Saman nezlesi bir diğer adı ile alerjik rinit, burunda akıntılara ve tıkanıklığa, gözlerde kaşıntılara ve sulanmalara, hapşırma durumları ve sinüs basıncı belirtileri ile ortaya çıkmaktadır. Belirtiler genellikle soğuk algınlığı ile benzer özellikte olduğundan karıştırılabilir. Ancak bu hastalık herhangi bir virüse neden olmamaktadır. Polen, toz, hayvan tüyleri ve kepekleri gibi birtakım etkenlere karşı vücudun ortaya çıkardığı alerjik reaksiyonlardan kaynaklanmaktadır.
Mevsimsel geçişlerin haricinde de bireylerde semptomlar görülüyorsa alerjik rinit olabilmektedir. Havada bulunan duman ve parfüm kokuları gibi birtakım faktörlere karşı da alerji durumu yaşanabilir. Bu durum kişinin yaşantısında olumsuz etkilere neden olabilirken iş hayatında da performans bakımından olumsuz etkileyebilmektedir.
Saman Nezlesi Kimlerde Daha Sık Görülür?
Alerji durumu çok fazla görülen bir hastalık türüdür. Çevresel etkenlerin ve genetik yatkınlığın bu durumu ortaya çıkarma ihtimali bulunmaktadır. Bazı durumlarda vücudun her yerinde görülebilirken bazen de tek bir bölümde görülebilmektedir.
Her gruptan kişide görülebilen bu durum, en sık olarak 18 ve 25 yaş aralığında bulunan kişilerde görülmektedir. Genetik faktörlerin etkisi de fazla olduğundan aile geçmişinden veya bireylerinde bu durum yaşanmış ve görülmeye devam ediyorsa farklı aile üyelerinde de bu durum görülebilir.
Saman Nezlesi Risk Faktörleri Nelerdir?
Bu durumu tetikleyebilen bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Aile geçmişinde astım ve alerjisi bulunanların olması
- Hayvan tüyü ve tozların fazla bulunduğu yerlerde yaşamak
- Ev ortamında sigara içmek
- Bebeklik dönemlerinde sigara kullanan ebeveynleri etkisi
- Hava kirliliği
- Ailenin ilk çocuğu olmak
Alerjenlerden tümüyle kaçmak pek mümkün gözükmez, ancak bu durumlara maruz kalınmasını sınırlandırarak oluşabilecek belirtiler indirgenebilir. Ayrıca hangi durumlara karşı alerjik tepkiler verildiğini bilen bireyler tetikleyici maddelerden daha rahat uzak durabilir.
Polen ya da Küflere Karşı Alerji Olduğunda;
- Polenlerin daha fazla görüldüğü ilkbahar ve sonbahar aylarında polenlerden uzak durmak ve mümkün olduğunca dışarı çıkmamak gerekir
- Polenlerin temas ettiği alanlara çamaşır asılmamalıdır
- Arabada veya evde pencere açımından uzak durulmalıdır
- Sabah saatlerinde çok daha fazla polen olabileceği için açık havaya yapılabilen birtakım aktivitelere ara verilmelidir
- Kuru ve rüzgarın çok olduğu zamanlarda dışarı çıkılmamalıdır
- Ev temizliği sırasında kesinlikle bir toz maske kullanılmalıdır
- Evde bulunan bitki ve çiçeklerde küf bulunabileceğinden bu kişilerin uzak durmaları gerekir
- Ev ortamında rutubetli bölgelerin bakımı ve onarımı yaptırılmalıdır
Toz Akarlarına Alerji Bulunuyorsa;
- Yatak çarşafları seçiminden alerjiye karşı etkili olalar seçilmeli
- Çarşaf ve battaniyeler yıkanmalı
- Yemek yapılırken aspiratör açılmalı
- Çamaşırlar ev ortamında değil balkonda kurutulmalı
Hayvan Tüylerine Alerji Bulunduğunda;
- Hayvanların ev ortamında bulunması ve beslenmesi yerine bahçede beslemek
- Evde beslemek isteyen kişiler ise evcil hayvanlarını 3 günde 1 yıkamalı
Saman Nezlesi ile Gelişen Komplikasyonlar Nelerdir?
