Nevralji, hasar görmüş veya tahriş olmuş bir sinir nedeniyle oluşan şiddetli ve keskin ağrılar olarak adlandırılır. Ağrı, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilirken, semptomlar hafif ya da şiddetli olarak seyredebilir. Yaş, enfeksiyonlar ve birtakım kronik rahatsızlıklar bu duruma neden olabilir. Tedavisi, genellikle altta yatan nedene bağlı olarak yapılırken, bazı ilaçlar ve cerrahi prosedürler nevraljiyi etkili bir şekilde tedavi edebilir.
Şiddetli nevralji, bir kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyerek, günlük işlerin yapılmasına engel olabilir. Bu sebeple şikayetlerin ortaya çıkması ve semptomların görülmesi halinde ilk olarak bir uzmandan destek alınması önemlidir.
Nevralji Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
Nevraljinin nedenleri tam olarak bilinmese de bu duruma yol açabilecek birçok etken bulunmaktadır. Neden olabilecek etken faktörler arasında; ileri yaş, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, çeşitli tümörler sonucu sinirlerde baskı olması ve bazı enfeksiyonlar yer alabilir. Nevralji’nin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Enfeksiyonlar
Zona, Lyme hastalığı veya HIV gibi enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkabilecek ciddi komplikasyonlardan biridir. Genç ve yetişkin bireylere oranla bu durum daha çok yaşlılarda görülebilir.
Bası
Sinirler üzerinde oluşan bir bası da bu duruma yol açabilir. Kemiklerden, kan damarlarından veya tümörlerden gelen sinirlerin üzerine bası olması halinde ortaya çıkabilir.
Diyabet
Kan şekerinin yüksek olması damarların yanı sıra sinir hücrelerine de zarar verir. Bu gibi durumlarda diyabetik periferik polinöropati gelişme riski yüksektir. El ve ayaklarda uyuşma ya da yanma durumları meydana gelebilir.
Hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak vücudun belirli bölgelerinde yoğun ve belirgin belirtiler ortaya çıkabilir. Nevralji belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Yanıcı veya batma tarzında ağrı
- Karıncalanma veya uyuşma
- İstemsiz kas seğirmesi veya kramp
Nevralji Çeşitleri Nelerdir?
Yaygın olarak görülen nevralji türleri arasında, Trigeminal Nevralji, Postherpetik Nevralji, Oksipital Nevralji ve Glossofarengeal Nevralji yer alır. Sinirler üzerindeki hasara bağlı olarak vücudun belirli kısımlarında gelişen ağrılardır.
Trigeminal Nevralji
Nevraljiler arasında en sık karşılaşılan tip olarak bilinir ve baş bölgesindeki trigeminal siniri içerir. Bu sinirin beyinden yüze, ağza, dişlere ve buruna sinyaller gönderen 3 dalı vardır. Yüzde aşırı hassasiyet durumu ortaya çıkar. Yüze temas etme, yemek yeme, traş olma, konuşma veya gülme gibi durumlarda acılı ağrılar ortaya çıkabilir.
Postherpetik Nevralji
Derideki sinirleri etkileyen ağrılı bir durum olarak ortaya çıkar. Zona hastalığının en yaygın görülen komplikasyonudur. Zona, ciltte kaşınmaya, kabarcıklara ve ağrılı deri döküntülerine neden olan viral bir enfeksiyondur. Doğru bir tedavi ile ortaya çıkan ağrılar ve cilt lezyonları iyileşir. Ancak bu durum tekrar edebilir ya da iyileşme görülmeyebilir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte ortaya çıkma riski artar.
Oksipital Nevralji
Boyundan çıkan ve başın arka kısmına sinyaller gönderen oksipital sinirleri etkileyen bir türdür. Sürekli ağrılara neden olabilirken, gözlerin arka kısmında da ağrı durumu yaşanabilir.
Periferik Nevralji
Periferik nöropati olarak da adlandırılan bu durum, periferik sinir sistemindeki sinir hasarı nedeniyle ortaya çıkan ağrıyı ifade eder. Beyin ve omurilik dışındaki tüm sinir liflerini içerebilir.
Nevralji Nasıl Teşhis Edilir?
Çeşitli sorunlardan kaynaklı ortaya çıkabileceği için nevraljiyi teşhis edebilecek bir test bulunmamaktadır. Belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda vakit kaybetmeden bir uzmana görünmeli ve gerekli kontroller yapılmalıdır. Hekim, hastanın tıbbi öyküsünü detaylı olarak öğrenir ve bir nörolojik muayene gerçekleştirir.
Enfeksiyon durumlarını kontrol etmek için kan testi uygulanabilirken, sinirlere baskı durumunun olup olmadığının belirlenmesi için görüntüleme tekniklerinden yararlanabilir. Nevralji tanısından şüphe edilmesi durumunda uzman, Bilgisayarlı tomografi (BT), MRI ya da farklı görüntüleme yöntemleri ile tümör veya farklı durumları tespit edebilir.
Nevralji Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Nevralji tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak yapılmaktadır. Durumun tipi ve şiddeti belirlenmeli ve o duruma bağlı olarak tedavi planlaması yapılmalıdır. Kesin bir teşhis sonucu hastaya ilaç kullanımı veya cerrahi müdahale uygulanabilir. Neden ortaya çıktığı saptanamayan nevraljinin tedavisinde genellikle reçeteli ilaçlar kullanılır.
İlaç tedavisi, şiddetli ağrı durumlarını kontrol altına almak ve semptomların sıklığını azaltmak için uygulanır. İlaçların yanında kişiye lokal kremler, sinir blokajı, peruktan girişimler de önerilir. Tedavide hastalığın türüne bağlı olarak nöropatik ağrı ilaçları, antidepresanlar, nonstereoid antienflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Bazı durumlarda ise en etkin tedavi yöntemi ameliyattır.
