Cinsel travma çocuğun gelişimini nasıl etkiler? Çocukları taciz ve istismardan nasıl koruruz? Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Polikliniği Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Başak AYIK, anlattı..
Travma bireyin zihinsel, ruhsal yaşamını etkileyen günlük yaşamında olumsuz sonuçlar doğuran her türlü olay olarak tanımlanabilir. Travmayı olağan olumsuz yaşantılardan ayıran kişinin yaşamına ya da beden bütünlüğüne yönelik tehdit, şiddet ya da ölümle karşı karşıya kalmasıdır. Aynı zamanda kişi travma anında karşı konulmaz bir güç tarafından çaresiz bırakıldığını hisseder. Bu durum kişinin sorunlarla baş etme mekanizmalarını devre dışı bırakır. Hele ki travmaya uğrayan kişi korunmaya muhtaç bir çocuk ise…
Cinsel travma daha ciddi etkiler oluşturuyor!
Şüphesiz ki her çeşit travma kişinin ruh dünyasında olumsuz etkilerle sonuçlanır, ancak cinsel travmalar daha da ciddi etkilere yol açmaktadır. Hem travmanın olduğu dönemde hem de çok daha ileri dönemde kişide farklı etkiler görülebilir. Maalesef hem ülkemizde ve dünyadaki çocukların % 25’i çeşitli travmalara maruz kalmaktadır.
Çocuğu kendine yönelik olası cinsel saldırılardan korumak için neler yapılmalıdır?
Travmaya sebep olan olaylar bazen yabancılar tarafından uygulanırken bazen de ailenin hiç şüphelenmediği tanıdık kişiler tarafından da uygulanabilir.
- Çocukları kendilerini koruma konusunda bilgilendirmek çok önemlidir.
- Bu konuda hem ailelere hem de eğitimcilere ve topluma önemli görevler düşmektedir.
- Ebeveynler her daim uyanık ve dikkatli olarak çocuklarını riskli kişi ve ortamlardan sakınmalıdır.
- Çocuğun belli bir yaşa gelene kadar riskli olabilecek hiçbir ortamda yalnız bırakılmaması gerekmektedir.
- Belirli bir yaştan sonra çocuğa bedenine ait bilgi vermek gerekir. Bedenine ait özel bölgelerine ait bilgilendirme yapılmalı, beden dokunulmazlığı hakkında hatırlatmalar tekrarlanmalıdır.
- Dikkatli olan bir ebeveyn çocuğu cinsel bir tacize maruz kaldığında bunun etkilerini fark etmelidir.
- Genellikle travmaya verilen ortak tepkiler dışında (davranış değişikliği, uyku-iştah bozukluğu, hırçınlık, yeni başlayan korkular, kazanılmış becerilerde gerileme, anne-babadan ayrılmak istememe gibi) cinsel travmalarda çocuklarda uygunsuz cinsel konuşmalar ve cinsel içerikli oyunlar görülebilir.
- Bir şüphe halinde çocukla direk bu konuyu konuşmak yerine bir çocuk ergen psikiyatrisi uzmanı veya çocuk psikoloğundan destek alınmalıdır. Çünkü bazen kaygısı yüksek aileler çocuğun davranışlarını yanlış yorumlayarak şüphelenmiş olabilir, artan kaygılarıyla çocuğu bu konuda konuşturmaya çalışarak onlara zarar verebilirler.
- Uygun zamanda doğru desteği alan çocukların travmaya ait yaşantıları tamamen silinemese de yaşamlarına ve ruh sağlığına etkileri mümkün ölçüde azaltılabilir.