Yaşam Kalitesinin Azalması: Kişinin yapacağı ve devam ettiği birtakım fiziksel aktivitelerden keyif almasını engelleyebilirken üretkenlik sorunu yaşatabilir.
Uyku Sorunları: Uyumakta zorluk yaşatır ve gün içinde kişinin halsiz ve mutsuz olmasına ayrıca yorgunluğun sürmesine neden olabilir.
Astım Semptomlarının Artması: Astım hastaları için riski bir durumdur. Astım hastası kişide görüldüğü durumlarda astım etkileri artabilir.
Sinüzit: Sinüsün tıkanmasına ve çevresinde bulunan zarda enfeksiyon oluşmasına neden olabilmektedir.
Kulak İltihabı: Bazı kişilerde orta kulak iltihabına neden olabilmektedir.
Saman Nezlesi Belirtileri Nelerdir?
Bireylerde; burun akıntısına ve tıkanmalara, göz sulanması ve kaşınmalara, hapşırmalara ve öksürük ataklarına, geniz akıntısı gibi birtakım sorunlara, halsizlik, yorgunluk, göz altı şişmeleri ve boğaz kaşıntılarına neden olabilmektedir. Yılın belli bir sürecinde ortaya çıkabilir veya ilerleyebilir. Bu duruma neden olan birtakım alerjik faktörler yer almaktadır.
Saman Nezlesi Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Belirtilerin ve şikayetlerin ortaya çıkmasının ardından kişi doktora görünmeli ve hastalığın tedavisi gerçekleştirilmelidir.
Belirti ve şikayet durumlarında doktora görünen kişinin fiziki bir muayenesinin yapılmasının ardından hastalık geçmişi dinlenir ve birtakım tetkikler istenebilir. Bu testler deri ve kan testidir.
Deri testinde alerji durumunu ortaya çıkarabilecek ufak ölçülerde alerjen madde kişiye sürülür ve izlenir. Temas edilen bölgede alerji durumu görülüyorsa kabarmalar meydana gelmektedir.
Kan testinde ise bağışıklık sistemine bağlı olarak bu sistemin alerjenlere karşı tepkisini belirlemek amacı ile kan örneği alınır ve incelenir.
Saman Nezlesi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bu durumlara neden olan alerjen etkenlerden uzak durmak çok önemlidir. Şiddetli olmadığı durumlarda tedavi olarak doktor tavsiyesi üzerine birtakım semptom hafifletici ilaçlar verilebilir ve bu duruma iyi gelebilir.
Şiddetli durumlarda ise doktor tavsiyesi ve doktor reçetesine göre bazı ilaçlar verilebilir. Ayrıca çocuklarda yaşanılan bu durumun tedavisi için doktor ile görüşülmeli ve muayene edilmelidir.
Bu hastalık için kullanılacak olan ilaçlar doktor önerisi üzerine kullanılmalıdır. Bazı ilaçlar, çocuklar için uygun değildir. İlaç kullanımı haricinde tedavi yöntemleri şu şekildedir:
Alerji İğneleri (immünoterapi): İlaçlar semptomları hafifletmediğinde ya da pek çok yan etki durumu yaşandığında doktor kişiye aşı kullanımını önerebilir. İlerleyen dönemlerde ilaç ihtiyacını azaltabilecek bir yöntemdir.
İmmünoterapi Tedavisi: Hayvan kepeği, tozlar ya da polenlere alerjisi olan kişiler için etkili olabilmektedir. Çocuklarda astım oluşumunu önlemede faydalıdır.
Alerji Tabletleri: Aşı yaptırmak istemeyen kişiler için ağız yolu ile alınabilecek birtakım tabletler bulunmaktadır.
Sinüs Temizliği: Burun kanallarının yıkanması, tıkanıklık durumunun çok hızlı ve etkili bir yöntemidir.
Bu hastalığı yaşayan kişiler alanında uzman doktorlar tarafından muayene edilerek ve alerjik durumlara neden olan faktörlerin tespiti sağlanarak tedavi edilmelidir. Tedavi edilmediğinde burunda tıkanıklığa, horlamalara, çocuklarda dikkat eksikliğine, yetişkin bireylerde ise depresyon ve anksiyete gibi sorunlara neden olabilmektedir.