Yaz tatili, her çocuğun anlamlı ve verimli geçirmesi gereken bir dönem; fakat Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklarda bu sürecin ekstra önem verilerek planlanması gerekiyor. Çocukların yaz döneminde boşluğa düşmesinin DEHB teşhisi almış çocuklar için risk taşıdığına dikkat çeken uzmanlar, anne-babalara yaz tatili için önerilerde bulundu.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Duygu Barlas, DEHB’li çocuklarda yaz döneminin önemini kaydetti. Barlas, ebeveynlere yaz tatilini doğru değerlendirmeleri için önerilerde bulundu.
Yaz tatili DEHB’li çocuklar için çok önemli
“Yaz dönemi çocukların anlamlı ve kaliteli geçirmesi gereken bir dönemdir; ama dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda ekstra önem verilmesi ve önceden planlanması gereken bir süreçtir” diyen Duygu Barlas, “DEHB aslında yapılandırılmış bir ortama ihtiyaç duyar. Çocuklar sabah uyandığında okula gideceklerini biliyorken yaz tatilinde bir boşluğa düşmeleri kaçınılmaz oluyor. Bu durum DEHB teşhisi almış çocuklar için bir tehlike arz edebilir. Genellikle ne yapacaklarını bilemediklerinden; hiperaktivite, dikkat dağınıklığı ve dürtüselliklerinde artış gözlemlenebilir” şeklinde konuştu.
Tatil programı çok katı olmamalı
“Karne gününden birkaç gün sonra anne babaların çocuklarını da alarak bir aile toplantısı düzenleyip; bu yaz dönemini nasıl geçirmeleri gerektiğini konuşmaları gerekir. Çocukların yazı nasıl geçirmek istedikleri de sorularak ortak bir yol bulunarak program hazırlanmalıdır” diyen Uzm. Klinik Psikolog Duygu Barlas,
“Oluşturulan plan çok katı ve her saati kesin olarak belirli bir düzende olmamalı. Çocuğun yaz boyunca ne yapacak olması gerektiğini bilmesi yeterlidir. Örneğin; bir yaz kampı olabilir, istedikleri bir dil kursu olabilir, ince motor becerileri geliştirilmek isteniyorsa el becerileriyle ilgili bir aktiviteye yönlendirilebilir. Kaba motor beceriler veya sportif faaliyetlerinin gelişmesi isteniyorsa yüzme, basketbol, hentbol kurslarına gönderilebilir. Bu sayede dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri azaltıcı özellikler gösterir. Ayrıca sosyalleşmesine de katkı sağlamış, öz güvenini artırmış olur. Her nereye yönlendirilecek olursa olsun, çocuğun yetenekleri, becerileri ve gelişmesi gereken becerileri göz önüne alınarak bir seçim yapılması gerekir. Çocuğun istemeyerek ailenin dayattığı bir aktiviteye katılması, çocuğun gitmek istememesine, dikkat dağınıklığının artmasına, çok hareketli olmasına yol açıyor” diye konuştu.
Bu dönem, tedavi için büyük bir fırsat
Uzman Klinik Psikolog Duygu Barlas, “DEHB’li veya DEHB olma ihtimali olan çocuklar eğer okul dönemi boyunca profesyonel bir yardım almaya fırsatları olmadıysa yaz dönemi tedaviye başlanması ve yol kat edilmesi için çok avantajlı bir dönemdir” diyerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yaz dönemi aslında kayıp dönem değil, fırsatlara çevrilebilecek bir dönemdir. Eğer profesyonel bir kişi (alanında uzmanlaşmış çocuk-ergen psikiyatristi) tarafından DEHB tanısı alınırsa çeşitli medikal tedavilere veya psikolojik tedavilere başlanabilir. Bu psikolojik tedaviler için bilinçli farkındalık temelli grup programları büyük fayda sağlıyor. Bu program genellikle 8 hafta süren ve çocukların yanı sıra yetişkinlerin de katıldığı bir grup terapisi programıdır. Temel mekanizması ‘Ne gelecekte ne geçmişte ol tamamen anda kal. O andaki bedensel duyumlara, çevresel faktörlere odaklan, dikkatin geçmişe veya geleceğe gittiği zaman tekrardan dikkatini şu ana getir’ şeklindedir. Bu programlar sayesinde DEHB’li çocuklar dikkatlerini sürdürebilmek, hareketlerini ve dürtülerini kontrol altına alma konusunda gelişim gösteriyor.
Çocuklar kendilerine katkı sağlayacak bir işe yönlendirilebilir
Çocuklar sorumluluk almak adına bir işe yönlendirilebilir. Bu iş, anne babaların rızası dâhilinde, çocuğun; cinsiyetine, yaşına, gelişimsel özelliklerine göre ayarlanır. Sorumluluk algısını artıran, eğlenebileceği, kendindeki birtakım becerilerinin farkına varabileceği, mevcut olan potansiyelini kullanabileceği, çocuğu örseleyici davranışların olmadığı bir iş olmalıdır. Çevreden alınan olumlu geri bildirimler çocuğun öz güvenini artırır. Eğer dışarıda bir iş olanağı olmazsa evin içerisinde çeşitli sorumluluklar verilebilir. Örneğin; bir evcil hayvan varsa, bakımı veya bahçe işleri tamamen çocuğa bırakılabilir.”
Yaz tatili, çocukların öz güvenini artırabileceği bir süreç
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Duygu Barlas, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu öneriler dikkate alındığında; yaz dönemi çocuğun potansiyelinin artırılabileceği, tedaviye başlanabileceği, öz güveninin artırılabileceği bir dönem olabilir. Bu dönemde eğlence de önemli bir yere sahip; fakat eğlence olduğu kadar, esneyebilir sınırlar ve kuralların da olması gerektiği unutulmamalıdır. Sınırlar ve kurallar olmadığında özellikle DEHB’li çocuklar okula başlayacağı zaman ciddi anlamda zorluk yaşayabilirler. Bu sayede bir sonraki okul dönemine de hazırlanmış olurlar.”
