Misophonia, özellikle kulak hassasiyeti fazla olan kişilerde sık rastlanan ve bazı durumlarda dayanılmaz bir hal alabilen nörolojik ya da psikolojik bir hastalıktır. Sesten nefret etme ya da tekrar eden düşük veya yüksek tonlarda sesin kişiyi zaman zaman şiddet davranışına itebilecek kadar sinirlendiren bir durumdur. Bu sesler hastalığın belirtileri arasında yer alan sesler olarak bilinmektedir. Bunlar; ağız şapırdatma, sakız çiğneme, su damlama sesi ve ıslık gibi seslerdir.
Halk arasında misofonya veya duyma bozukluğu olarak da bilinen bu hastalığın dünya üzerindeki insanlarda yaklaşık yüzde 20 oranında görülme ihtimali bulunmaktadır. Öksürük, televizyon sesi, ıslık, horlama, gülme, sakız çiğneme, nefes alma ve tırnak kesme gibi günlük hayatta karşılaşılabilen normal seslerden rahatsız olma ve öfkelenme durumudur. Bu hastalığa sahip olan kişilerde bu seslerle karşılaştığında öfke kontrolsüzlüğü yaşayabilecekleri için yoğun kaygı ve kaçınma davranışı geliştirebilir. Bu gibi durumlarda yardım alınmaması halinde kişinin toplumdan soyutlanmasına neden olabilir.
Misophonia Belirtileri Nelerdir?
Çoğu zaman tekrar eden ve belirli tonlarda olan seslere karşı öfke duygusunun ortaya çıktığı ve dayanılmaz bir hal aldığı hastalıktır.
Özellikle diş fırçalama sesi, yemek yerken ağız şapırdatma, ıslık sesi, düdük sesi ve nefes sesi gibi bu hastalıkta tetikleyici olarak görülen durumlarda kişinin duygu ve tepkileri misophonia belirtileri arasında yer alır.
Kişiler bu seslere maruz kaldığında kendilerini kontrol edemeyebilir ve saldırgan olabilirler. Hastalığın belirtilerini ortaya çıkaran sesler ve bu seslere karşı yapılan bazı davranışlar şu şekildedir:
- Patlamış mısır veya cips gibi yiyeceklerin tüketilmesi sırasında çıkan sesten nefret edilmesi
- Alarm sesine karşı duyulan aşırı öfkelenme ve tedirginlik hissi
- Çevresel seslere karşı gerginlik hissi
- Bebeklerin ağlama seslerinde dayanamama ve tahammül edememe
- İş ortamında ya da farklı bir yerde ayağını ritmik bir şekilde yere vuran kişilerden rahatsız olma
- Seslere karşı duyulan aşırı hassasiyet ve dayanılmaz bir hal alınması durumunda dışarı çıkmama ve sosyal ortamlardan uzaklaşma
Bu gibi seslere karşı çoğu kişide rahatsızlık hissi oluşabilir. Ancak hastalığı bulunan kişilerde bu hisler çok şiddetli hissedilirken, öfke ve sinirin kontrol edilmesinde zorlanma yaşanabilir. Hastalık seçici ses hassasiyeti sendromu olarak da ifade edilebilirken, bazı vakalarda obsesif kompulsif kişilik bozukluğu belirtileri de görülmektedir.
Misophonia Nedenleri Nelerdir?
Misophonia nedenleri yönünde yapılan birçok araştırma ve çalışma durumu bulunmaktadır. İşitme ve algı bozukluğu ile ilgili olduğu düşünülen bu hastalığın daha sonra bir psikolojik rahatsızlık ve olduğu bildirilmektedir.
Hastalığın nedenlerini belirlemek ve hastalığın altında yatan durumları gözlemlemek için hastalara bazı görüntüleme yöntemleri uygulanmaktadır.
