Rahim ağzı kanseri veya serviks kanseri olarak adlandırılan rahim ağzında gelişme gösteren bir kanser türüdür. Rahmin serviks (boyun) olarak adlandırılan alt bölümündeki hücrelerde görülür ve yaygın olarak karşılaşılan jinekolojik kanserlerden biridir. Serviks, rahmin vajinaya bağlı olan bölümüdür. Bu tür bir kanser, erken teşhis edildiğinde önlenebilir ve tedavi edilebilir. Tedavisi kanserin türüne bağlı olarak uzman doktorlar tarafından yapılır.
Virüs gibi durumlara maruz kalınması halinde bağışıklık sistemi vücudu virüslere karşı korur ve virüsleri ortadan kaldırır. Ancak bazı durumlarda virüsler ortadan kaldırılamaz. Bu nedenle zaman içerisinde servisk üzerinde bulunan bazı hücrelerde kanserleşme durumu yaşanabilir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Neden Olur?
Rahim ağzı kanseri nedenleri arasında en önemli faktör HPV olarak da adlandırılan İnsan papilloma virüsüdür. Cinsel birliktelik sırasında bulaşabilen ve yetişkin bireylerin hemen hemen hepsinin yaşam boyu karşılaşabildiği bir virüstür.
HPV virüsü, bağışıklık sistemi tarafından veya tedavi yöntemleri ile vücuttan dışarıya atılamadığı durumlarda rahim ağzı hücrelerine yerleşebilir. Bu hücrelerde genetik farklılaşmalara neden olması ve kanser gelişmesi için yaklaşık 15 yıl süre geçmesi gerekmektedir. Bu nedenle düzenli olarak doktor kontrolüne gidildiğinde bu durumun önlenmesi ve erken teşhis edilmesi sağlanabilir.
Rahim ağzı kanserine neden olduğu düşünülen farklı etkenler şu şekildedir:
- Erken yaşta doğum (20 yaş ve öncesi)
- Sigara kullanımı
- Bağışıklık sistemi yetmezliği
- Klamidya enfeksiyonu
- Uzun süreli gebeliği önleyici ilaç kullanımı
- Üç ya da üzeri doğum yapma
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Hastalar uzun süreler boyunca rahim ağzı kanseri belirtilerini fark edemeyebilir. Kişi genellikle belirtiyi kendi fark eder. Bu sebeple kadın üreme organları bireyin kendisi tarafından bilinmeli ve tanınmalıdır. Adet dönemleri ve bu dönemlerde yaşanan vücuttaki değişiklikler takip edilmelidir.
Serviks kanserinde önemli olarak görülen üç belirti şu şekildedir:
Cinsel İlişki Sırasında Ağrı ve Acı Hissetme
Cinsel ilişki esnasında acı veya ağrı hissedilmesi Serviks kanserinin bilinen en önemli semptomlarından biridir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora görünmek gerekir.
Vajinal Kanamalar
Cinsel ilişki esnasında veya sonrasında, adet dönemi dışında ya da menopoz dönemlerinde vajinal kanama yaşanması serviks kanseri belirtileri arasında olabilir. Beklenmeyen bazı vajinal kanamalarda doktora görünmek önemlidir.
Anormal Vajinal Akıntılar
Vajinal bölge akıntıları çoğunlukla normal karşılanır ve sağlıklıdır. Adet döneme bağlı olarak akıntı oranında ve yoğunluğunda bazı farklılıklar olması normal karşılanır. Akıntının rengi ve kokusunda farklılık olması kanser belirtisi olabilir. Bunun yanında farklı enfeksiyonların da semptomu olabilir.
Serviks kanserinin diğer belirtileri ise şunlardır:
- Karın ve vajina bölgesinde şişkinlik ve doluluk hissi
- Karın bölgesinde acı ve ağrı
- İdrar sırasında zorlanma
- Bacaklarda ve vücudun alt bölgelerinde şişlik
- Böbrek ağrısı
- Beklenmeyen kilo kaybı
- İştah kaybı
- Kemiklerde ve eklemlerde ağrı
- Halsizlik ve yorgunluk
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Çeşitleri Nelerdir?
Rahim ağzı kanseri çeşitleri 2 ana başlık altında incelenir. Hücre tipine bağlı olarak adlandırılan bu türler; skuamöz hücreli kanser ve adenokarsinom olarak bilinir.
Skuamöz hücreler, bölgenin dış kısmını kaplayan hücrelerdir. Serviks kanseri vakalarının yaklaşık yüzde 70 ila 80’inde karşılaşılabilir.
Adenokarsinom, mukus salgılayan hücrelerde gelişme gösteren bir kanser türüdür. Skuamöz hücreli kansere oranla daha az görülür.
Bunların yanı sıra yaygın olarak görülen farklı bir kanser türü ise adenoskuamöz kanserlerdir. İki hücre türünü de içermektedir.
