Şaşılık, bir gözün diğer gözden farklı bir yöne bakması ve çevrilmesi durumuna denir. Göz hareketlerini sağlayan altılı kas gruplarından bir ya da birkaçında gelişen bozulmalar sonucunda uyumsuzluk sorunu ortaya çıkar ve bu durum şaşılığa neden olur. Genellikle çocukluk dönemlerinde yaşanan bir problemdir. Belirtileri arasında çift görme veya bir gözün diğerine oranla düz bakamaması yer alır. Tedavisi, şaşılığın türüne, hastanın yaşına ve görme durumuna bağlı olarak yapılmaktadır.
Görme fonksiyonunu sağlaması sebebiyle gözler, insan vücudunda en önemli organlardan biridir. Farklı sebeplerle göz işlevlerinde ortaya çıkan bozulmalar, kişilerin yaşam kalitesini önemli oranda etkiler. Sık karşılaşılan göz problemleri arasında göz kayması olarak da adlandırılan iki göz arası açısal uyum bozukluğu yer alır. Kişinin görüş ve yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyebilen şaşılığın tedavisi, gözlük kullanımı veya cerrahi operasyonlar gibi farklı yöntemlerle yapılabilir.
Şaşılık Neden Olur?
İki gözün dış bölümünde birleşik olarak yer alan ve gözün hareketlerini yapmasını sağlayan kas gruplarında bozukluk olması, kuvvetinde azalma veya artma olması gibi durumlarda uyum problemi ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlar şaşılık nedenleri arasında yer alır.
Ayrıca yaygın olarak bilinen şaşılığın nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Genetik yatkınlık (Aile öyküsü)
- Tek gözün zayıf görmesi
- Beyin felci
- İnme
- Hidrosefali
- Down Sendromu
- Yaralanma ve travmalar
- Sinir sistemi bozuklukları
- Diyabet
- Beyin Tümörleri
Şaşılık Belirtileri Nelerdir?
Genellikle çocukluk dönemlerinde meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığın en temel semptomu ise düz bakamayan bir gözdür. Şaşı kişilerin bir yere baktıkları zaman bir göz diğerine oranla kayar ve farklı bir yöne döner. Genellikle güneşe bakarken tek gözü kapatma ya da her iki gözü kullanabilmek için başı öne eğme gibi farklı belirtileri görülebilir. Bunların yanında şaşılık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Gözlerin eş zamanlı hareketleri yapamaması
- Baş ağrısı ve göz ağrısı
- Çift görme durumu
- Özellikle ışıklı ortamlarda bir gözü kısma veya kapatma
- Bir noktaya bakmak için başı eğme ya da çevirme
- Gözlerde yaşarma veya bulanık görme
Şaşılık Türleri Nelerdir?
Kişilerde problemin neden olduğu şaşılığın türüne göre; içe kayma, uyumsal içe kayma ve dışa kayma olarak farklı üç tür bulunmaktadır. Gelişme gösterme nedenine bağlı olarak hastalık genel olarak şu türlere ayrılmaktadır;
- Doğum sonrası gelişme gösteren
- Kas felçleri gibi durumlar sonra gelişme gösteren
- Yetişkinlik dönemi sonrası gelişme gösteren
- Gizli gelişen
Şaşılık Tanısı
Şaşılık teşhisi, klinik göz muayenesi sonrasında kolaylıkla konulabilir. Genetik faktörlerden ve ailenin tıbbi öyküsünde yer alması durumunda çocuklarda gelişme ihtimali yüksektir. Özellikle çocukluk döneminde bu durumun erken tespit edilmesi ve tedavi sürecine erken başlaması iyileşme oranını artırmaktadır. Bu nedenle çocukluk dönemlerinde göz taraması yaptırmak ilerleyen dönemlerde bu gibi sorunların yaşanmaması için önemlidir.
Şaşılık Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Şaşılık tedavi edilmesi gereken bir durumdur ve kendi kendine bir iyileşme göstermez. Bu nedenle belirti veya şüphelenme gibi durumlarda vakit kaybetmeden bir uzman tarafından muayene ve kontrol edilmelidir.
Uzman hekim tarafından yapılan muayene ile şaşılığın çeşidi, gelişme nedeni, göz kaymasının ne kadar ilerlemiş olduğu veya gözde farklı bir hastalığın olup olmadığı belirlenir.
Gerekli görülmesi durumunda ameliyat ile şaşılığın tedavisi yapılabilir. Göz kayma durumları bebeklik dönemlerinde ve özellikle ilk 6 aylık süreçte gelişme gösterdiği durumlarda doktorun önerisi üzerine çoğunlukla ameliyat gibi operasyonlarla düzeltilir.
İlk iki yaş içerisinde veya hipermetropi gibi durumlardan kaynaklı gelişme gösteren göz kaymalarında gözlük ya da destekleyici damlalar önerilebilir. Bu gibi durumlarda gözde tembellik gelişmesinin önüne geçebilmek için bir gözün kapatılması da gerekebilir.
Şaşılık tedavisinde uygulanan yöntemler, erken teşhis edilmesi durumunda daha fazla başarı oranı sağlar. Muayene sonrası tanı konulan hastalara doğru ve yerinde tedavi uygulanmalıdır.