Çocuklarda Düztabanlık ve Tedavisi

Düztabanlık, bebeklik dönemlerinde normal olarak karşılanan bir durumdur. Ancak, çocukluk dönemlerinde problemin devam etmesi halinde birtakım ortopedik sorunlara yol açabilir. Çocuklarda düztabanlık çoğunlukla büyüme ile birlikte azalma gösterirken, yaşın ilerlemesi ile beraber düzelme göstermeyen problemin uzman doktorlar aracılığıyla tedavi edilmesi gerekebilir. Bu nedenle yaşa bağlı gelişen türü önemlidir ve bazı ağrılara neden olabilir.

Çocukluk dönemlerinde sık karşılaşılan ve ortopedik bir sorun olarak görülen problemin tıbbi adı pes planus olarak bilinmektedir. Problemin yaşandığı kişilerde ayak kemeri kısmı gelişmemiştir ve düzlük yer almaktadır. Bu nedenle bebeklerde çoğunlukla çocukluk dönemlerinde gelişme göstermektedir. Gelişme göstermediği durumlarda birtakım egzersiz uygulamaları ile tedavi edilebilir

Çocuklarda Düztabanlık Nedir?

Ayak yapısında, eni ve boyu olmak üzere 3 adet ark yani kemer bulunmaktadır. Arklar ayakta kemerli yapıyı oluşturur. Bunlar arasında önemli olarak görülen elastik bağlantı sağlayan ve tendonlar aracılığıyla oluşan medial longitudinal arktır. Burada yaşanacak herhangi bir çökme durumu ortopedik problemin ortaya çıkmasına neden olabilir. 
Çocuklarda yaygın olarak görülebilen bu sorun, yaşın ilerlemesi ile birlikte elastik yapının ortaya çıkmasıyla düzelir. Ayak kemerinin gelişmediği çocuklarda düz bir ayak görüntüsü oluşur. Ancak oluşması ve daha sonra farklı bir nedene bağlı olarak çökmesi sonucunda da bu sorun yaşanabilir.

Çocuklarda Düztabanlık Neden Olur?

Çocuklarda bu durum çoğunlukla iki farklı türde karşılaşılır. Bunlardan biri esnek düztabanlık olarak ele alınır. Çocuğun oturduğu sırada ayağın altında kemer ya da çukur görülebilirken, ayakta düz bir görünüm bulunmaktadır.
Problemin neden olduğu konusunda kesin bir veri bulunmamaktadır. Ancak bu konu ile ilgili yapılan araştırmalar genetik faktörlerin bu konu üzerinde etkisi olduğunu düşündürmektedir. 
Aşil tendonu ve kaslarda yaşanan bazı sorunlar bu problemin nedenleri arasında bulunabilir. Aşil tendon, baldırdaki kasları topukta bulunan kemiğe bağlayan anatomik bir yapıdır.
Genellikle herhangi bir semptom göstermeyen bu sorunun en önemli bulgusu kişinin ayağının düz ve kemer kısmının olmamasıdır. Bunların yanında bazı çocukların ayak, baldır, diz ve kalça eklemlerinde ağrılar görülebilir. Genellikle bu sorunu yaşayan kişiler normal kişilere oranla yürürken daha çabuk ve fazla yorulurlar.

Düztabanlık Tanısı Nasıl Konulur?

Bu sorundan şüphe edilmesi durumunda hastanın uzman doktor tarafından muayene edilmesi ve problemin teşhis edilmesi gerekmektedir. Doktor tarafından yapılan fiziki muayenede, kişinin ayağı incelenir ve belirlenen pozisyonlarda yürümesi istenebilir. 
Ayrıca röntgen, MRI ve BT gibi görüntüleme teknikleri ile ayak yapısı ayrıntılı olarak incelenebilir. Bebeklerin hepsinde görülebilen bu durum, genellikle çocukluk dönemlerinde ve yaşın ilerlemesi ile birlikte düzelme gösterir. 
Ancak yaşın ilerlemesi halinde gelişme göstermemesi bazı sorunlara ve ağrılara yol açabilir. Problem aile tarafından fark edilmesi halinde, zaman kaybetmeden hastanelerin çocuk ortopedisi bölümlerine başvurarak çocukların tedavi edilmesini sağlanmalıdır.

Çocuklarda Düztabanlık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Düztabanlık tedavisi, kişinin yaşına ve problemin çeşidine göre farklılık gösterebilir. Kişide esnek düztabanlık sorunu varsa ve yoğun ağrılar yaşanmadığında çoğunlukla tedavi gerekli görülmez ve bazı egzersiz uygulamaları yapılabilir.
Çocuklarda 11-12 yaşlarına kadar gelişme gösteren arklar, ilerleyen yaşlarda gelişme göstermemesi halinde doktor muayenesi gerektirebilir. Ancak ciddi bir ağrı ve sorun yaşamayan çocuklarda cerrahi yöntem yani ameliyat tercih edilmez ve kişilere önerilmez. Cerrahi yöntemler dışında uygulanan egzersizlerden biri de parmak ucunda yürüme ve aşil germeye yönelik egzersizlerdir. 
Çocuklarda düztabanlık tedavisi olarak uygulanan ve cerrahi olmayan bazı yöntemler bulunmaktadır. Probleme bağlı olarak ortaya çıkan ağrıların azalması için doktor tarafından önerilen ayak kemeri destekleri ve yürüme (ortez) cihazları kullanılabilir.
Çocukluk dönemlerinde ayak yapısına destek sağlayan ortopedik ayakkabılar önerilebilir. Uzman kişiler aracılığıyla yapılan fizik tedavi uygulamaları ağrıların hafiflemesine yardımcı olmaktadır.
Çocukların koşu veya ağır sporlarla uğraşmaması önerilirken, daha az yorucu olan sporlar tercih edilmelidir. Kilolu olan çocukların ayaklarına daha çok basınç uygulanırken oluşan ağrıların şiddeti de artabilir. Bu çocuklardın uzman doktor kontrolün kilo vermesi ağrıların hafiflemesine yardımcı olur.
Tedavilerde öncelik oluşan ağrıları azaltmak olduğu için çoğunlukla cerrahi yönteme başvurulmaz. Ancak kontrol edilemeyen şiddetli ağrıların oluşması durumlarında uzmanın da gerekli görmesi durumunda ameliyat yöntemi uygulanabilir.
Cerrahi yöntem tedavisinde, aşil tendonda kısalık, ayak kemik çıkıntısı ve kemik kaynaşma sorunları gibi anatomik problemlerin ortadan kaldırılması hedeflenir.

Düztabanlık Çocukluk Hastalığı mıdır?

Çoğunluklu bebeklerin hepsinde görülen bu durum bebekler için normal olarak kabul edilir. İlerleyen yaşla birlikte ayak kemiklerinde gelişme görülü ve kemer kısmı oluşmaya başlar.
Ancak bu sorun sadece çocuklara özel bir durum değildir. Çocukluk çağlarında başlayabilen bu problem ilerleyen yaşlarda ve yetişkinlik dönemlerinde şiddetli ağrılara neden olabilir. 
Doğuştan olabildiği gibi sonradan da gelişebilir ve bu duruma edinilmiş düztabanlık denir. Yaşın ilerlemesi ile beraber ortaya çıkması edinilmiş olarak görülür. Ayrıca obezite ve kilo gibi etken faktörlerin de ayakta fazla basınç sağlaması bu duruma neden olabilir.