Ergenlik çağında erkek üreme hücreleri olan sperm oluşmaya başlar. Türlü rahatsızlıklar ya da kötü olaylar nedeniyle sperm sayısında ya da işlevinde bozulmalar yaşanabilir. Hiç sperm bulunmaması durumu azospermi olarak adlandırılır. Bu rahatsızlıkların bazı durumlarda tedavisi mümkündür. Fakat tedavisi yapılamayan zamanlarda dahi tüp bebek tekniği değerlendirilerek çocuk sahibi olmak mümkün olabilir. Tedavi almak isteyen bireyler ilk olarak deneyimli bir üroloji uzmanına kontrol olmalıdır. Bu durumun belirlendikten sonra tedavi biçimi belirlenebilir.
Erkek üreme organlarında meydana gelen meni (ersuyu) içinde sperme rastlanmaması durumu azospermi olarak belirtilir. Bu durumu yaşayan erkeklerde kısırlık (infertilite) meydana gelebilir ve çocuk sahibi olmada başarılı olmayabilirler. Fakat meni içinde sperme rastlanmazken, testislerde sperm olabilir. Azosperminin tıkanıklık ile ilişkili veya tıkanıklık ile ilişkisi olmayan nedenleri vardır. Üroloji uzmanı tarafından rahatsızlığın sebebinin tespitinin yapılmasından sonra uygun tedavi ile çocuk sahibi olunabilmektedir.
Azospermi Nasıl Teşhis Edilir?
Sperm testi tekniği ile sperm analizi yapılabilmektedir. Sperm analiz edilebilir sonuca göre tanısı net bir şekilde konulabilmektedir. Fakat bir defa uygulanan sperm ölçümlemesi ile tanı belirlemek uygun değildir. Değişik dönemlerde uygulanan en az iki sperm testi sonucuna göre menide sperme denk gelmiyorsa bireye teşhisi konulabilir. Bununla birlikte hormon testi, idrar tahlili, kalıtımsal testler ve testis biyopsisinden de yararlanılabilir. Rahatsızlığın tespitinden sonra sonra tedavinin uygulanabilmesi için bu bozukluğa yol açan nedenlerin araştırılması gerekmektedir. Rahatsızlığın sebebi tespit edildikten sonra uzman doktor tarafından tedavinin yapılıp yapılamadığına karar verilir.
Azospermi Belirtileri Nelerdir?
Bu hastalarda spesifik bulgular bulunmayabilir. Fakat meydana gelen bazı semptomlar bu rahatsızlık konusunda şüphe duyulabilir. Semptomların farkına varmak ve bulguları ciddiye almak hastalığın erken tanısına katkı sağlayabilir. Bu belirtiler şu şekildedir;
- Saç ve bedendeki tüylerde önemli ölçüde azalma
- Cinsel isteğin artması
- Erkek üreme organı etrafında şişlik
- Testislerin belirgin şekilde küçülmesi
- Üreme organlarının hassas olması
- Eşin gebe kalamaması
- Normal olmayan akıntı
Azospermi (Azoospermia) Nedenleri Nelerdir?
Menide sperm eksikliği şeklinde bilinmekte olan azosperminin yaşanmasında pek çok neden bulunmaktadır. Bu durumun sebepleri, tıkanıklığa bağlı bulunan ve bulunmayan şekilde iki kategoriye ayrılabilmektedir. Tıkanıklık nedeniyle oluşan durumlarda testislerde sperm olabilir. Fakat spermleri kaldıracak olan kanallar tıkalı veya doğuştan bulunmamaktadır. Tıkanıklık giderilip meninin içine spermin ulaşması sağlanabilmektedir. Tıkanıklığa bağlı bulunmayan durumlarda da tedavi katkı sağlayabilir. Fakat tedavi yapılmasa bile tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olmak mümkün olabilir. Azospermi nedenleri şu şekildedir;
Tıkanık durumuna bağlı sebepler:
- Erkek üreme organı kısmında gelişen enfeksiyon
- Geçmişte geçirilen operasyonlar
- Sinir yıpranması
- Spermi taşıyacak kanalların doğuştan bulunmaması
Tıkanık durumuna bağlı olmayan sebepler:
- Testislerin olağandan daha yukarıda bulunması
- Kabakulak rahatsızlığı geçirildiği esnada testis tutulumu sağlanması
- Kemoterapi
- Radyoterapi
- Hormonal problemler
- Genetik rahatsızlıklar
- Testis tümörü
- Sperm üreten hücrelerin olmaması
- Sperm gelişmesi esnasında yaşanan bozukluklar
- Testis enfeksiyonu
- Varikosel
- Testis eksikliği
- Azospermi tedavisi
Azospermi Tedavisi
Bu rahatsızlığın sebebi belirlendikten sonra nedene yönelik yapılabilir. Tedavinin sonucunda başarılı sonuçlara ulaşılabilir. Tıkanıklık yüzünden oluşan azospermik erkeklerin tedavisi sırasında tıkanıklığa yol açan durumlar bazı cerrahi operasyonlar ile kaybolabilir. Tıkanıklığın neden olmadığı durumlarda meydana gelen azospermi tedavisinde ise cerrahi operasyonlar ile sperm üretimi sağlanabilmektedir. Azospermik olduğu düşünülmekte erkeğin kontrolü ve tetkikleri yapıldıktan sonra uzman tarafından tedavi yöntemine kara verilir.
Azospermi tedavi yöntemleri, sperm yoksunluğunun meydana gelmesi nedenine bağlı olarak çok çeşitlilik gösterir. Bu nedenler bireyden bireye değişebilmektedir. Bunların belirlenmesi için ilk olarak hasta hikayesinin detaylı bir şekilde alınması, hastanın geçmiş ile yaşadığı enfeksiyonların, geçirdiği ameliyatların bilinmesi, genetik yatkınlık durumunun incelenmesi gerekmektedir. Bunların hepsi ile birlikte üroloji uzmanının gerçekleştirmiş olduğu fiziki muayene sonrasında nedenler saptanabilir.
Tıkanıklığın ardından kaynaklanmakta olan azospermi tedavisi cerrahi olarak yapılmaktadır. Geçmiş zamanda meydana gelen bir enfeksiyon sonucu veya doğuştan yaşanan bir kanal problemi mevcutsa bu durum mikrocerrahi veya iğne ile sperme girilerek düzeltilebilmektedir. Sinire zarar verilmesi sebebiyle testislerden spermin atılması (ejakülasyon) gerçekleştirilemiyorsa sinir hasarına yönelik cerrahi ya da ilaç tedavileri uygulanabilir. Bu yöntemler ile meniye spermin ulaşımı sağlanabilmektedir.
Tıkanıklıkla bağlantısı bulunmayan durumlarda tedavi ile meniye sperm aktarılması gerçekleştirilemez. Fakat cerrahi yöntemler ile testisten hücreler araştırılıp sperme rastlanabilir ya da üretimi gerçekleştirilebilir. Bulunuş olan spermler kullanılıp tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olabilirler