Brusella; bakteri oluşturan bir enfeksiyon biçimi olarak adlandırılabilir. Akdeniz bölgesinde yoğun bir biçimde meydana gelen ve hayvanlarda gözlemlenen, insanlara geçebilen bir hastalık çeşididir. Brusella virüsünün insanda oluşturduğu enfeksiyon hastalığına ise bruselloz ismi verilir. Öküz, dağ keçisi, koyun yavruları, dana, yaban domuzu vb. büyük ve küçükbaş hayvan türlerinin derilerinden, süt ürünlerinden, , brusella rahatsızlığı oluşan büyük ve küçükbaş hayvanların sıvı dışkısından ve gebeliğinden kişilere bulaşabilir.
Brusella Nedir?
Brusella, bulaş olan büyük ve küçükbaş olan hayvanlardan kişilere geçebilen bakteriyel ve yayılabilen hastalık olarak tanımlanır. Brusella'nın birçok çeşidi bulunur. Tıp teriminde bruelloz biçiminde de adlandırılan bu rahatsızlığa sebep olan virüsün adı Brusella'dır. Bazı türleri, ineklerde bulaşıma neden olurken, bazıları da yaban domuzlarında, saldırgan köpeklerde, hörgüçlü develerde, küçükbaş keçiler ve koyunlarda da rahatsızlığa neden olmaktadır.
Brusella hastalığı, tam anlamıyla bulaş olan hayvanlar ile doğrudan etkileşim yoluyla veya bu hayvanların sütünün- etinin besin olarak tüketilmesiyle kişilere geçmektedir. Hastalık bazı durumlarda belirti göstermeyebilir. Bununla birlikte kişide ateş, yorgunluk, titreme gibi semptomlarla ortaya çıkar. Bu hastalığın tedavisi, uzmanlar tarafından, hasta kişilere antibiyotikler ile sağlanmaktadır, hayvanlarda ise belirli bir tedavi imkanı bulunmamaktadır.
Brusella Nasıl Bulaşır?
Brusella hastalığı kişilere, enfekte hayvan veya hayvansal besinler ile temas yoluyla geçer. Rahatsızlığın kişiden kişiye bulaşma durumu çok endendir. Fakat bebeklerini emziren annelerden anne sütü yolu ile bebeklerine geçme ihtimali vardır. Brusella hastalığının bulaşma yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Mikropları öldürülmemiş süt, az pişirilmiş et ve hasta hayvana ait gıdalar aracılığıyla
- Vücutta oluşan çizik, zedelenmiş derilerden enfeksiyon kapan hayvanın derisiyle yakın ilişki sonrasında
- Gözlere bulaş olan hayvanlardan elde edilen sıvı yoluyla temas edebilir.
Bunun yanında brusella rahatsızlığının bulaşmasına en fazla neden olan 4 çeşit bakteri türünü şu şekilde sıralayabiliriz;
B. abortus: Büyükbaş öküzlerden bulaşmaktadır.
Brusella melitensis: Bazı küçükbaş hayvanlarda mevcuttur.
B. suis: Vahşi domuzlarda görülen bu virüs, en etkili virüs çeşididir.
B. canis: Virüslerin mikropları köpeklerden geçmektedir.
Brusella Belirtileri Nelerdir?
Brusella rahatsızlığına yakalanan kişilerin ortalama %90’ında belirli bir semptom meydana gelmez veya çok az belirtiler görülür. Bu tür kişilerde bulgu, özellikle endişe durumunda insan vücudunda mevcut olan kanda virüse karşılık meydana gelen tepkime incelenmesiyle konulabilir. Bu tür olayların diğer %10’unda farklı semptomlara rastlanır.
Bu hastalıkta meydana gelen semptomlar belli değildir ve özellikle virüsün bedene girmesinden sonraki 5-30 gün içinde meydana gelir. Gözlemlenebilen genel semptomları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kişinin ateşlenmesi (En sık gözlemlenen belirtiler arasındadır)
- Yoğun bir sırt ağrısı yaşanması
- Kasların güçsüzleşmesi ve ağrımaya başlaması
- Bütün bedende bitkinlik, sızı
- Yeme bozuklukları
- Kilo azalması
- Başta yoğun ağrı
- Gece boyunca terleme
- Karında meydana gelen sürekli ağrı
Brusella semptomları bazı durumlarda ortadan kalkabilir. Hastalar uzun bir süre bu hastalıkla ilgili şikayetleri sonlandırabilir. Bazı kişilerde bu hastalık yer eder ve kronikleşir. Semptomlar tedavi bittikten sonra bile uzun yıllar sürebilir.
Brusella Ne Gibi Risklere Neden Olur?
Brusella, erkeklerde yaygın olarak görülür. Aşağıda bulunan risk faktörlerinde oluşan kişilerin bu hastalığa yakalanma ihtimalleri daha fazladır. Brusella hastalığının oluşturduğu risk faktörlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Virüs ile bulaş olan büyük baş hayvanlardan mikrobu öldürülmemiş süt içeren gıdaları tüketenler
- Brusella hastalığının yayıldığı çevrelerde bulunanlar
- Et işleme tesisinde veya mezbahada görev yapanlar
- Çiftlikte görev yapan kişiler
- Mikrobiyoloji uzmanları
Brusella Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Bruselloz tanısı koymak çok zordur. Genellikle hafif ve belli olmayan semptomlar gözlemlenir veya etkili virüs çeşidine göre çeşitli semptomlar gözlemlenir. Ek olarak, aynı netliği göstermeyen iltihaplanma semptomlarına sebep olan pek çok değişik rahatsızlık mevcuttur. Tanı için ilk olarak hasta olan kişinin tıbbi geçmişi, şikâyetleri ve hastalık öyküsü gözlemlenir. Sonrasında ise fizik kontrol uygulanır. Fizik kontrolde tespit edilen bazı bulgular şu şekildedir;
- Karaciğer de büyüme oluşur.
- Şişen lenfa düğümlerine rastlanır.
- Nedeni belli olmayan ateş gözlemlenir.
- Kemiklerde şişkinlik oluşur.
- Deride pul pul semptomlar gözlemlenebilir.
Sonrasında hastalığı belli etmek ve etkili olan virüs çeşidini tespit etmek için farklı incelemeler yapılır. Virüslerin doğru tespiti, tedavi yönteminin uygulanmasına ve mikrop çıkışının belirlenmesine katkı sağlar.
Kan sıvısında, bulaşıma sebep gösterilen virüse karşılık net antikorlar tespit edilebilir. Daha sonra uzman tarafından kişiye özel bir tedavi yöntemi uygulanır.
Brusella Tedavisi Nasıl Yapılır?
Brusella rahatsızlığının tedavisinde antibiyotik uygulanır. Tedavi için doktor kontrolünde verilen takviyelerin minimum 42 gün düzenli olarak alınması gerekmektedir. Brusella, tedaviye direnç gösterir tekrar etme olasılığı yüksektir.
Bu riski aza indirmek için bir süre boyunca devamlı olarak penisilin tedavisi gerekmektedir. Hastalık tekrar kendini yineleyebilir. Diğer kişilerde bu süreç uzun bir zaman devam edebilir. Semptomların başında erken müdahale 30 gün içinde hızlı tedavi sürecine giren kişilerde tamamen iyi olma seviyesi çok daha fazladır.