Uzmanlara göre insanların deprem enkazında ne kadar zaman hayatta kalabileceği farklı etkenlere göre değişmektedir. Yaralanmanın ciddiyeti, enkazda ne kadar sıkıştıkları ve hava şartları önemli etkenlerin başında yer alır. Yaşamda kalma bu duruma bağlı olarak bir hafta ya da çok ender de olsa daha uzun bir zaman olabilir.
Depremlerden sonra birçok kurtarma, felaketten sonraki ilk bir gün içerisinde gerçekleşir. Uzmanlara göre bu süreden sonra yaşamda kalma şansı her geçen gün azalmaktadır. Pek çok depremzedenin, düşen taşlar ya da diğer molozlar sebebiyle ağır biçimde yaralanması ve toprağın altına gömülmesi en önemli ölüm sebebi olarak bilinir.
Ciddi Yaralanmalarda İlk Saatin Önemi Nedir?
Uzmanlara göre, ezilme yaralanmaları ve uzuv kopmaları gibi durumlar ile karşı karşıya kalan bireylerin durumu oldukça kritiktir. O kişiler bir saat içerisinde, o altın saatte çıkarılmazsa, yaşamda kalma ihtimalleri oldukça düşüktür. Bunun ile birlikte uzmanlara göre, yaralanmalar ne kadar ciddi durumdaysa, yaşamda kalma ihtimali o kadar azdır.
Bir kişide kafa travması, diğer ağır yaralanmalar mevcutsa veya nefes imkanı kısıtlı ise, felaketin ertesi gününe yaşamda kalma şansı azalmaktadır. Bundan dolayı yaralanmanın seviyesini değerlendirebilmek oldukça önemlidir.
Kurtarmadan sonraki tedavi süreci de aynı seviyede önem taşımaktadır. Enkaz altından kurtarılan kişiler bile, Crush (ezilme) sendromundan yaşamını kaybedebilir. Bu, deprem gibi felaketlerde yıkılmış olan duvarların altında kalan kişilerde yaygın olarak görülmektedir.
Crush sendromu, deprem nedeniyle enkaz altında kalan kişilerin kaslarındaki ezilme ve hasara bağlı olarak sağlıklı kas hücrelerinde normalde bulunması gereken sıvılar, bazı proteinler ve potasyum gibi bazı iyonlar travma sonrası kas dokusu dışına çıkarak kan dolaşımına karışarak böbrek yetmezliği ve ani kalp durmasına neden olabilir.
Depremzedelerin Hayatta Kalmasında Etkili Olan Faktörler Nelerdir?
Uzmanlara göre uygun konumlama, enkaz altında koruma ve havaya erişim sağlayabilmektedir. Çök, kapan ve tutun pozisyonunu alabilmek yaşamda kalmayı sağlayabilecek alan ve hava cebi oluşturabilir. Dizlerin üzerine çöküp, bir masanın veya sağlam bir cismin altına girerek sallantı geçene dek sıkı tutunmak oldukça önemlidir.
Uzmanlara göre sağlam bir masa gibi güvenli bir alana sığınmak, yaşamda kalma ihtimalini yükseltebilir. Her acil durum farklı olduğu için net bir şey söylenemez fakat ilk başta uygulanan arama kurtarma çalışmaları, yerel toplulukların hazırlık durumuna göre de değişiklik göstermektedir.
Enkazda Yapılmaması Gerekenler Nelerdir?
Depremin tam olarak ne zaman gerçekleşeceği veya binanın ne zaman yıkılacağını bilmek imkansız olsa bile, uzmanlar acil durumda alınan pozisyonun, yaşamda kalma bakımından çok önemli olduğunu söylemektedir. Bundan dolayı göçük altında yapılmaması gerekenler şu şekildedir;
- Kibrit ve çakmak yakılmamalı
- Hareket edilmemeli ve toz kaldırılmamalı
- Ağız ve burun mendil veya kıyafet ile kapatılmalı
- Borulara ya da duvarlara vurup yerinizi arama kurtarma ekiplerine belli etmeye çalışın ve ıslık çalın.
- Bağırma son çaredir, çünkü bağırmak riskli boyutlarda toz yutmaya yol açabilir.