Kızamık, çoğunlukla çocukluk dönemlerinde görülen çok yaygın ve bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Bağışıklığı ve direnci azalttığı için zatürre, orta kulak enfeksiyonu ve menenjite kadar ilerleyebilir. Bir defa geçirilmesi durumunda ömür boyu bağışıklık kazandırır. Dünya üzerinde yaygın olan bu hastalığa karşı aşı yaptırmak hayati önem taşır. Ateş ve öksürük gibi semptomları vardır. Tedavi olarak bir yöntem bulunmazken, zaman içerisinde kendiliğinden geçebilir.
Hastalığın kuluçka dönemi 1 ila 2 hafta arasındadır. Şikayetlerin ortaya çıkması ve döküntülerin başlamasından sonraki ilk hafta en bulaşıcı dönem olarak bildirilir. Bebeklerde ve çocuklarda aşının yaptırılması, bulaşma riskini ve enfeksiyon gelişme riskine karşı önlem alınmasını sağlar. Ayrıca aşılama işleminin yapılması ve aşılamanın artmasıyla hastalığın görülme ihtimali yüzde 90-95 azalmıştır.
Virüsün bireye bulaşmasından sonra yaklaşık 1-2 hafta içinde şikayetler ve belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Kişilerde genellikle üst solunum yolu hastalıkları, grip ya da nezle benzeri şikayetler ve semptomlar görülmektedir. Hastalığın semptomları ilerleyen günlerde farklılaşma gösterebilir.
Kızamık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Ateş
- Öksürük
- Yorgunluk ve halsizlik
- Gözlerde kızarıklık
- Işığa karşı hassasiyet
- Burun akıntısı
- Diş etlerinde ya da yanak içinde beyaz noktalar
- Döküntü
Belirti ve şikayetlerin başlamasının 2 ila 3 gün sonrasında yüz ve saç çizgilerinde döküntüler görülür. Sonrasında kollara, bacaklara ve gövdeye yayılır. Yüz ve boyun bölgesindeki döküntüler birleşebilir.
Deride ödem oluşabilirken yüzde şişme olabilir. Bazı durumlarda avuç içlerinde veya ayak tabanlarında da döküntü görülebilir. Döküntülerin yaygınlık durumuna bağlı olarak hastalığın şiddeti artabilir.
3 ila 4 gün sonunda döküntüler azalır ve ortadan kalkar. Aynı şekilde kafadan ayaklara doğru bir düzelme görülür. Deride pullanmalar başlar.
Döküntülerin yaşandığı sıralarda ateş yükselir. Kişide aynı zamanda iştah kesilir, kırılganlık, halsizlik ve lenf bezlerinde şişmeler görülebilir.
Haftalığın 2. haftasından sonra vücut virüse karşı bağışıklık kazanarak hastalığı kontrol altına alır. Bağışıklık sisteminin çok zayıf olduğu kişilerde hastalığa karşı antikor üretemeyen vücutta ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
Kızamık Nasıl Bulaşır?
Çok fazla bulaşıcı özelliği olan ve virüsün kişiden kişiye bulaşması sonucunda ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle çocukluk dönemlerinde görülse de yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Bulaşıcılığı dönemlerine bağlı olarak yüksek olan hastalığın yayılması enfekte kişiye direk temas edilmesi durumunda veya solunum yoluyla gerçekleşebilir.
Havada kalabilen belli bir süre kalabilen virüs bulunduğu ortamda bir saatten fazla süreyle kalabilir. Kişinin bu havayı solumasıyla virüs kişiye bulaşabilir. Hastaların, döküntülerin ortaya çıkmadan önceki ilk bir hafta ve başladıktan sonraki hafta hastalığı bulaştırma ihtimali yüksektir.
Bulaşma durumunun en fazla olduğu dönem, yüksek ateş ve kuru öksürük gibi semptomların yaşandığı dönemlerdir. Hasta olan bireye temas edilmesi sonucunda kişilerde 8 ila 12 sonra belirtiler görülebilir.
Kızamığı bir kez geçiren kişilerde bağışıklık kazanılır ve bir ömür boyu bu bağışıklık devam eder.
Kızamık Tanısı Nasıl Konur?
Kızamık tanısı, hastalarda yaşanan şikayetlere be semptomlara bağlı olarak belirlenmektedir. Kişilerde yaşanan semptomlar ve bulgular üst solunum yolu hastalıklarında görülen belirtilerle benzer durumda olsa da ilerleyen zamanlarda değişiklik gösterebilir.
Kişilerde yüksek ateş, öksürük, halsizlik ve döküntü durumları görüldüğü durumlarda teşhis edilebilir. Bunların yanı sıra kesin bir teşhis ve tanı konulması istenen durumlarda kişinin kanındaki antikor seviyesini ölçen serolojik testler, kan testleri, idrar tahlilleri ile birlikte değerlendirme yapılarak belirlenebilir.
Kızamık Nasıl Geçer? Tedavisi Nedir?
Farklı hastalıklara neden olmadığı durumlarda kızamık tedavisi gerek görülmeyen bir hastalıktır. “Kızamık nasıl geçer?” sorusuna cevap olarak ise çoğunlukla kendiliğinden geçen ve iyileşme durumlarında vücudun bir ömür bağışıklık kazandığı durumdur.
Doktor tarafından kişiye önerilebilecek tavsiyeler arasında dinlenme, istirahat, sulu ve yumuşak gıdaların tüketilmesi yer alabilir. Ayrıca bol bol sıvı alınması gereken bir durumdur.
Viral bir enfeksiyon durumudur ve genellikle antibiyotik önerilmemektedir. Göz kapaklarını ılık su ile temizlenmesi, yüksek ateşin yaşandığı durumlarda doktorunuzun önerdiği ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.
Kişinin istirahat halinde veya kaldığı odanın sık sık havalandırılması ve nemli kalması önemlidir. Nadir olarak da olsa bazı vakalarda bu durum ağır ve şiddetli ilerleyebilir. Hayati tehlikenin olduğu bu vakalara doktorun önerdiği vitaminler ve A Vitamini takviyesi alınabilir.
Kızamık Aşısı Ne Zaman Yapılmalı?
Genellikle çocuklarda sık olarak görülen ve yayılma riski çok fazla olan virüse karşı aşılama yapılarak korunmak mümkündür. Çocukların yanı sıra bu durum yetişkinlerde de görülebildiği gibi kızamık aşısı her yaştan kişiye yapılabilir.
Ancak sağlık bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre 12. ayda çocuğun doğum tarihine bağlı olarak 48. ayın sonunda ya da ilkokul 1. sınıfta Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak üçlü aşılama olarak yapılmaktadır.
Kızamık Virüsü
Dünya üzerinde en yaygın virüsler arasında yer almaktadır. Çok fazla çocuğa aynı anda bulaşabilen bir virüstü. Bağışıklık sisteminin durumuna bağlı olarak kişileri etkileyebilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin vücutları daha fazla etkilenirken, bu duruma bağlı olarak kişilerde ciddi farklı hastalıklarda görülebilir.
Özellikle kız ve ilkbaharda görülen bu hastalık, eğitim ve okul dönemlerindeki çocuklara daha fazla bulaşma riski taşır. Bu nedenle eğitim dönemlerinde çocuklara yapılan aşılama, vücudun bu duruma karşı bağışıklık kazanması bakımından çok önemlidir.