Rahim Ağzı Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
Rahim ağzı kanseri risk faktörleri açısından pek çok etken bulunmaktadır. Serviks kanseri risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir;
- HPV enfeksiyonu en önemli risk faktörüdür
- Sigara içen kadın bireyler, içmeyen kişilere oranla iki kat daha fazla risk altındadır
- Bağışıklık sistemi zayıf ve yetersiz olan kişilerde gelişme ihtimali de fazladır
- Beslenmeye bağlı olarak meyve ve sebze tüketimini karşılamayan kadınlar risk grubundadır
- Obezite grubunda yer alan kadın bireylerde gelişme ihtimali fazladır
- Aile bireylerinde bu tür bir kanser öyküsü olması da farklı bir etkendir
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Evreleri Nelerdir?
Serviks kanseri tarama programlarının artması nedeniyle bu tür bir kanserin erken teşhisi yapılabilir. Uzmanlar erken teşhisin hayat kurtardığını ve bu tür hastalıklarda çok önemli olduğunu bildirmektedir. Rahim ağzı kanseri evreleri şu şekildedir:
Evre 1
Serviks kanserinin ilk evresinde tümör rahim ağzına sınırlı olarak gözlemlenir. Vücudun farklı bölgelerinde bir şikayet yaşanmaz.
Evre 2
İlk evreye oranla kanser dokusu daha büyük ve lenf nodlarına yayılma durumu olabilir. Pelvik duvarına yayılma gibi bir durum söz konusu değildir.
Evre 3
Üçüncü evrede vajinanın alt bölgelerinde ve kasın bölgesinin dışında yayılma görülebilir. İlerlemesine bağlı olarak böbreklerden dışarı çıkabilir ve idrar yollarına tıkanıklığa sebep verebilir.
Evre 4
Bu evrede hastalık vücuttaki diğer dokulara yayılır. Akciğer, kemikler ve karaciğer gibi diğer bölümlere sıçar ve hastalığın son evresi olarak bilinir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Tanı Yöntemleri
Kanser türlerinin hepsinde olduğu gibi bu türün de erken teşhis edilmesi tedavi ihtimalini artırır. Önlenebilir ve erken evrelerde tedavi edilebilir bir durum olduğu için erken teşhisin önemi fazladır.
Serviks kanseri başlangıç döneminde kişilerde herhangi bir şikayete yol açmayabilir. Doktora başvurulması sonrası teşhis için yapılan bazı yaklaşımlar vardır. Hastanın tıbbi öyküsü alınarak sonrasında fiziki muayene yapılır.
Hastanın öncesinde cinsel yolla bulaşan herhangi bir hastalığı olup olmadığı, cinsel partner sayısı, sigara kullanımı, öncesinde HPV ya da HIV tanısı konup konmadığı, adet düzeni, cinsel ilişki sırasında herhangi bir ağrı hissi olup olmadığı ve bu dönemlerde yaşadığı sıra dışı kanamaların olup olmadığı gibi konuların üzerine bazı sorular yöneltilir.
Fiziki muayene ile hastanın genital bölgesinin iç ve dış kısımları incelenir. Bu bölge üzerinde şüphe oluşturabilecek lezyonların olup olmadığına bakılır. Bunların yanı sıra tarama tetkikleri de uygulanabilir.
Serviks kanserine karşı tarama yöntemleri yaş gruplarına bağlı olarak değişebilir. Uzmanlar 21 yaş ve öncesi için herhangi bir tarama önermezken, 21 ve 29 yaş aralığında olan kadınlara 3 yılda 1 düzenli olarak Pap-Smear testi yaptırması önerilir.
Tarama tetkiklerinde anormal bir sonuç olmasının ardından testin sonucuna bağlı olarak belli bir zaman sonrasında tekrardan PAP smear testi yapılabilir ya da kolposkopi olarak bilinen cihazla rahim ağzı görüntülenebilir.
Gerekli görüldüğü durumlarda biyopsi işlemi de yapılabilir. Teşhisi biyopsi materyalinin patolojik incelemesi sonucu mümkün olabilir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Tedavi Yöntemleri
Rahim ağzı kanseri tedavisinde en önemli faktör kanserin evresidir. Bunun yanında kanserin tam olarak yeri, türü, hastanın yaşı ve genel sağlık durumu gibi farklı faktörler de tedavi uygulamalarını etkiler. Kanser tedavisi tek bir uygulama veya farklı uygulamaların kombinasyonu halinde yapılabilir.
Uzman doktorlar tarafından yapılan değerlendirme sonucu cerrahi müdahale gerektirebilir. Kemoterapi, radyoterapi veya her ikisinin de birlikte yapıldığı radyokemoterapi yöntemi uygulanabilir.
Erken evrelerde tedavi yöntemi olarak genellikle cerrahi girişimler yer alır. Hangi uygulamanın yapılıp yapılmayacağı ise kanserin boyutuna, evresine ve kişinin ilerleyen dönemlerde hamile kalma isteğine bağlı olarak yapılır.
Serviks kanseri tedavisinde uygulanan yöntemler cerrahi ve radyoterapi olarak 2 grup altında sınıflandırılır. Radyoterapi serviks kanserinin her evresinde uygulanabilen bir yöntemdir. Erken evrelerde hastalığın yayılma ihtimali az olduğu için cerrahi girişimler tedavide ön plana çıkabilir.
İlerleyen evrelerde ise öncelikle radyoterapi tercih edilir. Cerrahi yöntemlerde ise konumu rahim ağzı bölgesinde olan primer tümör ve yayılma ihtimali olan bölgeler temizlenir.