Alışveriş bağımlılığı veya diğer adıyla onyomani, ciddiye alınması gereken psikolojik bir hastalıktır. Yapılan bilimsel araştırmalara göre alışveriş yapmak, mutluluğu sağlayan serotonin hormonunu arttırmaktadır. Kadınların yüzde 47,9'u, erkeklerin ise yüzde 37,4'ünde alışveriş bağımlılığı belirtileri saptanmıştır. Alışveriş bağımlısı olan kişiler, alışveriş yaptıktan sonra olumlu duygular yaşarlar ve zaman geçtikçe alışveriş, kötü duygulardan uzaklaşmak için bir çözüm yolu haline dönüşür. Tablo ilerledikçe alışveriş eylemi sonrası bireyde suçluluk ve pişmanlık hissi başlar.
Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani) Nedir?
Alışveriş bağımlılığı olan kişiler herhangi bir sorundan alışveriş yaparak anlık olarak iyi hissetme hali ile çıkmayı ve sorundan uzaklaşmayı hedeflemektedir. Fakat bu durum geçici bir duygu olduğundan bir süre sonra tekrar aynı metod ile rahatlamaya çalışmak için alışverişe kişi tekrar yönelir. Alışveriş bağımlılığının altında yatan psikolojik sorun ne ise öncelikle tedavi için onun saptanması gerekmektedir.
İnsanlar kendilerini iyi hissetmek için alışveriş yapmak istemektedirler ancak bağımlılıkta durum farklıdır. Bu bir davranış biçimidir. Aldıktan sonra bir keyif ve rahatlama hissi yaşar, ancak bir süre sonra pişmanlık ve suçluluk duygularını yaşamaya başlar.
Alışveriş Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Onyomani olarak isimlendirilen alışveriş bağımlılığında; takıntılı, dürtüsel bir davranış örüntüsü söz konusudur. Genellikle ihtiyaç dışı ve kontrolsüz bir şekilde aşırı alışveriş yapma arzusu, para harcama, aşırı para harcama ile ilgili yoğun bir zihinsel meşguliyet şeklinde başlayan belirtiler ile kendini gösterir.
Bazı nedenlerle sebeplerle kendini gösteren alışveriş bağımlılığı belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kişinin kendisini kötü hissettiği durumlarda para harcamak istemesi
- Alışveriş yapınca rahatlamak, güçlü hissetme ve huzurlu
- Harcanan para miktarının çok ciddi oranda yükselmesi
- Para harcayan kişini aile ya da yakın çevresinde olumsuz durumlar oluşması
- Hesaplanandan daha fazla alışveriş yapma
- Harcamaya başladıktan sonra kişinin kendini durduramaması
- Aşırı alışveriş yapma durumundan dolayı çevreden eleştiriler gelmesi
Bunların yanı sıra kişi, psikolojik olarak, genellikle kızgın, kaygılı ya da üzgün hissettiğinde alışveriş yapma ihtiyacı duyar, alışveriş esnasında keyif, zevk, coşku hissederken, alışveriş paketlerini gördükçe rahatlar, uzun vadede suçluluk, sıkıntı ve utanç hisleri belirmeye başlar. Bir süre sonra harcanan para miktarı ve yapılan alışveriş kişinin hayatında problem yaratmasıyla durum hastalıklı bir kısır döngü halini alır.
Alışveriş Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Alışveriş bağımlılığı, tedavi edilmesi gereken psikolojik bir rahatsızlık olmasının yanı sıra aslında ciddi bir bağımlılık türüdür. Günümüzde sık karşılaşılan bir tür davranış biçimidir. Tedavide kişinin davranışlarını kontrol eden ilaçlar, anti-depresyonlar önerilebilir. Ayrıca bilişsel davranışçı terapilerle ve bağımlılığa neden olan travmaların çözülmesinde EMDR terapisi son derece fayda sağlamaktadır. Böylece, hastalığın tedavisine yüksek oranda yardımcı olurlar.
