçlar, gübre, polen ve küf gibi alerjenlerin üzerlerinde biriktiği büyük açık havalardan gelir. Ağacınızın dallarını suyla iyice yıkayın ve içeri sokmadan önce kurumasını bekleyin. Ardından, bir haftadan fazla evinizde tutmamaya özen gösterin. Her şey başarısız olursa, yapay bir ağaca geçin. Sadece depodan çıkarırken temiz ve tozsuz olduğundan emin olmanız gerekir.
Astım Ataklarını Engellemek İçin Neler Yapılmalıdır?
Astım atakları can sıkıcı olabilir. Astım ataklarını gerekli durumlarda tedavi etmek için genellikle bir inhaler cihazlar ile uygulanan rahatlatıcı ilaçları kullanılır. Bunların etkileri kısadır. Bu ilaçtan 2- 6 nefes almak gerekebilir. Bunun ile birlikte astım ataklarını engellemek için yapılması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Astım krizini tetikleyen besinlerden uzak durulmalı
- Solunum yolu ile alınan alerjenlere karşı tedbirler alınmalı
- Küf ve rutubet içeriği olan kısımlar mevcut ise gerekli onarım önlemlerinin alınmalı
- Ev tozu alerjisi olan kişiler evde az eşya bulundurmalı
- Polenlerin yoğun olduğu açık havada uzun süre vakit geçirilmemeli
- Dışarıdan gelindiği zaman duş alınmalı ve giysiler değiştirilmeli
- Gözleri korumak için gözlük kullanılmalı
- Klimaların bakımı sağlanmalı