Beynin incelendiği bu uygulamalarda anterior insular kortesks bölümünde normalin dışında bir işleyiş olduğu belirlenmiştir. Hastaların seslere verdiği tepkilerde ve beynin fonksiyonunda farklılık olduğu saptanmıştır.
Bireyin sosyal aktivite ve ilişkilerini olumsuz yönde etkileyen bu hastalık, çoğunlukla ergenlik dönemlerinde ortaya çıksa da tanı konulması ve hastalığın teşhis edilmesi ilerleyen yaşlarda olabilir.
Seslerden rahatsız olan kişiler bu durumu bir hastalık olarak görmez ve tedavi olmak istemezler. Çoğu zaman kendi kendine baş etmeye çalışılan bu durum kişide farklı psikolojik sorunlara da yol açabilir.
Misophonia Testi
Stres, öfke, zorlanma ve endişe gibi davranışların şiddetinin fazla olduğu kişilerde daha fazla görülen bir hastalıktır. Kesin olarak nedeni belirlenmese de bazı uzmanların açıklamasına göre psikolojik nedenlerden kaynaklandığı ve seslerden rahatsız olma seviyesinin ölçülmesi gerektiği söylenmektedir.
Bu seslerin rahatsız olma derecelerini ölçmek ve hastalığın durumu hakkında bilgi alabilmek için kişilere Misophonia testi yapılmaktadır. Bu test ile hastalığa tanı konulması ve hangi seslere karşı ne kadar rahatsız olunduğu belirlenmektedir.
Uzman psikiyatr, klinik psikolog ve odyologlar tarafından yapılabilen bu testlerde kişinin hangi düzeydeki seslere karşı tepki verdiği ölçülmektedir. Bazı araştırmalara göre hastalığın farklı psikolojik problemlerle beraber değerlendirilmemesi ve ayrı olarak ele alınması gerektiği düşünülmektedir.
Ayrıca bu test ile ilgili bazı kriterler de yer almaktadır. Bunlar şu şekildedir:
- Kulak çınlaması (tinnitus) olmaması
- Bireyin verdiği tepkileri normalin dışında ve çok fazla olduğunu kabul etmesi ve farkında olması
- Sesler, bireyde bazı panik, sinir, öfke, saldırgan ve anksiyete durumlarına neden olması
- Seslere karşı verilen tepkiler ve kaçma halleri kesin olarak gözlemlenmeli
- Aile ilişkilerini, sosyal ilişkileri ve iş hayatını etkilemeli
Misophonia Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hastalığın kesin olarak kanıtlanmış bir tedavisi bulunmamaktadır. Yapılan araştırmalar tedaviye yönelik çalışmaların devam ettiğini göstermektedir.
Misophonia tedavisi, hastalığa neden olan faktörlerin ve bireyin taşıdığı bazı fizyolojik ve psikolojik rahatsızlıkların incelenmesi üzerine yapılabilir. Kişinin seslere karşı hassasiyetinin neden olduğu ve yaşanan algı probleminin ortadan kaldırılması bakımından bazı telkinler yapılabilir.
Bu hastalıkta özellikle psikolojik problemlerin ön plana çıktığı bilinmektedir. Bu nedenle psikiyatrik destek alınması tedavide başarı oranını artırır ve hastalığın altında yatan bazı durumların ortadan kalkmasına fayda sağlar.
Misofonya tedavisi için psikolojik destek almayan kişilerde sosyal ilişkiler ve aile içi ilişkiler olumsuz yönde etkilenir. Bu durumda psikiyatri uzmanlarından veya uzman psikologlardan destek alınması önemlidir.
Uzman psikolog veya psikiyatr tarafından hazırlanan ve kişiye özel olarak planlanan tedavi sürecinde, bazı psikolojik sorunların ve bu hastalığa neden olan etkenlerin ortadan kalkması hedeflenir. Ayrıca ses terapisi yapılarak kişiye zarar veren seslerden nasıl korunacağı öğretilir.